Temel sorunlar çözülmedi

• KESK'in saha çalışmalarıyla hazırlanan raporunda depremin üzerinden bir ay geçmesine rağmen temel sorunların hala çözülemediği vurgulandı. 

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), 4. Deprem Raporu’nu açıkladı. KESK’li heyetin saha çalışmalarıyla hazırlanan raporda depremin üzerinden bir ay geçmesine rağmen temel sorunların hala çözülemediğine dikkat çekildi. Barınma, sağlık ve diğer temel ihtiyaçların sivil toplum örgütleri ve dernek-sendika aracılığıyla çözüme kavuşturulmaya çalıştırıldığının kaydedildiği açıklamada, devletin bir an önce bu sorunları gidermesi gerektiği belirtildi. 

Raporu, dünkü basın toplantısında KESK Eşbaşkanı Mehmet Bozgeyik paylaştı. Tek adam rejiminin yarattığı tahribata ve devlet kurumlarının içinin nasıl boşaltıldığına dikkat çeken Bozgeyik, tek adam rejiminin adeta mottosu haline gelen ‘işler hızlı yürüsün’ gerekçesinin de ne kadar boş olduğunun; hantallaşmanın ve bürokrasinin rejimin temel karakteri haline geldiğinin görüldüğünü vurguladı. Depremin sonuçlarının bu denli ağır olmasına yol açan politikaların teşhirini önleme amacıyla temel hak ve özgürlüklerin OHAL eliyle iktidarın kuşatması altına alındığını kaydeden Bozgeyik, "İstanbul’da, aralarında çok sayıda sendika şube yöneticilerimiz ve üyelerimizin de olduğu Kızılay’ın ne insanlığa ne ahlaka ne de hukuka sığan çadır satışını, iktidarın depremin sonuçlarının ağırlaşmasına yol açan politikalarını protesto etmek isteyenlere yönelik polis saldırısı iktidarın faşizan yüzünü, OHAL’in amacını bir kez daha göstermiştir. Depremden sonra ortada olmayan devlet şimdi kalkanıyla, copuyla, gazıyla, cezaeviyle ortada dolaşıyor” dedi. 

Deprem bölgesindeki sorunlar

Deprem bölgesindeki sorunlar ve acil eylem planında yer alanlar şöyle sıralandı:

* İktidarın deprem bölgelerindeki çalışmalarında çok yönlü bir ayrımcılık olduğuna dair yoğun eleştiriler ve değerlendirmeler mevcuttur. Etnik kimliğe, mezhebe, muhalif kimliğe, cinsiyete dayalı, mülteci karşıtlığı şeklinde gelişen ayrımcılık, depremin yarattığı zorluklara, toplumsal fay hatlarının derinleşmesi gibi yeni kırılmalar eklemektedir. 

* Deprem sonrası devletin geç gelmesi, çadır kent ve konteyner kentlerin hala yetersiz oluşu, havaların soğukluğu gibi nedenlerden dolayı  göç yaşanmaktadır. İktidarın yerinde tedbir almak ve ihtiyaçları karşılamak yerine adeta göçleri teşvik ettiği ya da en iyimser tahminle seyrettiği görülüyor.

* Başta AFAD İl Müdürlükleri olmak üzere iktidara bağlı resmi kurumlar, depremzedelere yönelik yapılan çalışmalar konusunda STK’ler ile iş birliğine gitmemekte, STK’lar kimi yerlerde ciddi engellemelerle karşılaşmaktadır. İktidarın muhalif partilerden seçilen yerel yönetimlerle iş birliği yapmama tutumu devam etmektedir. Atanan koordinatör valiler ise daha çok güvenlik meseleleriyle ilgileniyor.

* Depremin en çok etkilediği yerlerde sağlığa erişimde ciddi sıkıntılar var. Çadır sorununun dahi tam olarak çözülmemiş olması, suların kirlenmesi, oluşturulan çadır kent ve konteynerde banyo ve tuvalet sorununun standartların çok uzağında olması, hava durumu gibi nedenlerden dolayı birçok yerde salgın tehlikesi baş gösterdi. 

