Bankalar Hakkari’de tarlalara el koyuyor

  •  Salgından dolayı işini kaybedenlere kamu bankalarınca verilen “Temel ihtiyaç destek kredisi” ile zor durumdaki esnafa sağlanan “Nefes kredisi”nde geri ödeme sorunu yaşanıyor.
  •  5 bin TL'den 10 bin TL’ye kadar faizsiz kullanılan kredilerde takibe düşme oranı en fazla Hakkari, Şırnak ve Ağrı’da yaşandı. Bankalar, yüzde 112,7’ye çıkan Hakkari’de tarla alıyor.

Ekonomik kriz, yüksek enflasyon ve TL’deki değer kaybı üzerine gelen salgın koşulları, yurttaşları borç batağına sürükledi. Yılın başından bu yana bireylerin kredi kartı ve kredili mevduat hesabı harcamaları hızla arttı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) üçüncü çeyrek Fintürk verilerine göre; 9 ayda kredi kartı harcamaları toplamda yüzde 30,44 arttı, en yüksek artış gösteren il ise yüzde 43,44 ile Hakkari oldu. Kredili mevduat hesabı (KMH) harcamalarında da toplamda yüzde 41,31 yükselme kaydedilirken en fazla artış gösteren il yüzde 59,1 büyümeyle Dersim. Kriz nedeniyle borca yönelen yurttaşlar, vadesi geldiğinde borcunu ödeme sorunu yaşıyor. BDDK verilerine göre; takipteki krediler toplamda yüzde 21,88 olurken, Hakkari’de bu oran yüzde 112,7 olarak kaydedildi. 

Kürt illerinde bireysel kredilerde takibe düşen kredi miktarı ikiye katlandı. BDDK verilerine göre; Hakkari'de takibe düşen alacak miktarı 2020 yılı sonuna göre yüzde 112,7 arttı. Ağrı'da yüzde 110, Muş'ta yüzde 84,5, Urfa'da yüzde 79,7, Amed’de ise yüzde 78,2 artış yaşandı. Toplam bireysel kredilerde takibe düşen kredi miktarında artış yüzde 21,88 olurken en düşük artış ise yüzde 4 ile Ankara'da hesaplandı. 2020 yılı sonunda 11.6 milyar lira olan bireysel kredilerde takipteki alacak miktarı bu yılın 9 ayı sonunda 14.1 milyar liraya çıktı.

Alım gücü düşen yurttaşların kredi kartı ve kredili mevduat hesabı harcamalarına yüklendi. Verilere göre; bireylerin kredi kartı kullanımında yıl sonuna göre büyüme yüzde 30,44 seviyesine çıktı. Buna göre en düşük artış yüzde 19,3 ile Kocaeli'de yaşanırken diğer tüm illerde yüzde 20’nin üzerine çıktı. İllere göre en fazla kredi kartı harcamasının arttığı il; yüzde 43,44 ile Hakkari, yüzde 42,23 ile Şırnak, yüzde 39,51 ile Van, yüzde 37,53 ile Ağrı, yüzde 37,3 ile Bitlis oldu.

 Kredili mevduatta Dersim

BBDK, kredili mevduat hesabı (KMH) kullanımı da toplamda yüzde 41,31 olarak hesapladı. KMH kullanımının en çok arttığı il yüzde 59,1 ile Dersim oldu. Dersim’i yüzde 54,6 ile Şırnak, yüzde 51,6 ile Kilis izledi. En düşük artış yüzde 30,3 yükseliş ile Trabzon'da yaşandı. 

İtiraz yolu da kapalı

Hakkari’deki borç sorununun özelikle salgın sürecinde verilen tüketici destek kredilerinden kaynaklandığına dikkat çeken avukat Arif İliş, sadece Gever’de 200’den fazla icra takip dosyasının açıldığını kaydetti. MA’dan Sedat Yılmaz’a konuşan Av. İliş, sözleşmeden kaynaklı icralara itiraz yolunun kapalı olduğunu anımsatarak, aksi halde icra itiraz tazminatının ortaya çıkacağını söyledi.  

Ödeme koşulları yok

İnsanların, 5 bin TL’den 10 bin TL’ye kadar verilen küçük krediyi faizsiz olmasından dolayı cazip bulduğunu anımsatan Av. İliş, “İnsanlar ödeyebileceklerini düşündü ama iki yıl boyunca neredeyse hiç gelirleri olmadı. 10 bin TL’ye tenezzül eden insanlar daha sonra bu parayı ödeyemeyeceğini düşünemedi. İnsanlar şu an elektrik faturalarını ödeyemiyor, günlük geçimini sağlayamıyor. 5 bin 10 bin krediyi de ödeme koşulları yok. İnsanlar takibe düşmeyi göze aldı” şeklinde konuştu.

 Bankalar icradan alıyor

İnsanların borcunu ödemek istediğini ve bunun için taksitleme dahil birçok seçenek üzerine düşündüğünü kaydeden İliş, şunları ifade etti: “Esnaf kredilerinde neredeyse sıfır faizle borç kapatma kampanyaları var fakat esnaf borcu tek seferde ödeyecek parayı bulamıyor. Bankalar son 20 ay içerisinde bölgede icradan taşınmazlar satın almaya başladı. Bu ilk kez yaşanıyor. Özelikle tarım ve esnaf kredisi kullananlarda çok yüksek. Banka, taşınmazı kendi adına geçiriyor daha sonra sitesinde satışa çıkarıyor. Bölgede ödeme kabiliyeti sıfır.”

Sokağa çıkma yasaklarıyla başladı

Ödeme gücündeki düşüşün bu yıl patlak verdiğini, ancak asıl sorunun 2015’teki sokağa çıkma yasaklarıyla başladığını kaydeden Av. İliş, şunları ekledi: “Bu sürecin biteceği düşünülürken üzerine salgın geldi. 5-6 yıllık ekonomik bocalama yaşandı ve insanlar tükendi. Gidenin üstüne koyamadılar. 2015 - 2016’da tarım ve ticari hayat sekteye uğradı. İnsanlar toparlanmak için kredi ve başka işlere bulaştılar. Üstüne de salgın gelince düzeltemediler.”   HAKKARİ

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.