TL yılın düşüş rekorunda

• AKP-MHP iktidarının denetimindeki Merkez Bankası’nın Aralık'taki döviz satışı, BDDK'nin kararları, Kur Korumalı Mevduat'ın (KKM) 40 milyar TL'ye yakın maliyetine rağmen Türk Lirası (TL) dün yılın en düşük seviyesine ulaştı. Dolar/TL 17,59'u buldu. 

Dolar/TL yüksek enflasyon, döviz politikalarına yönelik endişeler ve dışarda doların güçlü seyri ile dün 17,59'u gördü. Bu seviye, 2022'nin zirvesi olarak kayıtlara geçti. Euro/TL’de de dün 18,03 seviyesi görüldü. Dolar/TL yıl başında 13,35 seviyesindeydi. Kurda yılbaşından bu yana artış yüzde 32’ye ulaştı. 

En fazla düşen para

TL, yıl başından bu yana dünyada gelişen ülke para birimleri arasında dolar karşısında en fazla değer kaybeden para birimi oldu. Haziran sonunda 17,54 ile 20 Aralık’tan bu yana yeni zirveyi gören dolar/TL, BDDK’nın döviz fazlası olan bazı şirketlere TL kredi sınırlaması sonrası 16,03’e kadar gerilemişti. Ancak kur bu seviyelerde kalıcı olamadı ve yeniden 17,50’ye doğru kademeli yükseldi.
Türkiye’nin 5 yıllık CDS’si ise 900 puana yaklaştıktan sonra dün günü 848/863 puandan tamamladı.
Bu verilere göre TL’nin Nisan başından beri değer kaybı yüzde 15, yıl başından beri kaybı ise yüzde 24,5 seviyesinde. TCMB rezervlerinin yeterliliğinin sorgulanmasıyla TL’nin daha çok değer kaybedeceği endişeleri piyasalara hakim konumda.
CDS’in 900 baz puana yaklaşması dış borçlanma maliyetini çift haneye getirirken, düşük rezervler yeni döviz kaynağı olmadan kur politikaların uzun vadede sürdürülebilir olmadığı endişelerini getiriyor.

Rezervler 20 yılın en düşüğü

TCMB’nin net uluslararası rezervleri, 2002’den beri en düşük seviyeye geriledi. TCMB tarafından yayımlanan haftalık verilere göre; net uluslararası rezervler 8 Temmuz itibarıyla bir önceki haftaya göre yaklaşık 1,4 milyar dolar azalışla 6,1 milyar dolar oldu. Rezervler Haziran ortasında 7 milyar dolara düşerek Haziran 2002’den bu yana en düşük seviyeye gerileyip ardından sınırlı yükselmişti. TCMB’nin net uluslararası rezervleri, döviz piyasasına müdahaleler ve BOTAŞ başta olmak üzere KİT’lere yaptığı döviz satışları ile yıl içinde sert düşüşler kaydetti. BOTAŞ Deutche Bank’tan ayrıca 925 milyon euro kredi aldı.

KKM'nin Haziran maliyeti

Önceki gün açıklanan bütçe verilerine göre; Haziran’da Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarının Hazine’ye maliyeti 16,1 milyar TL oldu. Böylece Hazineye toplam maliyet 37,2 milyar TL’ye ulaştı. Bu rakam, 6 milyon 770 bin asgari ücretlinin maaşına denk. 2022 bütçesinde kur korumalı mevduata ilişkin herhangi bir kalem olmadığı için getirilen ek bütçeden bu gidere ilişkin 40 milyar TL ayrılmıştı. KKM’nin Hazine haricinde TCMB’ye de maliyeti bulunuyor. Piyasalar maliyetten çok KKM hesaplarının döviz talebi oluşturup oluşturmayacağını izliyor. 

Örtülüye 6 ayda 1.9 milyar

Hazine’nin rakamlarına göre; Cumhurbaşkanı tarafından kullanılan ve hesabı sorulamayan “Gizli Hizmet Giderleri” harcama kaleminden de bu yılın ilk yarısında toplam 1,9 milyar TL harcandı. Geçen yılın aynı döneminde bu tutar 1,4 milyar TL olmuştu.
Tüm faiz giderlerine 6 ayda 134 milyar 653 milyon 672 bin TL harcandı. Yılın ilk yarısında 79,2 milyar TL’yi iç borç faiz giderleri için harcayan iktidar, 36,2 milyar TL’yi ise dış borç faiz giderlerine ödedi.

Borç 134, 5 milyar dolara

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Mayıs ayı kısa vadeli dış borç istatistiklerini yayınladı. Mayıs’taki kısa vadeli dış borç, yılbaşına göre yüzde 10,6 artışla 134,5 milyar ABD doları oldu. Bankaların kısa vadeli dış borcu yüzde 9,2 artışla 56,1 milyar dolar olurken diğer sektörlerinki de yüzde 10,9 artarak 49 milyar dolara ulaştı. Artış kamu sektöründe yüzde 9,5, özel sektörde yüzde 10,1 oldu.