• Anadilin yaşatılması için çalışmalar yapan ve 4 yılda 3 binden fazla öğrenciye kurs veren AVESTA, yeni kurslar başlattı. Dernek Başkanı Ali Yalçınkaya, yeni kuşakların Kürtçe konuşmadıklarını söyledi.

DELAL AKYÜZ MA / İZMİR

Kürt dili ve kültürüne yönelik asimilasyon artarak devam ederken, birçok dil kurumu da anadilin yaşatılması için çalışmalar yürütüyor. 2018 yılında İzmir'de kurulan Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (AVESTA) de bunlardan biri. AVESTA, Kürtçeye yönelik asimilasyon politikalarına karşı açtığı kurslarla dilin yaşamda kullanılması için mücadele ediyor. 

4 yılda verilen dil kurslarından 3 bin öğrenci yararlanırken, 2023 yılının ilk haftasında yeni kurslar başlattı. Kürtçenin Kurmanci ve Dimilkî lehçelerinde online ve örgün olarak verilecek kurslar için bir haftada 140’tan fazla öğrenci kayıt yaptırdı. Bu hafta sonu başvuruları tamamlanması beklenen kurslar Haziran ayına kadar sürecek. Yüz yüze dil kursu, Cumartesi ve Pazar, online kurs ise Salı ve Perşembe verilecek. 

Dilimin sınırı yaşamımın sınırıdır

AVESTA Başkanı Ali Yalçınkaya, Kürtçe üzerindeki asimilasyon politikalarına karşı yürütülen çalışmaların önemli olduğunu belirtti. Yalçınkaya, “Ortadoğu’da kaybolan diller var. Dili kaybolan halk fiziken de yok oluyor. Bu nedenle dil üzerinde çalışmalar yürüterek varlığımızı korumaya çalışıyoruz. Çünkü yok olma tehlikesi ile karşı karşıyayız. Dilimin sınırı yaşamımın sınırıdır. Dil genişledikçe dünyamız da o kadar açılır. Şu an Kürtçe yok ediliyor, hayatımız ve dünyamız küçültülüyor. Biz de buna karşı mücadele ediyoruz” dedi. 

Yeni nesil Kürtçe konuşmuyor 

Kürtçe konuşmada ciddi bir düşüşün olduğuna işaret eden Yalçınkaya, “Baktığımızda 1990'lı yıllara oranla daha çok televizyon, gazete, dergilerimiz var. Ancak yeni nesil Kürtçe konuşmuyor. 11 yıldır burada ders veriyorum. Ancak yakın çevremdekiler bile Türkçe konuşuyor. Bu büyük bir sorun. Bir dil anneden, dedenden, aileden öğrenilmeli. Dili kursla öğrensek, bu sözlük dili olur. Fakat çocukluktan aileden öğrenirsek, doğal bir dil olur" diye belirtti. 

Sınıflar doldu 

Son iki yılda Kürtçeyi öğrenmeye yönelik yeni bir uyanışın olduğunu söyleyen Yalnçınkaya, özellikle üniversite öğrencileri ve kadınların Kürtçeyi sahiplendiğini belirtti. Yalçınkaya, “Gençler her gün arıyorlar, ‘Hocam dersleriniz ne zaman başlıyor, bekliyoruz’ diyorlar. Kayıtlarda sınıflar dolmuş. Sınıflarımız doldu ancak hazırlıklarımız var. Daha önce sınıf noktasında İzmir’de sorunlarımız vardı. Ancak şu an yeterli sayıda dersliklerimiz ve öğretmenlerimiz var. Sınıflarımız doldukça yeni sınıflar açacağız” ifadelerini kullandı.

*****

Asimilasyon artık evin içinde

Siirt’te açılan Botan Dil ve Kültür Araştırma Derneği (Botan- DER), Kürt dili üzerindeki baskı ve asimilasyon politikasına karşı çalışmalar yürütmeyi hedefliyor. Derneğin Eşbaşkanı Metin Kılıçaslan, kentte Kürtçeye karşı özel politikalar yürütüldüğünü belirterek, dil üzerinde sistemsel bir baskı politikası olduğunu ifade etti. 

Mezopotamya Ajansı’ndan Fethi Balaman’ın haberine göre Kılıçaslan, “Derneğin açılışı kente büyük bir sevinç uyandırdı. Kentte yaratılan bir korku furyası var. Türkçe bilmeyen yaşlılar bile torunlarıyla Türkçe konuşmaya çalışıyor. Evlerde yaptığımız ziyaretlerde bunu gördük. Aileler ısrarla çocukları ile Türkçe konuşmaya çalışıyor. Aslında bu durumun vahametini ortaya koyuyor” dedi.

Dilimiz, rengimiz, geleneğimiz

Kayyumların şehirlerde bulunan Kürtçe tabelaları kaldırıp, Kürt aydın ve yazarlarının isimlerinin verildiği park ve cadde isimlerini değiştirdiğini hatırlatan Kılıçaslan, “Artık düğünlerde söylenen şarkılara da karışılıyor. Türkçe söylenmeye zorlanıyor.  Örneğin ah Kurdistan yerine ah Gülistan deniliyor. Bu başlı başına bir inkâr, daha birçok şarkıya böyle müdahale ediliyor. Kent halkına çağrımızdır, kültürümüzün bir parçası olan düğünlerde kendi dilimizi, rengimizi ve geleneğimizi yansıtalım. Siirt’e hem Botan hem de Garzan Kültürü mevcut. Yani kültürel zenginliği büyük bir yer. Bu bilinç ile yaklaşalım” diye konuştu

Köylerde de eğitim vereceğiz

Bir aydır eğitim vermeye başladıklarını vurgulayan Kılıçaslan, “2 sınıf ve 4 hoca ile birinci seviye eğitim vermeye başladık. Başvurular devam ediyor. Yoğun bir başvuru var, yeni sınıflar açacağız. Birinci seviyede başladık. Sonra iki ve üç olarak devam edeceğiz. Öğretmenlik seviyesine gelenlere sertifikaların vereceğiz. Eğitim sadece dernekte olmayacak. Köy ve mahallelerde halk ile bir araya gelerek eğitim vereceğiz. Kürtçe üzerinde yaratılan korkuyu aşacağız. Yaşamın her alanını Kürtçeye çevirelim” diye belirtti. SİİRT