İskoçya bağımsız olacak mı?

İskoçya bağımsızlık oylamasın 2014 yılının sonbaharında yapılacak ama İngiltere’nin etekleri şimdiden tutuştu. İskoçya’nın bağımsızlığının sebep olabileceği domino etkisinden korkan İspanya gibi ülkeler olmak üzere tüm dünya tarafından aslında ilgiyle takip ediliyor. İskoç halkı 18 Eylül 2014’de ya Birleşik Krallık ya da özgür İskoçya diyecek.
İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılmasını isteyen bölgesel hükümetin başkanı ile İngiltere başbakanı referandum ile ilgili bir anlaşma geçen sene imzalanmıştı. Referandumda İskoçyalılara ‘evet’ ya da ‘hayır’ şeklinde tek bir soru sorulacak. 13. yüzyılda yaşamış İskoç halk kahramanı nam-ı diğer Cesur Yürek (Braveheart) filminin baş aktörü William Wallace’ın tam 708 sene önce ateşlediği fitilin nihayet sonuna gelindiğini gösteren tarihi bir referandum bu.
İskoçya; İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda ile birlikte Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallık’ı oluşturan dört ülkeden biri. İskoç halkının bağımsızlık veyahut Birleşik Krallığa bağlı kalmasını ikna etmeye çalışan çeşitli kampanyalar yürütülüyor. İskoç Parlamentosu’nda SNP (İskoçya Ulusal Partisi) dışında bağımsızlığı destekleyen tek parti Yeşiller Partisi. Ancak Parlamento’daki diğer partiler, İskoçya’nın Birleşik Krallık’ın bir parçası olarak daha iyi ve daha güçlü bir ülke olacağı; bağımsızlık sonrasında kamu finansmanı, savunma gibi çeşitli alanlarda bir belirsizlik yaşanacağı; BM Güvenlik Konseyi üyesi Birleşik Krallık’tan ayrılan bir İskoçya’nın uluslararası etkinliğinin azalacağı; AB üyesi olsa dahi AB’nin  büyükleri arasında yer almayacağı için İskoçya’nın diğer büyük AB ülkelerinin belirleyeceği politikalara uymak zorunda kalacağı gibi argümanlarla bağımsızlığa karşı çıkıyorlar.
Verilecek ‘evet’ ya da ‘hayır’ cevabı tarihi değişikliklere yol açacak. Düşünün ki Birleşik Krallığının bayrağı bile değişecek. Her ulus devlet mantalitesi gibi İngiltere’de bölünme sendromu geçiriyor. Zira İngiliz hükümeti İskoçya gibi doğal kaynaklar bakımından zengin ve gelişmiş bir bölgeyi yitirmek istemiyor. Özellikle Kuzey denizindeki petrol kaynakları Londra’nın iştahını kabartıyor. Yine de İngiliz bölgesi olmazsa İskoç bölgesi fakirleşir gibi saçma argümanlar üretiyor. Halbuki İskoç bölgesinin ürettiği katma değer nüfusa oranla daha yüksek, keza İskoçların kişi başı geliri İngilizlerin üstünde. İskoçya Ulusal Partisi hükümeti tarafından 06 Mart 2013 tarihinde açıklanan İskoçya’nın kamu gelirleri ve harcamalarına ilişkin verilerde de İskoçya’nın mali olarak Birleşik Krallık’tan daha güçlü olduğunu ortaya döküyor.
İskoçların hemen hemen hepsinin kendi ana dilleri olan İskoç dilini değil de İngilizceyi konuşmaları, ‘zaten olmuş asimile olacağı kadar, bölünüp de ne olacak?’ şeklinde de düşünenler de yok değil. Kimliğinin önemli bir parçası olarak kabul edilen İskoççanın kullanım alanı düşük de olsa İskoçlar, kendi kültürleri ve geleneklerine bağlı, geçmişlerini sürekli canlı tutan bir halktır. İngilizlerden farklı olduklarını vurgulayarak ulusal kimliklerini ön plana çıkaran ve tarihe önem veren bir halktır İskoçlar. Ben hiç bir İskoç’un kendisine İngiliz denmesine sessiz kalmasına tanık olmadım. İngilizce konuşurlar ama İngiliz değillerdir. Bu hepimiz tarafından bilinir.
Ancak İskoç halkının büyük bir çoğunluğu halen bağımsızlık fikrine soğuk bakıyor. Kendi kendini yönetemeyeceklerine dair korku artık nasıl verildiyse, gerisini siz hayal edin. İngiltere İçişleri Bakanı Theresa May bu hafta İskoçya’nın ayrılmasıyla birlikte İskoçya’nın güvenliğinin tehlikeye gireceğini ve terör olaylarının artacağını bile iddia etti. İngiltere’nin kendisine bağlı kalarak İskoçya’nın güvenliğini sağlayacağı sözlerini verirken, terör ve benzeri ve bir tehdit kaynağının İngiltere’nin ta kendisi olduğunu İngiltere bilmiyor mu acep. Şu soru sorulmaz mı hiç, İngiltere’den ayrılan İskoçya uluslararası tehditlerle niye yüz yüze kalsın ki. Bu bir şairin şarap için söylediği dizeye benziyor: “Ey şarap hem derdimin kaynağı hem de bu derde ilaçsın.” İskoçlar referandumda bu sözleri teyit edecek diye korkuyorum. Şu şarap testisini bir gün biri kırsa ya.