2 yılda 78 milyon dönüm alan yandı

• Dünya genelinde 78 milyon dönümden fazla ormanlık alan yandı. 2023 ve 2024 yıllarında, yangınlar nedeniyle kaybedilen orman örtüsü alanı, 20 yıl öncesine kıyasla en az iki kat daha fazla. İklim bilimci John Abatzoglou, “Yangınlar daha sık olacak” uyarısını yapıyor.

2023 ve 2024, kayıtlara geçen en sıcak yıllar olurken, dünya genelinde 78 milyon dönümden fazla ormanlık alan yandı. Yangınlar, atmosfere duman ve birkaç milyar ton karbondioksit saldı, milyonlarca insanı kötü havaya maruz bıraktı. Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, iklim değişikliği orman yangınların yaşandığı yılların artmasına neden oluyor.

California Merced Üniversitesi'nden iklim bilimci John Abatzoglou, “Bu tür yangınlar artık daha sık olacak” uyarısını yapıyor. Araştırma, 2023 ve 2024 yıllarında, yangınlar nedeniyle kaybedilen orman örtüsü alanının, 20 yıl öncesine kıyasla en az iki kat daha fazla olduğunu ortaya koyuyor. 

New York Times’da yer alan habere göre, araştırmacılar, 2002’den 2024’e kadar ağaç örtüsünün nasıl değiştiğini belirlemek için “LANDSAT” uydu ağından görüntüler kullandı. Elde edilen verileri yangın faaliyetlerinin uydu tespitleriyle karşılaştırarak orman kaybının ne kadarının yangınlardan kaynaklandığını ortaya koydu.

Arazilerde azaldı, ağaçlarda arttı

Küresel ölçekte, son on yıllarda yangınlarda yanan arazi miktarı azaldı. Bunun başlıca nedeni ise insanların savanları ve çayırları daha az yanıcı arazilere dönüştürmesi. Buna karşın ormanlarda yanan alan ise arttı.

Örneğin; Boreal ormanları, 2023-24’te 2002-2024 arasındaki döneme kıyasla iki kat daha fazla orman örtüsü kaybetti. Tropikal ormanlarda bu kayıp üç kat, Kuzey Amerika ormanlarında ise neredeyse dört kat arttı. Özellikle Kanada’daki yangınlar bu kayıpların artmasında etkili oldu.

Söz konusu kayıplar, insan faaliyetlerinden uzak, ıssız bölgelerde yaşandı. Tazmanya Üniversitesi’nden Calum Cunningham, "Bu izolasyon, yangınlardaki artışın başlıca sebebinin iklim değişikliği olduğunu gösteriyor. İklimdeki kronik değişimler bu ormanları yanmaya daha elverişli hale getiriyor” diyor.

İklimin orman yangınları üzerindeki etkisi, özellikle de ıssız bölgelerde oldukça açık. Çünkü yangınları ya yanacak malzeme miktarı ya da bu malzemenin ne kadar kuru ya da nemli olduğunu belirler.

'Yangın havası' faktörü

İklim değişikliği, dünyanın dört bir yanında şiddetli yangın havasını daha yaygın hale getiriyor ve orman yangını sezonlarının kötüleşme ihtimalini artırıyor. Nature Communications dergisindeki bir çalışma bunu ortaya koyuyor. Önceki çalışmalar, iklim değişikliğinin birçok yerde yangın mevsimini uzattığını gösteriyordu. Ancak çoğu araştırma daha çok bölgesel düzeyde sınırlı kaldı.

Bu çalışma, aşırı yangın havası koşullarının günümüz ikliminde, sera gazı emisyonlarının ciddi şekilde artış göstermediği sanayi öncesi döneme kıyasla ne kadar daha olası hale geldiğini küresel düzeyde değerlendirdi. Araştırmacılar, yangın havası ile gerçek orman yangını olaylarını ilişkilendirmek için yanan alanlara ilişkin uydu gözlemlerini ve hava durumu verilerini kullandı.

Aşırı yangın havası görülme olasılığı, günümüz ikliminde sanayi öncesi döneme kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla. Aşırı yangın havasının yaşandığı yıllarda, tipik yıllara göre daha fazla orman yangını ve daha fazla karbondioksit salımı oluyor. Karbondioksit, başlıca sera gazı ve atmosferde bir battaniye görevi görerek güneşin ısısını hapsedip çevreyi ısıtıyor.

Her iki çalışmanın bulguları da uzmanlar için pek şaşırtıcı değildi, çünkü çalışmalarda öne çıkan bölgelerin çoğu son yıllarda zaten yanmıştı. Her iki araştırma da iklim değişikliğinin gezegenin daha sık ve şiddetli orman yangınları yaşamasının başlıca nedenlerinden biri olduğunu gösteren kanıtları güçlendiriyor. HABER MERKEZİ