Varto modeli

Türkiye'de IŞİD konuşulunca ilk akla gelen şehir Adıyaman oluyor. Kürdistan'da IŞİD'e en fazla katılımın olduğu yerlerin Adıyaman ve Bingöl olduğu söyleniyor. Özellikle Amed ve Suruç katliamlarını yapanların Adıyamanlı olması dikkatleri buranın üzerine çekmiştir. CHP heyetinin Adıyaman’da inceleme yapması da bu iddiaları doğrulamaktadır. Polisin ve MİT’in Adıyaman’da IŞİD’in çalışmasına ve gelişmesine göz yumduğu belirtilmiştir. 

Adıyaman, nüfusun çoğunluğu Kürt olan bir şehirdir. Yüzde 80’den fazla Kürt nüfusa sahiptir. Yüzde 20 civarında da Türkmenler yaşamaktadır. Kürt nüfusun çoğunluğu Sünni’dir. Ancak başta merkez ve merkez köylerde önemli bir Alevi nüfusu yaşamaktadır. Maraş ve Malatya ile karşılaştırılırsa Alevi nüfusun az göç ettiği bir şehirdir. Bunda Adıyaman’daki diğer toplumun Kürt olmasının etkisi de bulunmaktadır. Maraş gibi yerlerde hem inanç hem de etnik bir baskı yaşamaları söz konusudur. Şovenizm ve Kürt düşmanlığı Maraş, Malatya, Sivas gibi yerlerde fazladır. Adıyaman’da şovenist ve faşist çevreler sınırlı olduğundan inanç baskısı da Maraş, Sivas ve Malatya gibi olmamaktadır. Ancak bizzat devlet ve MİT eliyle Adıyaman’da Sünni-Alevi gerilimi canlı tutulmaktadır. Alevi ve Sünni Kürtlerin birbiriyle yakınlaşmaması için devlet birçok oyun oynamaktadır. AKP'nin Alevilere yönelik politikası düşünüldüğünde Adıyaman’da Alevi-Sünni geriliminin çatışmaya dönüştürülmesi tehlikesi her zaman vardır. Belki şu anda bu somut görülmüyor; ancak AKP'nin mevcut politikasının var olan güvensizlik ve gerilimi azaltmadığı da bir gerçektir. 

Aslında AKP'nin etkili olmadığı yerlerde Alevi ve Sünni Kürtlerin kardeşçe örnek bir yaşam yarattıkları Varto gerçeğinde görülmüştür. Alevi ve Sünnilerin kardeşçe yaşayabileceklerine kanıt Varto gerçeğidir. Varto’da Alevi ve Sünni Kürtler birbirlerinin inançlarına saygılı olarak örnek bir kardeşlik ve komşuluk içinde yaşamaktadırlar. Muş’ta Sünni Kürtler ağırlıktadır ama Aleviler Varto’da tarih içinde oluşmuş bazı etkiler dışında inanç baskısıyla karşılaşmadan yaşamaktadırlar. 

Varto'nun direniş geleneği 

Kuşkusuz Varto’nun bir örnek ve model haline gelmesinde PKK'nin Muş’ta etkili olmasının belirleyici etkisi vardır. PKK Varto’da hem Alevi hem de Sünni Kürtler içinde etkilidir. Alevi ve Sünni yüzlerce Vartolu genç gerilla saflarında şehit düşmüştür; yüzlercesi de hala gerilla saflarındadır. Varto’ya komşu Xınıs da benzer biçimde Sünni ve Alevi Kürtlerin kardeşçe yaşadığı bir ilçedir. Bu gerçek de göstermektedir ki, Alevi-Sünni inançta olmak bir sorun nedeni değildir; bu iki inanç biçimi birbirlerinin inancına saygılı olarak kardeşçe yaşayabilir. 

Varto, son seçimlerde nasıl bir model olduğunu gözler önüne sermiştir. HDP’nin en yüksek oy aldığı birkaç ilçeden biridir. Kürt Özgürlük Hareketi şahsında Kürdistan'da Alevi ve Sünni inanç farklılığının tarihsel olarak devlet ve bazı rantçı din görevlilerinin yarattığı gerilim çözülmüştür. Varto’da dedeler ve melleler her inancın değerli ve saygılı olduğunu bilerek hareket etmektedir. Varto’daki iki inancın bu ortak yaşamı çok değerli bir örnek ve modeldir. Bu model Alevi ve Sünnilerin bulunduğu her yerde yaygınlaştırılmalıdır. 

