Irak Genelkurmayı Şengal’de

• Iraklı Genelkurmay Başkanı’nın da içinde olduğu üst düzey bir heyet, Şengal'e gelerek, Özerk Yönetim bileşenleriyle bir araya geldi. Şengal tarafı, talep ve önerilerini bir kez daha iletti.

Irak heyetini ağırlayan Şengal, özerklik statüsünden kimlik ve kurumlarının korunup geliştirilmesine kadar gerçek çözüme kavuşmayı öngören kapsamlı bir çerçeve sundu.

Irak Genelkurmay Başkanı Ebdulemîr Yarallah (Abdulemir Yarullah), Ortak Operasyonlar Odası Sözcüsü Ebdulemîr Eş-Şemerî, Ulusal Güvenlik Müsteşarı Qasim El-Erecî, Ulusal Güvenlik Temsilcisi Hemîd El-Şitrî’den oluşan bir heyet, dün Şengal’i ziyaret etti. Üst düzey Iraklı heyeti Şengal Özerk Yönetim Meclisi, TAJÊ, PADÊ temsilcileri karşıladı. Heyet, Şengal Özerk Yönetim yetkilileri ile bir araya geldi. Toplantı basına kapalı bir şekilde yapıldı.

Şengal Özerk Yönetimi, Irak heyetine üç başlık altında öneri ve taleplerini iletti:

Şengal üzerine anlaşma

Irak Hükümeti ile KDP arasında yapılan Şengal Anlaşması iptal edilmeli. Bu anlaşma, içeride ve dışarıda bulunan Şengallilerin, Êzîdîlerin hilafına yapıldı. Bu kirli anlaşmanın iptal edilmesi için gözününde bulundurulması gerekenler şunlardır: Şengalli yurtaşların görüşü alınmadı. Şengal’e dönen 120 bin kişinin, kamplarda kalan ve umursanmayan 150 bin kişinin de ne düşündüğü dikkate alınmadı.

DAİŞ saldırdığında Şengal’i bırakıp kaçan KDP güçlerinden bugüne kadar hesap sorulmadı. Bu anlaşma, aynı güçlerine tekrar Şengal’e gelmesinin önünün açıyor, Şengal halkının bunu kabul etmesi mümkün değil.

Göç edenlerin dönüşü

Göç etmek zorunda bırakılan Şengallilerin dönüşü siyasi mülahazaların dışında görülmeli. Dönüş koşulları oluşturulmalı, prosedür kolaylaştırılmalı. Şu anda bir aileninin dönmesi için 7 yere başvurması ve en az iki ay beklemesi gerekiyor. Bu bilinçli geciktirme ve bekletme, dönüş istemini ve umudunu kırıyor ve kamplara mahkum ediyor.

Dihok – Sihêla – Şengal, Dihok – Musul Barajı – Şengal ve Dihok – Musul – Şengal yollarının sorunsuz açık tutulması.

Şengal’e dönenler için yardımların hızlı ve yeterli ulaştırılması. Dönüş yapan 18 bin aileye bugüne kadar yardım yapılmadı. Bu durum, sorum bakanlığın yetersizliği, eksikliği ve ciddiyetsizliğinin de ürünüdür.

Binlerce şehit, gazi ve kaçırılanı olan Şengal, kent olarak da yıkılmış vaziyette. Bugüne kadar hükümetler tek bir evi yapmadı, onarmadı. Şehit ailelerini ve gazileri dikkate almadı. Sorumsuzluğun eseri olan bu durum, hiçbir şekilde tazmin edilmedi.

Bazı öneriler ve çözüm

Irak Cumhuriyeti Anayasası, federaldir ve 2, 4, 5, 12, 14, 15, 20, 22, 29, 31, 34, 37, 39, 43, 45, 60, 104, 116, 117, 118, 121, 125, 132. maddeleri; idari, siyasi güvenlik, kültürel, ekonomik ve etnik toplulukların eğitimi gibi hakları kapsıyor. Bu anayasa maddeleri baz alınarak evrensel normlar ve Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin de cevaz verdiği yeni bir düzenleme yapılmasını talep ediyoruz. Böylece Şengal’in özerklik statüsü yasal bir çerçeveye kavuşur ve Şengal üzerine uluslararası, bölgesel ve yerel anlaşmazlıklar da son bulur. Irak Merkezi Hükümeti ve uluslararası toplum, Êzîdîlerin büyük bir kırım yaşamış olmasını telafi edecek adımlar atmalı. Bu çerçevede kurbanlara yardım edilmeli ve özerk yönetim kabul edilmeli. Böyle bir adım, Êzîdîlerin ulusal kimliklerinin inşası için de büyük önemdedir.

Şengal hava sahası, hava saldırılarına karşı kapatılmalı.

Şengal’in iç güvenliği için kurulan ve 700 kişiden oluşan Asayîşa Êzdîxanê yasal statüye kavuşturulmalı.

Şengal halkı, Yekîneyên Berxwedana Şengalê’nin (YBŞ) güçlendirilmesini ve desteklenmesini bekliyor.

Şengal bir nevi kuşatılmış durumda. Şengal ve Federe Kürdistan, Şengal ve Musul, Musul ile Dihok’a gidiş-gelişler problemlidir. Dolayısıyla acil bir çözüme ihtiyacımız var. Kuzey-Doğu Suriye ile olan kapı açılmalı ki insani ve tibbi yardımlar sevk edilebilsin.

Federe Kürdistan’daki seçimler şeffaf ve denetlenebilir olmalı ki sahtekarlığını öne kesilsin; yurttaşlar KDP’ye oy vermek zorunda bırakılmasın.

KDP ve Irak hükümeti, DAİŞ soykırımından kutrulan Êzîdîlerin güvenlikleri için oluşturduğu Asayiş ve Özerk Yönetim’e son vermek için 9 Ekim 2020’de anlaşma imzalamıştı. Irak ordusu, Êzîdî yurdu Şengal çevresine yığınak yaparken, KDP liderleri de sık sık kışkırtıcı açıklamalarlaŞengal’in hala devredilmediğini kaydediyordu. Şengal’de nöbet eylemi yapılırken, dünyanın birçok ülkesinde de yeniden soykırıma maruz kalmasın diye Êzîdîlerle dayanışma eylemleri yapmıştı. Kısa süre önce de Irak Hükümeti, Şengal Asayişi’nin iki gün içinde Irak ordusuna devredilmesini isteyince protestolar yeniden başlamıştı.  ŞENGAL­­­­