Kolombiya barışı Türkiye barışına örnek niteliğinde

Demokrasi, Barış ve Alternatif Politikalar Merkezi (DEMOS), Kolombiya’da 50 yıldan fazla süren iç çatışmanın ardından barışla sonuçlanan süreci, toplumsal cinsiyet bakış açısı üzerinden inceledi. “Barış ve Toplumsal Cinsiyet: Kolombiya Barış Süreci” başlıklı rapor, Ankara’da gerçekleştirilen tanıtım toplantısıyla kamuoyuyla paylaşıldı.

DEMOS araştırma ekibinde yer alan Güneş Daşlı, Nisan Alıcı ve Julia Poch Figueras tarafından hazırlanan rapor, Dilan Elveren’in moderatörlüğünde sunuldu.

Kolombiya’daki barış süreci hakkında bilgiler veren moderatör Elveren, kadın ve LGBTİ’lerin de katıldığı barış sürecinin özgün unsurlar içerdiğini ifade etti. Elveren, hazırlanan raporda da kadınların ve LGBTİ’lerin bu süreçte nasıl yer aldığı üzerinde durulduğunu belirtti.

İlk kez kadınlar dahil edildi

Araştırma için 2017 yılında Kolombiya’ya gittiklerini anlatan Güneş Daşlı ise, imzalanan barış antlaşmasına kadınların ve LGBTİ’lerin karar vereci aktör olarak dahil olduğunu ve dünyada ilk defa bir barış sürecinde kadın komisyonlarının oluşturulduğu bilgisini verdi.

Daşlı, “Kolombiya’da yerli kadınları, feminist örgütleri, kadın hareketi içerisinde yer alan 20 farklı örgüt ile görüşmeler yaptık. Kolombiya barış sürecine baktığımız zaman müzakereler 2012 yılında başladı.  2014 yılında ise Toplumsal Cinsiyet Alt Komisyonu kuruldu” dedi.

Cinsel şiddet de ana gündem

Yaşanan çatışmalara bağlı olarak cinsel şiddetin de anlaşmada ana gündem maddesi olduğunu paylaşan Daşlı, şunları söyledi: “Antlaşmada ‘Barış Mahkemeleri’ altında cinsel şiddete karşı bir birim oluşturuldu. Diğer önemli bir kazanım, cinsel şiddet suçlarının af kapsamına alınmaması oldu. Cinsel şiddet pek çok deneyimde olduğu gibi Kolombiya’da konuşabilecek en zor konulardan biriydi. Kadın örgütlerinin bu konuda kendi yerellerinde oluşturdukları raporlar da var. Kadınların yaşadığı bu hakikatin açığa çıkarılmasında güvenli alanların oluşturulması anlaşmada yer aldı.”

Kolombiya hükümeti ve FARC’ın çatışmalı süreçte işlenen cinsel suçları kabul ettiğini, ancak iki tarafın da bu durumu bireysel bir yaklaşım olarak ele aldığını belirten Daşlı, tüm bu analizleri incelerken çatışmalı süreci yaşayan Türkiye ve benzeri ülkeler için kritik olarak bazı noktalara vurgu yaptıklarını dile getirdi.

Kadınlar ilk kez toprak sahibi oldu

Nisan Alıcı da, barış sürecine kadınların ve LGBTİ’lerin nasıl yer aldığına değindi.

Kolombiya’da sürece ilişkin 350 kadınla Ulusal Kadın Zirvesi oluştuğu ve ortak bir gündem belirlendiğini aktaran Alıcı, Toplumsal Cinsiyet Alt Komisyonu’nun oluşmasının sürecin en büyük kazanımlarından biri olduğunu vurguladı. Alıcı, şöyle devam etti: “Anlaşmanın her başlığında toplumsal cinsiyet bakış açısıyla yazılmasını sağlıyorlar. LGBTİ örgütleri de temsilen dahil oluyor. Afro Kolombiyalı ver yerli kadınlar da dahil oluyor. Kadınlar toprak sahibi oluyor ve bu kadınlar için bir kazanım.”

Toplantı soru-cevap bölümü ardından sona erdi.

Türkiye’ye dair öneriler

Raporun sonuç kısmında Türkiye’deki çatışmalı sürecin barışa evrilmesi için öneriler de yer aldı:

Çatışmanın toplumsal cinsiyet analizi yapmak

Sivil toplumun içindeki işbirliği

Kadın ve LGBTİ hareketleri arasında ittifaklar

Toprak reformu

Siyasi katılım

Toplumsal cinsiyete duyarlı barış inşası programları tasarlama

Kolektif olarak harekete geçme, ortak talepler

Kadınların toprak hakkının güvence altına alınması

Yerel demokrasi

 ANKARA