Sünnilerle Alevilerin ortak bir yaşam kurduğu Varto örneğinin en iyi somutlaştırılacağı yerlerden biri de Adıyaman’dır. Adıyaman Sünnilerle Alevilerin kardeşçe ve iyi komşular olarak ortak yaşamı yarattığı bir şehir haline getirilebilir. Kürtlerin en büyük şairlerinden biri Osman Sebri’dir. Kahtalıdır. Kürt yurtseverliğinin gelişmesinde çok büyük bir yere sahiptir. En büyük dostluğunu da Kürt Halk Önderi'yle kurmuştur. Kürt Halk Önderi her fırsatta Osman Sebri’nin evine gitmiş, onun moral desteğini almıştır. Osman Sebri ölmeden birkaç hafta önce de Kürt Halk Önderi Osman Sebri’nin yanına gitmiştir. Kürt Halk Önderi Önder Apo ile Osman Sebri’nin büyük dostluğuna çocukları şahittir. 

Osman Sebri, Kürt Halk Önderi'yle yaptığı diyaloglarında "Kürt kızları ve oğulları Kürdistan dağlarında savaşıyor, ben artık huzurlu ve mutlu ölebilirim" demiştir. Hayatının en büyük mutluluğunu yaşadığını söylemiştir. Kürt Halk Önderi'ne "Biz de bir zamanlar 15-20 arkadaşımızla dağa çıkmak istedik; Halep’ten Adıyaman dağlarına ulaşmak istedik; ancak sonradan 2-3 kişi kaldık ve bu arzumuz gerçekleşmedi. Siz şimdi bizim arzumuzu da gerçekleştirdiniz" diyerek şükranlarını iletmiştir. Adıyaman’da böyle köklü bir yurtseverlik damarı ve kültürü de vardır. Şairler ve aydınlar bir toplumun vicdanıdır. Yurtlarını ve halklarını en çok sevenler şairler ve aydınlardır. Dolayısıyla gerçek Adıyamanlı Osman Sebri’dir. Zaten ölmeden önce en fazla yaşadığı burukluk vatan hasretidir. 

Kürt birliği hedefte 

Şu anda gerilla saflarında Adıyamanlı olan yüzlerce Kürt kızı ve erkeği vardır. Bunların yarısı Alevi, yarısı Sünni toplumun gençleridir. Yine yarısı Alevi, yarısı Sünni yüzlerce Adıyamanlı genç şehit düşmüştür. Varto modeli aslında gerilla gerçeğinde tam somutlaşmıştır. Toplumda da bu yönlü bir gelişme vardır. Son seçimlerde Adıyaman’da HDP’ye oy verenlerin yarısı Alevi, yarısı Sünni’dir. Ancak hala devletin kurumları, istihbarat örgütleri, polisi ve askeri Adıyaman’da Kürtlerin birlik olmasını engellemeye çalışıyor. Adıyaman’da Kürtlerin birliğini kendileri için tehlikeli görüyorlar. Bu nedenle Fırat’ın batısında Kürtlerin birlik içinde olmasını istemiyorlar. Sünni Kürtler de, Alevi Kürtler de birliklerini sağlayamamışsa bunun nedenini inanç farklılığı veya başka yerlerde aramamalıdırlar. Sünni ve Alevi Kürtler tam birleşmemişse bunun nedeni kesinlikle devletin bilinçli özel savaş politikaları ve psikolojik harekatlarında görülmelidir. 

Adıyaman’da IŞİD’e elaman kazandırmak için MİT’in ve polisin devrede olması da bu nedenledir. Devletin Adıyaman’da IŞİD’in örgütlenmesine göz yumması Sünni-Alevi çelişkisini canlı tutmak, böylece Kürtlerin birlik içinde ortak yaşam kurmasını engellemek içindir. Aynı şeyi Alevilerle Sünnilerin iç içe yaşadığı Bingöl’de de yürütmektedirler. Zaten on yıllardır Bingöl’de özel savaş yürütmektedirler. Bingöl’ü ikinci bir Elazığ yapmak için büyük bir çaba göstermektedirler. Bingöl’ün ister Sünni, ister Alevi olsun yurtsever dinamikleri metropollere ve Avrupa’ya göç ettirilmiştir. 

Çözüm HDP projesi 

Şu anda Adıyaman, devletin özel savaşı en kapsamlı yürüttüğü ilçedir. Bu gerçeklik demokrasi güçlerinin de Adıyaman’la özel ilgilenmesini gerektirmektedir. Hem yurtsever demokrat Sünniler, hem de yurtsever demokrat Aleviler bir araya gelerek ortak bir konseptle Adıyaman’da bu özel savaşı boşa çıkarmalıdırlar. Bu açıdan HDP projesi çok çok önemlidir. HDP; Kürt, Türk, Arap, Çerkez, Azeri, Alevi, Sünni, Süryani, Hıristiyan tüm halkların bir arada olduğu demokratik ulus modelinin siyasi partisidir. HDP’de tüm inançlar ve etnik topluluklar birlikte demokratik Türkiye ve özgür Kürdistan'ı yaratma mücadelesi vermektedirler. Adıyaman’ı her türlü özel savaş politikasından kurtaracak olan demokratik ulus anlayışıyla HDP çatısı altında toplanmaktır. 

