• Eski Mossad yetkilisi Sima Shine, İran’ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılması için ABD’nin daha aktif bir rol alması gerektiğini söyledi.

JP'ye konuşan Shine, 13 Haziran’da başlayan ve 100’den fazla kritik askeri ve nükleer tesisi hedef alan operasyonun açılış salvosunda Mossad ile IDF arasındaki hassas koordinasyondan şaşkınlık duyduğunu ifade etti. Bir zamanlar Mossad’ın Araştırma Bölümü’nü yöneten ve şu anda Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nde (INSS) İran ve Şii Ekseni araştırma programını yürüten Shine, özel bir brifingde analizlerini paylaştı. İran’ın yanıtı halihazırda devam ediyor, ancak Shine’a göre daha bitmedi: “Kapasitelerindeki her şey kullanılacak.” 

Shine, İran’ın yanıtının asimetrik olabileceğini öngörüyor; bu, Avrupa’da veya başka yerlerde İran’ın geçmişte kullanmayı denediği uyuyan terör hücrelerini içerebilir. İran’ın misillemesinin bir parçası olarak, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’ndan (NPT) çekilmek ve denetçileri kovmak gibi diplomatik bir tırmanış da söz konusu olabilir.

Saldırıdan bu yana İran, her gün sivil bölgeleri hedef alan drone ve füze saldırı dalgaları başlattı; Tel Aviv ve Hayfa’da büyük hasar meydana geldi. İsrail hükümeti ulusal olağanüstü hal ilan etti; askeri ve sivil savunma sistemleri yüksek alarmda.

Yerin derinliklerinde

Shine, “İsrail, muhtemelen ABD’nin katılımı olmadan nükleer projeyi tamamen ortadan kaldıramaz. Eğer ABD, bu savaşın bir parçası olmazsa İran’ın nükleer projesinin bazı parçalarının kalacağını düşünüyorum; bu, sonrası için büyük bir soru işareti” dedi. İran’ın bazı küçük nükleer tesislerinin çok derinde bulunduğunu ve yok edilmesinin zor olduğunu belirten Shine, şunları söyledi: “Bu, İsrail’in bu tesislere saldırmayacağı veya zarar vermeyeceği anlamına gelmez. Bu programın şu anda bulunduğu yerlerde yeniden inşa edilememesi için ABD’nin katılımına ihtiyaç var.”

Operasyon bitmedi

Shine’a göre; operasyon sadece bir açılış perdesiydi; daha büyük bir şeyin başlangıcını işaret etti ve operasyon henüz tamamlanmadı. Shine, sonuçların neler olacağını açıklarken, ‘operasyon’ teriminin mevcut durumu tam olarak kapsamadığını, ‘savaş’ kelimesinin daha doğru olduğunu düşündüğünü söyledi. Bir operasyonun tanımlı bir başlangıcı ve sonu olduğunu hatırlatarak, İsrail geniş bir hedef yelpazesini daha uzun bir süre boyunca vurmayı planladığına işaret etti.

İsrail’in 13 Haziran’daki saldırısı, İran’ın nükleer altyapısını, balistik füze ve hava savunma tesislerini, askeri ve Devrim Muhafızları karargâhlarını içeriyordu. İsrail, 14-15 Haziran’da hedef listesini genişleterek İran’ın enerji altyapısını, örneğin petrol ve gaz tesislerini vurdu. Üçüncü ardışık saldırı gününde, hedefler Tahran’ı ve çevresindeki bölgelerde artan hasarı kapsadı; 15 Haziran’daki diplomatik görüşmeler, tırmanış nedeniyle çöktü. 16-17 Haziran’a gelindiğinde, IDF hedef listesini İran Dışişleri Bakanlığı ve Tahran’daki İran İslam Cumhuriyeti Radyo ve Televizyon Kurumu (IRIB) karargâhını içerecek şekilde ilerletti; bu karargâh, canlı yayında şiddetli patlamalara yol açan çoklu saldırılarla vuruldu.

ABD, 13 Haziran’daki ilk operasyondan başlangıçta kendini uzak tuttu; Dışişleri Bakanı Marco Rubio, “İsrail bağımsız hareket etti… biz dahil değiliz” dedi. Shine, Rubio’nun bu açıklamasını ABD’nin bölgedeki çıkarlarını koruma amacı taşıyan bir ifade olarak değerlendirerek, “ABD’nin, İranlıların bölgedeki ABD çıkarlarına dokunmamasını sağlamak için mesafe koyan bir açıklama yapması önemliydi” dedi. Ancak, 17 Haziran’da Trump, İran’ın “koşulsuz teslimiyetini” talep etti.

 

* * *

Trump, kararını açıklamadı

ABD Başkanı Donald Trump, İran’a saldırıp saldırmama konusunda henüz nihai kararını vermediğini söyledi. ABD Başkanı Trump, Nihai kararımı, son saniyeden önce vermek istiyorum çünkü savaşta işler değişir" dedi. İran’ın nükleer silaha sahip olmasına birkaç hafta kaldığını savunan Trump, uzun zamandır İran'ın asla nükleer silaha sahip olamayacağını vurgulayarak, "İstediğimiz şey ateşkes değil, tam ve kesin bir zafer istiyoruz. Zafer, nükleer silahların olmamasıdır" diye konuştu. Trump'ın, askeri danışmanlarına sığınak avcısı bomba planının İran'ın Fordo Nükleer Tesisi'ni yok edip edemeyeceğini sorduğu öne sürüldü. ABC News'ün haberine göre de ismi paylaşılmayan yetkili, Trump'ın, Fordo Nükleer Tesisi'ni ortadan kaldırmak için saldırı fikrine ısındığını ve bunun için tek saldırı değil birden çok saldırının gerekeceğini savundu. Yetkili, bu fikir doğrultusunda hazırlık için harekete geçildiğini öne sürdü.