* Deprem bölgelerindeki Aile Sağlık Merkezlerinin (ASM) neredeyse tamamı kaplıdır, çünkü bir kısmı yıkılmış, bir kısmı ağır hasarlı hale gelmiştir. Kısmen koşulları olanlar da daha yeni yeni açılmaktadır. Ancak buralarda çalışan emekçiler de depremzede olduğu için travma durumları devam etmektedir.

* Havaların soğuk olması nedeniyle özellikle geceleri soba kullanılmakta ve bu sobalarda kalitesiz kömür kullanılmaktadır. Çadırların kalabalık olması da bu duruma eklenince üst solunum yolu enfeksiyonlarında ciddi bir artış gözlenmektedir.

* Genel anlamda tuvalet ve banyo problemi devam etmektedir. Köylerde seyyar tuvalet yoktur. Kalabalık nahiye, ilçe ve illerde yeterince tuvalet bulunmamakta, çoğu yerde ise tuvaletlerin düzenli temizliğinin yapılmamasından kaynaklı sağlığı tehdit eden kirlilik yaşanmaktadır. Banyo sayısının yeterli olmaması da uyuz ve bit salgınlarına zemin hazırlamaktadır.

* Köylerde deterjan bulunabilirse çamaşırlar taşıma suyla ellerde yıkanmaktadır. Kazanlarda ısıtılan sular ile çadır içinde banyo yapılabilmektedir. Deprem olduğu günden bu yana banyo yapamayan insanlar bulunmaktadır. 

* Pazarcık ilçesinin kuzeyinde yer alan köylerin yolları derin vadi ve derelerin içinde olması nedeniyle heyelandan zarar görmüş, arazileri birbirine bağlayan yollar düşen kayalar sebebiyle kapanmıştır. Devam eden artçı depremler nedeniyle bu dik yamaçlarda insan ve hayvan hayatını tehlikeye atacak heyelan tehlikesi bulunmaktadır.

* Kartalkaya Barajı’nın gövdesi depremle birlikte zarar görmüş, bölgedeki sulama kuyularının kimi kurumuş, kimi çamurlu akmaya başlamıştır. Depremin toprak yüzeyinde ortaya çıkardığı tahribat sonucu ürünler zarar görmüş, drenaj ve sulama kanalları kullanılamaz hale gelmiştir. 

* Özellikle Hatay ve İskenderun gibi yerlerde temiz suya erişimde ciddi sıkıntılar yaşanıyor.

* Çevre temizliği ve çöplerin toplanması konusunda sıkıntılar devam ediyor.

* Hamile kadınların izlemleri, çocukların ise aşılaması neredeyse durmuş durumdadır.

* Köylerde kalan kadınların temizlik ve hijyen malzemelerine erişiminin kent merkezine göre daha kısıtlı olduğu tespit edilmiştir. 

* Çadırda aileleriyle kalan çocukların annelerinden ayrılmak istemediği, ağlama ve kaçıngan tepkiler geliştirdikleri görülmektedir. 

* Molozlar içinde cenaze kontrolü dahi yapılmadan dere yataklarına gelişigüzel bırakıldığına, bina enkazlarında asbest ve çok sayıda tehlikeli atıklar bulunduğuna dair yoğun şekilde şikâyet ve değerlendirmeler mevcuttur. 

* Başta Hatay olmak üzere ağır hasarlı binaların yüzde 80'nine daha dokunulmamış ve bu binalar artçıların devam etmesinden dolayı büyük risk oluşturuyor. Kaldırılmayan enkazlarına içinde cenaze olup olmadığı ise meçhuldür. Mahalle araları ve ara yolların çoğu hala yıkılan binaların enkazları ile kapalı halde. Hatay’da hiçbir çalışma yapılmamış mahalleler bulunuyor.

* Yerel yönetimler süreci yönetmede ciddi sıkıntılar yaşıyor. 

* Arsa ve emlak spekülatörleri peydahlanmış durumdadır. Hatay Baro Başkanı heyetimize şu ana kadar binlerce mülkün satıldığını, baro ve diğer emek ve meslek örgütleri olarak Cumhurbaşkanı'na bir yazı göndererek arsa ve mülkiyetlerin satışların geçici olarak durdurulmasını talep ettiklerini ifade etti.

