Kadınlar iki kez enkaz altında

• Taliban, deprem sonrasında kadınların kurtarılmasını ve tedavi edilmesini engelliyor. Birçok kadın ya enkaz altında kalıyor yada tedavi edilmiyor.
• Bazı bölgelerde erkekler, enkaz altındaki kadınları çıkarmaktan kaçındı veya ölen kadınların cesetlerini kıyafetlerinden sürükleyerek çıkardı.

Afganistan’ın Kunar, Nangarhar ve Laghman eyaletlerini yerle bir eden 6 ila 6.1 büyüklüğündeki deprem, 2 bin 200’den fazla can aldı ve 3 bin 600’den fazla kişiyi yaraladı. Ancak felaketin ardından başlayan kurtarma ve yardım çalışmaları, Taliban’ın dayattığı cinsiyet ayrımcılığı ve kültürel normlar nedeniyle kadınları çifte bir felakete mahkum etti. Erkek kurtarma görevlilerinin akraba olmayan kadınlara yardım etmekten kaçınması ve kadın sağlık çalışanlarının eksikliği, birçok kadının enkaz altında kalmasına ve tedavi edilmeden bırakılmasına neden oldu. Görgü tanıkları, kadınların “görünmez” muamelesi gördüğünü, erkek ve çocukların önceliklendirildiğini bildiriyor.

Kıyafetlerinden sürüklediler

Taliban’ın katı dini ve kültürel kuralları, kadınların yalnızca babası, kardeşi, kocası veya oğlu gibi yakın erkek akrabalarıyla fiziksel temas kurmasına izin veriyor. Bu kısıtlamalar, deprem sonrası kurtarma çalışmalarında yıkıcı sonuçlara yol açıyor. The New York Times’ın haberine göre bölgede yürütülen kurtarma ve tıbbi ekiplerde kadın personel neredeyse hiç yok. Kunar’daki Andarluckak köyünde, 19 yaşındaki Bibi Aysha, erkek ekiplerin yaralı erkekleri ve çocukları tedavi ederken kadınları bir köşeye topladığını ve unuttuğunu belirtti. DW’ye konuşan kadın hakları aktivisti Fatma Rizai, “Yaralı kadınların durumunu bile bilmiyoruz, çünkü erkekler onların yabancılar tarafından görülmesini istemiyor” dedi. Bazı bölgelerde, erkek kurtarma ekipleri, enkaz altındaki kadınları çıkarmak istemedi veya ölen kadınların cesetlerini kıyafetlerinden sürükleyerek temas etmekten kaçındı.

 

 

Taliban doktorlara izin vermiyor

DW'ye konuşan doktor Zehra Haghparast, bölgede kadın doktor eksikliği nedeniyle hayatını kaybeden yaralı hamile kadınlar hakkında kendilerine bilgi ulaştığını belirterek "Afganistan'da şu anda hemen yola çıkıp bu yaralı kadınlara yardım etmeye hazır" çok sayıda kadın doktor ve hemşire olduğunu, ancak "Taliban'ın onlara izin vermediğini" söyledi. Taliban rejimine karşı gösterdiği tavır ve iş hayatından men edilmek istenen kadınlarla olan dayanışmasının onu Taliban'ın hedefi haline getirdiğini aktaran Zehra Haghparast, daha sonra tutuklandığını, kötü muamele gördüğünü ve nihayetinde para karşılığında serbest bırakıldığını ifade etti.

Doktora gösteremediğim yaralar var

Sadece adını vererek RFE/RL Radyo Azadi'ye konuşan Sola isimli genç kadın, "Beni buraya kimin getirdiğini bilmiyorum," dedi. "Yanımda kimse yok. Burada kadın doktor yok. Vücudumun bazı yerlerinde erkek doktorlara gösteremediğim yaralar var" dedi. Sola, "Bir ailem vardı, bir evim vardı ama şimdi nereye gideceğimi veya ne yapacağımı bilmiyorum" diye ekledi.

Depremden etkilenen 19 yaşındaki Bibi Aysha'nın köyüne ise, depremden neredeyse dört gün sonra, tek bir kadın yardım çalışanı gelmedi. Bibi Aysha,” Tanrı beni ve oğlumu kurtardı. Bizi bir köşeye topladılar ve bizi unuttular. Kimse kadınlara yardım teklif etmedi, neye ihtiyaçları olduğunu sormadı veya onlara yaklaşmadı. O geceden sonra anladım — burada kadın olmak, her zaman son sırada görülmek anlamına geliyor" dedi. BM Kadın Afganistan Özel Temsilcisi Susan Ferguson, bu hafta yaptığı bir açıklamada, kadınların ve kız çocuklarının felaketin yükünü taşıdığını vurgulayarak, onların ihtiyaçlarının yanıt ve toparlanma süreçlerinin merkezinde olması gerektiğini belirtti.

 

 

Mahrem olmadan seyahat edemiyorlar

Dünya Sağlık Örgütü Afganistan Temsilcisi, Reuters'a verdiği röportajda, Afganistan İslam Emirliği'ne, depremden etkilenen  kadınlara sağlık hizmeti sunabilmeleri için kadın yardım görevlilerine yönelik kısıtlamaları kaldırması çağrısında bulundu. Mukta Sharma, Afganistan İslam Emirliği'nin kadın doktorların mahrem (erkek veli) olmadan seyahat etmesine izin vermediğini ve bunun etkilenen kadınlara hizmet sunumunu engellediğini söyledi. Kadın sağlık çalışanı sayısındaki azalmayı ciddi bir sorun olarak nitelendiren Mukta Sharma, kadın personel sayısıyla ilgili olarak şunları ekledi: "Bu durum bakım hizmetini engelliyordu çünkü kadınlar erkek personelle etkileşime girmekten rahatsız oluyor veya korkuyorlardı."

Talibanla gelen felaketler

Taliban’ın 2021’de iktidara dönmesinden bu yana kadınlar, eğitimden (altıncı sınıftan sonra), iş hayatından ve kamusal alandan dışlandı. Kadınların erkek refakatçi olmadan hareket edememesi ve yardım kuruluşlarındaki kadın çalışanların tacize uğraması, felaket anlarında kadınlara ulaşmayı zorlaştırdı. Afgan Kızılayı gibi örgütlerde bile kadın doktor neredeyse bulunmuyor. Zehra Haghparast, Taliban öncesi toplumsal ilerlemelerin tersine çevrildiğini, kadınların eğitim ve iş imkanlarından mahrum bırakıldığını vurguladı. HABER MERKEZİ