Valencina’da 5 bin yıllık kadın merkezli yaşam

• Sevilla’daki Valencina megasitesinde güçlü kadınların şekillendirdiği toplumsal düzen ve eşsiz maddi kültür gün ışığına çıktı.

İspanya’nın Sevilla kentinde yer alan 400 hektardan büyük Valencina megasitesi, Bakır Çağı’nda (MÖ 3200-2200) kadın liderlerin yönetiminde, İber Yarımadası’nın en önemli anıtsal merkezlerinden biriydi. EL PAIS’in haberine göre Sevilla Üniversitesi’nden Prof. Leonardo García Sanjuán ve Northwestern Üniversitesi’nden antropolog Timothy Earle’ün Anthropological Archaeology dergisinde yayımlanan çalışması, bu tarih öncesi toplumun sosyal, siyasi ve ekonomik yapısını yeniden yapılandırıyor.

Kadın liderliği

Valencina, binlerce insanı çeken, megalitik anıtlar, hendekler ve hipogea (yapay mağaralar) ile dolu bir merkezdi. Çalışma, burada özellikle kadın liderlerin belirgin bir rol oynadığını ortaya koyuyor. Montelirio ve La Pastora gibi tholos mezarlarında bulunan Fildişi Kadın ve diğer güçlü kadınlara ait zengin çeyizler, bu liderliğin göstergesi. Fildişi oymalar, kaya kristali silahlar, kehribar boncuklar, deniz kabuğu süslemeli kıyafetler ve altın levhalar gibi eşsiz objeler, bu kadınların hem dini hem de siyasi otoritelerini simgeliyor.

Toplumsal organizasyon

Valencina, Avrupa’nın en büyük tarih öncesi sitlerinden biri. Düzinelerce megalitik yapı, 9-10 metre genişlikteki hendekler ve yüzlerce metre uzunluğunda eşmerkezli muhafazalar, kadın liderlerin organizesinde inşa edildi. Bu anıtlar, tarımsal fazlalığı tüketerek toplumsal eşitsizlikleri önleyen bir “yakma” sistemi oluşturdu. Valencina, kadınların yönetiminde dini, ekonomik ve siyasi bir merkez olarak, uzun mesafeli ticareti ve uzmanlaşmış zanaat üretimini koordine etti. Çalışma, bu kadın liderlerin, toplumu bir araya getiren aidiyet ve iş birliği duygusunu güçlendirdiğini öne sürüyor.

Sitenin terk edilişi

Valencina, MÖ 2900-2650 arasında, kadın liderlerin rehberliğinde doruk noktasına ulaştı. Ancak MÖ 2350-2300 civarında, 4.2 kiloyıl iklim kriziyle (kuraklık) ağırlaşan ani bir çöküşle site terk edildi. Bu çöküş, kadınların öncülük ettiği Neolitik ve Kalkolitik mega sitelerin sonunu getirdi ve Bronz Çağı’nın yeni sosyo-politik düzenine geçişi hızlandırdı.