* Özellikle köylerde çok sayıda hayvanın öldüğü biliniyor. Hayvanların yem ihtiyacı ve köylerde tarama yapılması için veteriner ihtiyacı bulunmaktadır.

* Yazlık ekimler için toprak hazırlığı, tohum, gübre temini gibi hususlar öncelikli konular olarak önümüzde durmaktadır. 

* Depremzedeler göç ettikleri illerde de öncelikle dayanışma ilişkileri ile yaşama tutunma gayreti içerisindedir. Ev ve iş bulma en temel sorun haline gelmiştir. Kira fiyatları korkunç düzeylerde artış göstermiştir. G

* İllere gelen depremzedeleri herhangi bir resmi kurum karşılamamakta, bir kayıt tutulmamaktadır. 

* Otellere yerleşen depremzedeler, öğlen ve akşam yemeklerini kendileri karşılamak zorunda kalıyor.

Acil yapılması gerekenler

* Ayrımcı politikalar derhal sonlandırılmalıdır.

* Yerel yönetimlerle iş birliği sağlanmalı, çalışmalar birlikte koordine edilmelidir. Kamu kurumları ile emek ve meslek örgütlerinin, STK ve siyasi partilerin koordineli çalışmaları sağlanmalı, sahada engellemelere son verilmelidir.

* Çadır ve konteyner kentlerin toplama kampı gibi görülmesi ve bu bakış açısıyla dizayn edilmesinden derhal vazgeçilmelidir.  SES ve TTB’nin önerileri dikkate alınmalıdır.

* Çadır kent yönetimlerinde orada yaşayanların aktif katılımını sağlayan mekanizmalar geliştirilmelidir.

* Çadır kentler ve konteyner kentler emek ve meslek örgütlerine, STK ve demokratik kitle örgütlerine, uluslararası kurumlara açılmalı, çalışma yapmaları ve denetlemeleri engellenmemelidir.

* Kayıp çocuklar konusu ivedilikle açığa kavuşturulmalı, iddialara ilişkin soruşturmalar açılmalı, sorumlular yargılanmalıdır.

* Temiz ve ulaşılabilir su sorunu ivedilikle çözülmelidir. İnsan ve hayvanların kullanımı için zarar görmüş su kaynakları onarılmalı, akan suların tahlilleri yapılmalıdır. Tarımsal sulamada kullanılan su kaynakları ve sulama yapıları onarılarak çiftçinin geçim kaynağı tarımsal üretimin sürmesi sağlanmalıdır.

* Salgın hastalıklara karşı tedbir alınmalıdır.

* Piyasada bulunmayan ilaçların tedariki için ivedilikle adımlar atılmalıdır. Kronik hastalıkları olanlar, bakıma muhtaç ve engelli olanların tedaviye erişimleri için tedbirler alınmalıdır.

* Otel, apart otel ve gönüllülerin tahsis ettiği şahsi evlerde kalan depremzedeler tespit edilmeli, başta öğün yemekleri olmak üzere temel ihtiyaçları düzenli bir şekilde karşılanmalı, şahsi evlerde kalan depremzedelerin elektrik, su, doğalgaz gibi faturaları kamu tarafından karşılanmalıdır.

* Resmi kurumlar her türlü iletişim kanallarını kullanarak depremzedelere yönelik periyodik bilgilendirmelerde bulunmalıdır.

* Depremzedelerin yurtlar yerine kamu misafirhanelerinde barınmaları sağlanmalıdır.

* Tarım Kredi Kooperatifi ve Ziraat Odaları tarafından kurulacak prefabrik depo ve bürolar aracılığıyla gübre, yem vb girdiler çiftçiye ücretsiz olarak sağlanmalıdır.

* Deprem bölgelerinde yeni yerleşim alanları için mera ve orman alanlarında inşaat yapılabilmesine olanak sağlayan düzenlemeler geri çekilmelidir.

* Deprem beklenen bölgelerde seferberlik ruhuyla çalışmalar başlatılmalı, seçim atmosferi bahane edilerek hazırlıklar ertelenmemeli, acil tedbirler alınmalıdır. ANKARA