• Gazeteci, yazar Firaz Baran’ın son çalışması olan Maxson (İnancı, Hatıraları ve Yayla Kültürü) adlı kitabı Sitav yayınlarından çıktı. Yıllardır bir asimilasyon politikası ile yok edilmeye çalışılan Maraş’ın Pazarcık ilçesi Kürtlerinin dili, kültürü ve zengin geleneklerini gözler önüne seren otantik bir araştırma kitabı.

M. ZAHİT EKİNCİ / HAMBURG

 

Gazeteci, yazar Firaz Baran’ın son çalışması olan Maxson (İnancı, Hatıraları ve Yayla Kültürü) adlı kitabı Sitav yayınlarından çıktı. 272 sayfadan oluşan kitap yıllardır bir asimilasyon politikası ile yok edilmeye çalışılan Maraş’ın Pazarcık ilçesinde Kürtlerinin dili, kültürü ve zengin geleneklerini gözler önüne seren otantik bir araştırma kitabı. 

Özelde Pazarcık’a bağlı Maxson köyünün anlatıldığı kitapta, ilhamını binlerce yıl önceden alan doğayla barış, inanç ve alışkanlıkların öyküsü olan coğrafya yer ve insan isimlerini, dokunaklı yaşam hikayelerini irdeliyor. Kitabın “Önemli Olaylar” bölümünde köyde yaşanmış dramatik olayları anlatan yazar, Maxsonluların hatıralarını anlatıyor. Kitabı okuyan okuyucunun her bir sahne gözlerinde canlandırıyor. Acı içindeki annelerin anlatıldığı bölümler insanın içini parçalıyor.

Atê’ye önemli yer 

Yazar kitabın inanç bölümüne 50 sayfa yer vererek, Kürt Alevi köylerinde, doğa inancına mensup kadınlar ya da yazarın deyimiyle “Atê Kültürü” Maxsonlu kadınlar şahsında detaylı bir şekilde anlatılıyor. Maraşlılar anneye “Atê” diyor. Bazı kadınlara ise tüm toplum “Atê” diye hitap ediyor. Bu kitapta Kürdistan'daki Alevi köylerinde Atê kültürünün hala ne kadar canlı bir şekilde yaşadığı, sosyal ve dini hayatta ne kadar belirleyici bir rolü olduğu görülüyor.

Köyle ilişkileri kesmedi

Maraş ve çevresinde binlerce yıllık kadim kültürün yaşatılması için kitap ve araştırmaları olan Firaz Baran, son çalışması olan Maxson kitabı hakkında şunları söyledi: “Kürdistan’da köy kitapları çok azdır. Oysa köyler bakir alanlardır ve araştırma yapacak kişileri muazzam veriler beklemektedir. Her köy üzerine bir kaç kitap yazılabilir ve yazılmalıdır. Bu kitapta Maxson (Maksutuşagı) köyü anlatılıyor.  Maxson Maraş’ın Pazarcık ilçesine bağlı bir köydür. Etnik olarak Kürt inanç olarak Alevi olan Makson köyü Sinemili aşiretine mensup. Kitapta köyü meydana getiren aileler, inanca ait değerler, önemli hatıralar, sanatçılar ve şifacılar yazılı hale getirildi. Bu konuları yazmak için İsviçre ve Almanya’nın değişik kentlerinde birçok söyleşi ve görüşme gerçekleştirdim. Bilgiler ve fotoğraflar derledim. Sürekli köyle ilişkide kalarak da eksik bilgileri tamamlamaya çalıştım.”

Avrupa’ya göç 

Baran Maxsonluların yüzlerce yıl boyunca göçebe halinde yaşadıklarını belirterek, “1900’da bugünkü yerlerini keşfediyorlar ve yerleşiyorlar. 1970 yılına kadar ilkbahar ve yazın yaylada, sonbahar ve kışın köyde yaşıyorlar. 70'li yıllardan sonra yaylayı büyük oranda bırakıyorlar. Ardından Avrupa'ya göç etmeye başlıyorlar. Avrupa'da iki yüzün üzerinde Maxsonlu aile yaşıyor. Avrupa'ya göç son 50 yıllık Bazarcix tarihinde önemli bir olgu. Köylerin çoğunda bu nedenle nüfus azaldı” diye belirtti.

Maxson’un komedyenleri

Maxson komedyenleriyle meşhur olduğu söyleyen Baran, “Komedyenler yaptıkları şakalarla Kurmancî'nin Bazarcix'ta erimesini önlemişler. Bu konuda mutlaka bir belgesel hazırlanmalı ve Kürtçe kitap yazılmalı. Ayrıca 200'ün üzerinde Kurmancî stran üreten çok sayıda ses sanatçısı var. Bu eserler de öyküleriyle birlikte bir kitapta toplanmalı. Maxson yurtsever bir köy. Köyün şehitleri ve mahpusları da ayrı bir kitapta, şehitlere layık tanıtımlarla hazırlanmalı” diye ifade etti. 

3 kişi kaybettiler

Maxson kitabı için araştırmalarını 2019’da bitirdiğini ifade eden Baran, “2019-2020’de yazıların üzerinde çalıştım ve kitabı tamamladım. Araştırma sürecinde kaybettiğimiz üç kişiyi Orıce Tule, Aşko Huse ve sevgili Serhadı (Hüseyin ve Sakine Malgır çiftinin oğlu) saygıyla anıyorum” diye belirtti. 

 

*****

 

Firaz Baran kimdir? 

Firaz Baran, 1975'te Pazarcık'ın Pulyan köyünde doğdu. 1996'da Almanya'ya geldi. 1997-2007 arasında Med, Medya ve Roj televizyonları ile Özgür Politika gazetesi ve Mezopotamya Haber Ajansı'nda çalıştı. Şu ana kadar 10 kitabı yayınlandı.