Adıyaman tam da demokratik ulusun pratikleşeceği bir şehirdir. Alevi’si, Sünni’si birlikte yaşadığı gibi, Kürt’ü ve Türk’ü de birlikte yaşamaktadır. Adıyaman’da bir model yaratılırsa bu aynı zamanda Malatya, Antep ve Maraş’ta da demokratik ulus modelinin gelişmesi için iyi bir örnek olur. 

Kürt düşmanlığına karşı ortak tutum alınmalı 

Adıyaman’da IŞİD’e eleman devşirme, Alevi-Sünni gerilimi, güvensizliği ve bunun yarattığı mezhepçi zihniyet üzerinde gerçekleşmektedir. Hem tarihsel olarak oluşan güvensizlik hem de devletin bilinçli politikalarıyla IŞİD Adıyaman’da örgütlü hale getirilmiştir. Adıyaman’da IŞİD’e katılımların önlenmesinin yolu, Adıyaman’ın Varto gibi inançların ortak yaşadığı bir şehir haline getirmekten geçmektedir. Adıyaman’da Sünniler ve Aleviler kardeşçe iyi komşuluk ilişkileri içinde yaşadığında kısa sürede her bakımdan büyük gelişmeler yaşanacaktır.  Adıyaman, ekonomik, sosyal ve kültürel olarak bir çekim merkezi haline gelecektir. 

Adıyaman demokratik ulus modelini hak etmiş bir şehirdir. Türkiye'de gelişen devrimci demokratik mücadelenin ilk şehri de Adıyaman’dır. Battal Mehetoğlu İstanbul’da faşistler tarafından katledilmiştir. DEV-GENÇ’in ilk marşlarından biri Adıyaman ve Battal Mehetoğlu üzerinedir. Şimdi de Adıyaman Alevi ve Sünni genç kızları ve erkekleri Kürt Özgürlük Hareketi içinde sırt sırta aynı mevzide savaşmaktadırlar. IŞİD’e karşı da Sünni ve Alevi Kürt gençleri savaşmaktadırlar. Çünkü IŞİD Kobanê’de görüldüğü gibi, Rojava’da görüldüğü gibi en başta da Kürtlüğe karşıdır. Kürtlere karşı Türk devleti adına savaşmaktadır. Türkiye Kürt düşmanlığını bırakmadığı için IŞİD’e destek vermektedir. Bu nedenle Adıyaman Sünnileri ve Alevileri Türk devletinin bu Kürt düşmanı karakterini iyi görmelidirler. Varto halkı gibi Kürt düşmanı Türk devletine karşı ortak tutum almalıdırlar. 

Adıyaman Semsurlaşmalı

Rojava’da birçok Sünni Kürt, IŞİD işgalinden kaçmış, Adıyaman’a gitmişlerdir. Orada ilk önce de Alevi Kürtler kendilerine sahip çıkmıştır. Bu gerçeklik bile Adıyaman’da Sünni ve Alevi Kürtlerin ortak bir yaşam modeli yaratmaları gerektiğini ortaya koymaktadır. Artık Adıyaman Kürtçe adıyla Semsur haline getirilmelidir. Semsur’da Aleviler ve Sünniler tarih içinde büyük sorunlar yaşamadan birlikte yaşamışlardır. Şimdi bu birlikteliklerini demokratik ulus anlayışı içinde geliştirmek ve Semsur’u demokratik ulusun örnek şehri haline getirmek gerekmektedir. Bu sorumluluk tüm Sünni ve Alevi Semsurlulara düşmektedir. 

Adıyaman’ın IŞİD’le anılması kadar kötü bir şey olamaz. Bu IŞİD Kobanê’yi yerle bir etmiş, büyük katliamlar yapmıştır. Daha bir buçuk ay önce Kobanê’ye saldırarak yüzlerce sivili katletmiştir. Adıyaman böyle bir katil sürüsü karşısında birlik olmalıdır. Türk devletinin Alevi ve Sünni Kürtleri birbirinden koparma ve yarattığı güvensizlik üzerinden Kürt gençlerini IŞİD’e yönlendirme politikalarına dur demenin zamanı gelmiştir. IŞİD’in örgütlenmesine göz yummak ve IŞİD’e tetikçi göndermek en büyük Adıyaman düşmanlığıdır. Bunu AKP hükümeti yapmıştır. MİT’le, polisle iç içe çalışan AKP’nin Adıyaman milletvekilleri yapmıştır. Öyle ki, AKP'nin Adıyaman il ve ilçe merkezleri IŞİD’in il ve ilçe merkezleri haline getirilmiştir. Adıyaman halkı bu gerçekliği görerek AKP'ye karşı gerekli tutumu göstermeli ve Adıyaman’da AKP geriletilmelidir