Yerli halk kendi OHAL’ini ilan etti

• Ekvador’da hükümetin mazot desteğini kaldırmasıyla başlayan grev sürüyor. Yerli halk, hükümetin şiddet ve baskısına karşı, kendi “toplumsal olağanüstü halini” ilan ederek polisin topraklarına girmesini yasakladı.

Ekvador, derin bir siyasi ve sosyal krize doğru sürükleniyor. Pazartesi gününden bu yana devam eden süresiz genel grev, ülkede hayatı durma noktasına getirdi. On binlerce kişi, Ekvador Yerli Uluslararası Konfederasyonu’nun (Confederación de Nacionalidades Indígenas del Ecuador-Conaie) çağrısıyla, hükümetin sosyal adaletsizlik yaratan politikalarına karşı sokağa döküldü. Krizin fitilini ateşleyen, sağcı Devlet Başkanı Daniel Noboa’nın mazot desteğini kaldırma kararı oldu. Bu karar, mazot fiyatlarında yüzde 56’lık bir artışa yol açtı. Halk ayrıca hükümetin sosyal eşitsizlikleri derinleştiren reform paketine de tepki gösteriyor.

And Dağları’ndaki eyaletlerde artan protesto yürüyüşleri ve yol kapatmalar, özellikle yerli halk, çiftçiler, sendikalar ve sosyal hareketler tarafından destekleniyor. Halk, yardımların kaldırılmasını düzenleyen 126 sayılı kararnamenin geri çekilmesini talep ediyor. Conaie Başkanı Marlon Vargas, “Mazot fiyatlarındaki artış, ulaşımdan gıda ürünlerine ve üretime kadar tüm Ekvadorluların hayatını pahalılaştıracak” uyarısını yaptı. Ancak talepler bununla sınırlı değil. Halk, yerli topraklarında maden ve petrol çıkarılmasına son verilmesini, sağlık ve eğitim sistemine yatırım yapılmasını istiyor. Bunun yanı sıra Noboa’nın yeni bir anayasa planına karşı çıkıyor.

Sistematik devlet baskısı

Noboa ise halkın taleplerine sert bir baskıyla yanıt veriyor. Hükümet merkezini And Dağları’ndaki Latacunga kentine taşıyan Noboa, ülkenin 24 eyaletinden sekizinde olağanüstü hal ilan etti. Beş eyalette gece sokağa çıkma yasağı uygulanırken, sokaklar askerler ve zırhlı araçlarla doldu. Polis, grevin ilk gününde halka göz yaşartıcı gaz ve gerçek mermiyle müdahale etti. Onlarca kişi gözaltına alındı ve çok sayıda kişi yaralandı. 

Noboa güçlerine yasak

Hükümet Sözcüsü Carolina Jaramillo, protestoların yalnızca “küçük gruplar” tarafından desteklendiğini öne sürerek gösterileri küçümsemeye çalıştı. Ancak Noboa, çelişkili bir şekilde grevcileri ülkeyi istikrarsızlaştırmakla suçladı ve “Bir milimetre bile geri adım atmayacağız” dedi. Bu söylem, gerilimi daha da tırmandırdı. Yerli hareket, buna karşılık kendi “toplumsal olağanüstü halini” ilan ederek Noboa’nın güvenlik güçlerinin topraklarına girmesini yasakladı.

Öte yandan, Pazartesi günü ülkenin güneyindeki Machala Cezaevi’nde yaşanan katliam haberi, zaten patlayıcı olan atmosferi daha da alevlendirdi. Rakip çeteler arasındaki çatışmalarda 14 mahkum öldürüldü, 13 mahkum firar etti. Bir gardiyan hayatını kaybederken, birkaç polis de kaçırıldı. 2021’den bu yana bu tür katliamlar 600’den fazla can aldı. Ekvador, 2024’te 100 bin kişi başına 39 cinayet oranıyla Latin Amerika’nın en yüksek cinayet oranına sahip ülkesi oldu.

Conaie temsilcisi Nelly Colimba, Junge Welt’e (Jw), “Sokaklarda cinayetler, otobüslerde soygunlar ve otobüs şoförlerine yönelik saldırılar yaşanıyor” dedi. Colimba, hükümetin yoksulluk, işsizlik ve neoliberal politikaların sonuçları gibi krizin sosyal nedenlerini ele almak yerine şiddete ve suçlamalara başvurduğunu eleştirdi. KITO