Maroni ve Lolín…

• Enriqueta Rodríguez de Maroni, 48 yıl önce askeri rejim tarafından kaybedilen çocukları María “Bety” Beatriz ve Juan Patricio’nun akıbetini öğrenmek için her Perşembe günü Plaza De Mayo’da haykırdı.  Maroni, “Evlerimize girdiler, her şeyi yağmaladılar, çocuklarımızı çaldılar” dedi.
• Dolores “Lolín” Rigoni de kaçırıldıktan sonra işkenceyle katledilen oğlu Roberto “Champa” Rigoni’nin katillerinden hesap sormak için “acısını kolektif bir davaya dönüştürdü.” Maroni ve Lolín mücadelesini gençlere bırakarak aynı gün 5 Ağustos’ta hayata veda etti. 

Arjantin’de faşist askeri diktatörlükle mücadelenin sembolü Plaza de Mayo Anneleri’nin iki kurucu üyesi, Enriqueta Rodríguez de Maroni (98) ve Dolores “Lolín” Rigoni (100), 5 Ağustos günü hayata veda etti. Evlatlarını arayan her iki annenin aynı gün hayatını kaybetmesi hafıza, hakikat ve adalet arayışını sürdürenler için derin bir yas yarattı.

Enriqueta Maroni, 1977’de kurulan Plaza de Mayo Anneleri’nin önde gelen isimlerinden biriydi. 2022-24 yılları arasında hareketin başkanlığını yaptı. Aynı zamanda öğretmen olan Maroni, Arjantin’in 1976-1983 diktatörlüğü sırasında “kaybettirilen” çocuklarının izini süren annelerin sembolü haline geldi. 

 

 

Arjantin’in vicdanının bir kaybı

Tarih 5 Nisan 1977. Maroni’nin 23 yaşındaki kızı María “Bety” Beatriz ve 22 yaşındaki erkek arkadaşı Carlos Alberto Rincón, Buenos Aires’teki evlerinden özel birlik tarafından kaçırıldı. María, o zamanlar hamileydi ve yoksul mahallelerde sosyal hizmet uzmanı olarak çalışıyordu. Carlos Alberto ise sosyoloji ve hukuk öğrencisiydi. İkisi de Peronist Gençlik (JP) ve Montoneros üyesiydi.

María ve Carlos’tan o günden sonra bir daha haber alınamadı. María’nın bir işkence merkezinde doğurduğu ve çocuğunun da kaybedildiği tahmin ediliyor. Aynı gün María’nın kardeşi Juan Patricio ve eşi de kaçırıldı; Juan Patricio da “kaybolan” olarak kaldı.

Maroni, 1978’de Hollandalı bir televizyon ekibine verdiği röportajda, “Evlerimize girdiler, her şeyi yağmaladılar, çocuklarımızı çaldılar. Bunları yapan askerlerdi” diyerek diktatörlüğün vahşetini dünyaya duyurdu. Bu sözler, onun hafıza ve adalet için ömrünü adadığı mücadelenin simgesi oldu. elDiarioAR ve Clarín, Maroni’nin ölümünü “Arjantin’in vicdanının bir kaybı” olarak nitelendirdi.

 

 

‘Acımı kolektif bir davaya dönüştürdüm’

Patagonya’nın Neuquén bölgesinden Dolores “Lolín” Rigoni de 100 yaşına kadar mücadelesini sürdürdü. Eylül 2024’te arkadaşı Inés Rigo de Ragni’nin ölümünden sonra, Neuquén’in son Plaza de Mayo Annesi olarak kaldı. 5 Ağustos 2025’te sabaha karşı hayatını kaybeden Lolín, Mart 2025’e kadar diktatörlüğün suçlarını anmak için düzenlenen Perşembe yürüyüşlerine katılıyordu.

Lolín’ın oğlu Roberto “Champa” Rigoni, 16 Nisan 1977’de askerler tarafından kaçırıldı ve Campo de Mayo toplama kampında işkence gördü. Cenazesi, dört gün sonra González Catán’da, Mercedes fabrikası yakınlarında bulundu, kimliği ise 1981’de adli tıp tarafından tespit edildi. Oğlunun akıbeti aydınlatsa da Lolín, “Acımı kolektif bir davaya dönüştürdüm” diyerek unutulmaya karşı mücadele etti. Neuquén’deki Madres de Plaza de Mayo’nun Facebook paylaşımı, Lolín’i “cesaretin ve direncin sembolü” olarak andı.

Başörtüleri adalet bayrağımızdır 

Plaza de Mayo Anneleri, 1977’de çocukları askeri cunta tarafından kaybedilen annelerin Buenos Aires’teki Mayo Meydanı’nda başlattığı gösterilerle doğdu. 1986’da, Hebe de Bonafini’nin uzlaşmaz liderliğine karşı çıkan Línea Fundadora, kayıpları bulmaya ve gömmeye odaklandı. Maroni ve Rigoni, bu mücadelede ön saflardaydı. Buenos Aires Herald, her iki kadının da “Arjantin’in demokrasi ve insan hakları tarihindeki izlerini” vurguladı. H.I.J.O.S. Capital’in X paylaşımı ise, “Onların beyaz başörtüleri, adalet arayışımızın bayrağı olmaya devam edecek” dedi.

Enriqueta ve Lolín’in aynı hayata veda etmesi Arjantin’de derin bir yasa neden oldu. Ancak, Río Negro’nun da belirttiği gibi: “Onların mücadelesi, genç nesillere ilham vermeye devam ediyor. Plaza de Mayo Anneleri’nin mirası, diktatörlüğün suçlarının unutulmaması ve adaletin sağlanması için yaşamaya devam edecek.” HABER MERKEZİ