Euro 8’i aştı geçti

• Dolar/TL önceki akşam saatlerinde kısa süreliğine de olsa ani yükselişle 7 seviyesine yaklaştıktan sonra yeniden bir aydan uzun süredir işlem gördüğü 6.85’e indi, ancak dün öğleden sonra yeniden yükselerek, 6.92’yi geçti. Euro/TL ise 8,20’yi aşarak tarihi rekoru test etti, öğleden 8’in üzerine demir attı.

Geçen hafta başında 7.75’in altında olan euro/TL önce Ağustos 2018’den beri ilk kez 8 seviyesinin üzerine çıktı. Ardından da önceki gece 8.2’yi aşarak tarihi zirvesine yaklaştı. Euro/TL’de parite etkisinin ötesinde son dönemde Akdeniz’de devam eden sondaj çalışmalarının AB ile ilişkilerde yarattığı gerilim de belirleyici oldu.

Dolar/TL bir aydan daha uzun süredir 6.85 etrafında oldukça dar bantta neredeyse hareketsiz bir seyir izliyordu. Bu seyirde kamunun 100 milyar doları aşan döviz arzı belirleyici konumda. Dün akşam saatlerinde 6.9850’yi test eden dolar/TL daha sonra 6,90’ın altına indi, ancak öğleden sonra yeniden yukarı tırmanarak, 6.92’yi aştı.

CDS yeniden 500 BP’nin altında

Türkiye’nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) primi ise korona virüsüyle birlikte 650 baz puanı aşarak 2008 finansal krizden bu yana en yüksek seviyeye geldikten sonra 430 puana kadar düşmüştü. Belirgin düşüşün ardından genel olarak yükseliş yönlü seyir izleyen 5 yıllık CDS geçen hafta başında 500 puanın altına gerilemişti. CDS dün sabah ise 489/499 seviyesinde güne başladı. 

Reuters’a konuşan bir bankacı, “Dolar/TL’deki yükselişle aynı anda ABD’de Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almasına ilişkin yaptırım uygulanma ihtimalini artıran haberler gördük. Bu tip hareketler riskleri ortaya koyuyor” dedi.

Euro/TL’deki artışın etkileri

* Euro/TL’de yükseliş, yıl başından bu yana yüzde 22’ye, son bir ayda 6’ya ulaştı. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre, bankacılık sektöründe 31 Aralık 2019 itibarıyla yabancı para kredilerinin yüzde 52’si euro, yüzde 47’si dolar, yüzde 1’i diğer döviz cinsinden. Söz konusu tarih itibarıyla, bankacılık sektöründeki 999 milyar TL’lik yabancı para kredinin 515 milyar TL’lik kısmı euro cinsinden. Yani eurodaki artış, bankadan euro cinsinden kredi çeken firmaların borç yükünü artırıyor.

* Türkiye’nin en büyük dış ticaret partneri Avrupa Birliği (AB) ve bu nedenle euronun Türkiye’nin dış ticaretinde önemli bir ağırlığı var. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2019’da Türkiye’nin yaptığı 210.3 milyar dolarlık ithalatın yüzde 30,5’i, yani 64,3 milyar dolarlık kısmı euro cinsinden yapıldı. 2020’nin ocak-mayıs döneminde de 82,5 milyar dolarlık ithalatın yüzde 29,7’si, yani 24,5 milyar dolarlık kısmı euro cinsinden. 2019’da Türkiye’nin yaptığı 180,8 milyar dolarlık ihracatın yüzde 47,3’ü, yani 85,6 milyar dolarlık kısmı euro cinsinden. 2020’nin ocak-mayıs dönemindeki 61,6 milyar dolarlık ihracatın da yüzde 46,6’sı euro cinsinden. Euro/TL’deki artış, euro ile yapılan ithalatın TL cinsinden karşılığını artırıyor ve euro ile ithal edilen ürünlerde fiyat artışı riski ortaya çıkıyor, bu da enflasyon için olumsuz bir gelişme.

* Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’nin 31 Mart 2020 itibarıyla brüt dış borç stoku 431 milyar dolar. Bu borcun, 131,3 milyar dolarlık kısmı, yani yüzde 30,5’lik kısmı euro cinsinden. Dış borçta doların payı ise yüzde 59,6 düzeyinde. Dolar/TL yatay seyretse de euro/TL’deki artış hem kamunun hem de özel sektörün dış borç yükünü artırıyor.

* TCMB verilerine göre, bankacılık sektöründe yurt içi yerleşiklerin toplamda 203 milyar 968 milyon dolarlık yabancı para mevduatı bulunuyor. Bu paranın 60 milyar 709 milyon dolarlık kısmı, yani yüzde 29,8’lik kısmı euro cinsinden.

 

Moody’s’ten borç uyarısı

Moody’s, Türkiye’nin de fonlama ihtiyacı ve borçlarının artacağını duyurdu.

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s tarafından yayımlanan raporda, ”Salgın Türkiye, Rusya, Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’nde fonlama ihtiyacının ve borçların artmasına neden olacak. Bu 5 ülkede bölgesel ve yerel yönetimlerin ihtiyaç duyacağı toplam fonlama 2020 yılı içerisinde 25 milyar euroyu aşacak” denildi.

 

Merkez rezervleri azaldı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Haziran 2020 dönemine ilişkin ”Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri” verileri yayımlandı. Buna göre, resmi rezerv varlıkları haziranda bir önceki aya kıyasla yüzde 5 azalışla 86,3 milyar dolar oldu. Aynı dönemde döviz varlıkları yüzde 13,2 gerileyerek 45,8 milyar dolara indi.