TL’nin haftalık kaybı yüzde 10’u aşıyor
- Merkez Bankası’nın, Türk Cumhurbaşkanı’nın talimatıyla faizi indirmeye devam etmek zorunda kalmasıyla zaten serbest düşüşte olan Türk Lirası (TL) düşüş hızında sıçrama yaptı. TL’nin bir haftalık değer kaybı, yüzde 10’u aştı.
Merkez Bankası (TCMB) merakla beklenen faiz kararını açıkladı ve politika faizini 100 baz puan indirimle yüzde 15’e çekti. Böylece son üç ayki toplantılarında toplamda 400 baz puanlık indirim yapılmış oldu. TL’deki sert değer kaybına ve enflasyon artışına rağmen banka, aralık ayında indirimlere devam edeceğinin de mesajını verdi. Para Politikası Kurulu (PPK) karar metninde yer alan “Kurul, arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin 2022 yılının ilk yarısı boyunca da etkisini sürdürmesini beklemektedir. Kurul, bu etkilerin ima ettiği sınırlı alanın kullanımını Aralık ayında tamamlamayı değerlendirecektir” ifadesi dikkat çekti.
Karar öncesinde 10,57 seviyesinde olan dolar/TL kuru, karar sonrasında önce 10,97’ye, sonra 11,31’e kadar yükseldi. Kur, faiz indirimleri öncesinde Eylül başında 8,27 idi. Euro/TL’de ise 12,82 seviyesi görüldü. Alışılmadık bir şekilde 5 dakika gecikmeli açıklanan karar öncesinde ve sonrasında döviz kurlarında aşağı ve yukarı yönlü büyük dalgalanmalar dikkat çekti. Gün içinde dolar kuru 10,44 ile 10,97 aralığında, euro kuru ise 11,85 ile 12,46 arasında sert dalgalandı.
TL, hafta başından bu yana dolar karşısında yüzde 10’u aşan değer kaybıyla dolar karşısında en fazla değer kaybeden gelişen ülke para birimi oldu. Dolar/TL’de yılbaşından bu yana artış yüzde 50’yi geçti.
Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi (CDS) 435 baz puan seviyesine yükselirken 10 yıllık tahvil faizi yüzde 20,18 seviyesinde bulunuyor.
Ekonomistlerin ilk tepkisi
Faiz kararının ardından hem ekonomistler hem de siyasetçiler eleştirel tepkiler gösterdi. Ekonomist Ozan Bingöl, devletin yurttaşa uyguladığı gecikme faizini hatırlatan bir paylaşım yaptı. Bingöl, paylaşımında, ”Borcunu geç ödeyen vatandaşa devletin uyguladığı gecikme faizi aylık yüzde 1,6, yıllık yüzde 19,2’dir. Faiz ise bu da faizdir. Bu oranı düşürmek ise tamamen cumhurbaşkanı yetkisindedir” dedi.
Ekonomist Uğur Gürses, ”Kısmen girdiğimiz enflasyon-devalüasyon döngüsünün kurdelesi resmen kesilmiştir” diye yazdı.
İktisatçı-yazar Mustafa Sönmez, ”Beklendiği gibi politika faizi 1 puan daha indirildi ve yüzde 15’e düştü. Bu, enflasyonun 5 puan altında bir faiz. TL’den dolara yöneliş hızlanır. İndirim Aralık’ta da 1-2 puan mümkün” değerlendirmesini yaptı.
Prof. Dr. Yalçın Karatepe ise ”MB faizleri 100 baz puan indirerek Cumhurbaşkanı Erdoğan ile aynı yerde durduklarını ilan etmiş oldu” yorumunu yaptı.
İktisatçı Refet Gürkaynak, ”Bu ülkenin milyonlarca insanının göz göre göre sefalete itildiğine şahit oluyoruz” dedi.
Karar verilmişti, açıklandı
HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, karar sonrası düzenlediği basın toplantısında faiz indirimine önceki gün karar verildiğini ve Merkez Bankası’nın sadece ilan ettiğini söyledi. Beştaş, “ Ekonominin kitabını yazdım, diyen AKP Genel Başkanı’nda aslında ‘Merkez Bankası’nı nasıl kendime bağladım, nasıl esir aldım’ alt başlıklarından birini bugün bir kez daha okumuş olduk. Merkez Bankası’nın bir kez daha ‘Ben Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın emrindeyim, ben özerk değilim, ben bağımsız değilim’ laflarını bütün Türkiye ve dünyaya ilan etmiş oldu” dedi.
HDP olarak Merkez Bankası’nı defalarca uyardıklarını hatırlatan Beştaş, ”Kendine kanunlarınıza uyun, fiyat istikrarını sağlayın, dedik. İktidarlar gelip, geçicidir, kanunlar kalıcıdır, dedik. Halkın yararı yerine Saray’ın oylarını saydıkça Para Politikalarında bulunan her bürokrat suç işlemeye devam ediyor. Biz bunu bir kez daha ifade etmek istiyoruz. Suç işlemeyi durdurun, suç işlemekten vazgeçin, iktidar seçimle gidecek” şeklinde konuştu.
Merkez Bankası’nın bir orta oyunu oynadığını ve 84 milyona izlettiğini söyleyen Beştaş, şunları ifade etti: ”Halbuki biliyoruz bunun kararı dün AKP grup toplantısında suffle olarak verildi. AKP-MHP ittifakının karanlık Saray toplantılarında yandaşlarına da açıklandı. Bunu tahmin etmek için müneccim olmaya gerek yok.
İktidarı bırakmamak için bütün ülkeyi komple batağa sürüklüyor. Batarsa batsın diyen, ben kasamı doldurdum, benden sonrası tufan diyor. HDP olarak bu tufana da çare bulmaya, krizi çözmeye hazırız. Dolar ve enflasyonun düşmesi için bu iktidarın gitmesi gerekiyor, yönetemiyor. ”
Akşener ve Kılıçdaroğlu
İYİ Parti lideri Meral Akşener, Merkez Bankası’nın faiz indirim kararı sonrası, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan’ı etiketleyerek, ”Yanlıştaki inadının milletimizin her bir ferdine 1 saatteki maliyeti 3000 lira oldu. Mutlu musun Sayın @RTErdogan?” diye sordu.
Kararın hemen ardından sosyal medya hesabından paylaşım yapan CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan’a seslenerek ”Artık dur Erdoğan! #HemenSeçim” paylaşımında bulundu. ANKARA
