Herkes burada işinin sahibi

• Şimel Beyik, 5 yıl önce üniversite cafesinde başladığı çalışmasını adım adım büyüttü ve 6 ay önce kadın kooperatifi kurarak, işsiz kadınları istihdam etti. Her kadının kendi işinin sahibi olan kooperatifte hem ekonomik kriz hem de toplumsal baskıya karşı mücadele ediliyor. 

Erkek-devlet şiddetinin, karşısındaki her bireyi hedef alma hali her geçen gün büyürken, bu şiddet karşısındaki en derin mücadeleyi kadınların verdiğini söylemek mümkün. Özellikle 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü yaklaşırken, şiddet ve şiddetle mücadele daha fazla gündemde. Sadece fiziki değil, bireyden ve toplumdan gelen baskı aracılığıyla da psikolojik şiddet gören kadınların buna karşı yine hem bireysel hem de örgütlü bir direnişi var. Bu kadınlardan kimisi alanlarda slogan ve pankartlarıyla mücadelesini verirken, kimisi ise ekonomik bağımsızlığını eline alarak mücadelesini yürütüyor. Amed’de kadın kooperatifini kuran Şimel Beyik de mücadelesine kendi yaşamından başlayan kadınlardan.

Jinnews’ten Pelşin Çetinkaya, Şimel Beyik’le üniversite cafesinden başlayıp büyüttüğü emek mücadelesini konuştu.

Beyik, 5 yıl önce Dicle Üniversitesi’nde bir cafede çalışmaya başlıyor ve sonrasında yine üniversite yerleşkesinde ev yemekleri lokantası açıyor. Ev lokantası açmasının nedeni ise fasf food türü yemekler dışında ev yemekleri özleyen öğrencileri düşünmesi.

 

 

Tüm yemeklerde kadın eli

6 ay önce kurdukları kadın kooperatifinde çıkan bütün ürünlerin kadın eliyle hazırlandığını, hazır gıdanın olmadığını vurgulayan Beyik, “İnsanların bizim yemeğimizi yemeleri ya da kahvaltı yapmaları çok değerli. Oradan memnun ayrıldıklarında kaliteli ürün ortaya çıkardığımız için çok mutlu oluyoruz. Kadınlar burada işini hissederek ve severek yapıyor. Öyle olduğu için de diğer yemek sektörlerinden çok farklı” dedi.

İşsiz kadınları ayakta tuttu

Kooperatifte son yıllarda üniversite mezunu atanamayan veya kendi alanında çalışma yürütemeyen genç kadınların çalıştığını kaydeden Beyik, bir araya gelme hikayelerini anlattı:

“Maalesef son zamanlarda eğitimin içi boşaltıldı. Şu an kooperatifte bizimle çalışanların çoğu üniversite mezunu. Atanamadıkları veya kendi alanında çalışma yürütemedikleri için kooperatif adı altında toplanmaya karar verdik. Birçok kadın arkadaşımız iş sahibi olmak ve bir yer açmak istiyordu. Maalesef maddi sıkıntılardan dolayı birçoğunun gücü buna yetmedi. Biz de kadınların bir arada olduğu, iş sahibi olacağı bir kooperatif kurduk.”

Mevcut işyerlerindeki kadın-erkek oranlarına bakıldığında erkek sayısının daha fazla olmasına rağmen kadınların kendini var ettiğine işaret eden Beyik, “Özellikle kadın kooperatifi kurarak bu değerin, gücün ortaya çıkması konusunda çalışmalar yapıyoruz” dedi.

 

 

Emekleri görünür değil

Beyik konuşmasının devamında, toplumda çalışan kadınların sürekli olarak baskı altına alınmaya çalışıldığı bu yaklaşımın özellikle ticarette hâkim olduğuna dikkat çekti.

“Toplumda şöyle bir ön yargı var, ‘Erkektir kaybetse de bir şey olmaz’ ama kadın kaybettiğinde ‘Sen kadınsın kaybettiğin zaman ne olacak’ ön yargısı var. Ben bu durumu hem aile içinde hem de çevremde çok yaşadım. Maalesef şu an ülkede kadının emeği görünür değil. Aslında en çok kadın emek veriyor ama sistem onu görünür kılmıyor. Kadını evden çıkarmak istemiyor. Devletin, ‘Evinde otursun, kocasına itaat etsin, çocuklarına baksın’ gibi bir bakış açısı var.” 

Kadın kooperatifini kurduklarında da çeşitli sorunlarla karşılaştığını ve bu sorunların devam ettiğini aktaran Beyik, “Ekonomik krizin pik yaptığı döneme denk geldi. Kriz bizi çok sarstı ama direndik ve bu mücadelemiz devam ediyor. En büyük sıkıntımız şu an ekonomik kriz. Özellikle iş alanında erkekler kadınları çok istemez. Gerekli bir ürün aldığımızda bile erkeklerle muhatap oluyoruz ve bize sıkıntı çıkarıyorlar. Bir makine ya da deterjan alımında bile kadın olduğun için el altında kalmış ya da onların işine yaramayan ürünleri sana satmaya çalışıyorlar. Bu da başlı başına bizim esnaflıkta mücadele vermemiz gerektiğini gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Gücünü göstermeli

Beyik’in 25 Kasım mesajı ise şöyle: “Kadınlar asla baskıya boyun eğmemeli, gücünün farkına varmalı. Kadınlar evin içinde de büyük bir emek sarf ediyorlar ve emekleri görülmüyor. Kadınlar ‘Yapamayız, evden hiç çıkamadık nasıl yaparız’ kaygısına düşmesin. Zaten dışarıda yapılan çalışmalarla evde yaptıkları çalışmalar arasında çok fark yok. Kadınlar gücünü göstermeli.” AMED