Trump, Washington'ı yeniden şekillendiriyor

• Yönetim, ABD mimarisinin mücevherlerini elden çıkarırken, şehri Trump'ın değerlerine uyacak şekilde yeniden tasarlıyor.

*JUDITH LEVINE

Donald Trump'ın sürekli genişleyen balo salonunun orijinal mimarı istifa ederken ve koruma uzmanları Sosyal Güvenlik İdaresi binasındaki Yeni Düzen duvar resimlerinin kaderi konusunda panik yaşarken, başkan granit Eisenhower Yönetici Ofis Binası'nı beyaza boyamaktan, Lincoln Anıtı Yansıma Havuzu'nu 'düzeltmek'ten ve kendi Zafer Takı'nı dikmekten bahsederek coşkuyla konuşuyor. Trump dönemi başkent bölgesine ilişkin planları, Genel Hizmetler İdaresi'nin hızlandırılmış elden çıkarma için belirlenmiş varlık listesi –federal binaların satışa çıkarılanları– ile birlikte incelemek, Trump'ın değerlerinin bir diyagramını ortaya koyuyor.

Tüm faşistlerin estetiğinde olduğu gibi, Trump'ın bakışı geriye, idealize edilmiş bir 'klasik' çağa ve ileriye, Büyük Adam olarak kendisinin taş ve altınla ölümsüzleştirileceği bir zamana yönelmiş. Bu vizyona uymayan her şey yenilenmeli, yıkılmalı veya en yüksek teklif verene satılmalı.

Genel Hizmetler İdaresi 443 mülkü elden çıkarmak istediği bir listeyi Mart'ta yayımladı. Bir gün sonra 'ezici tepki' nedeniyle sayı 320'ye indirildi ve ertesi gün liste tamamen kaldırıldı. Şimdi yeniden yayında, 45 mülkle birlikte ve kapıda bir izdiham yok. Garip bir şekilde, kimse Oregon'daki Medford Adliyesi'ni istemiyor. Binaların çoğu, Boston'daki tuğla ve beton Sahil Güvenlik Karargâhı veya Chicago'daki monolitik William O. Lipinski Federal Binası gibi dikkate değer olmayan yapılar. Karışımda garajlar ve depolar da var. Hawaii, Nashville veya Portland'daki daha küçük yapılar yalnızca yerel tarihçiler ve koruma uzmanları için değerli. Ancak satış listesindeki diğer mülkler, Amerika'nın mimari tarihinin ve kolektif mirasının mücevherleri. Bunlar, eski dosya dolapları veya kullanılmayan bilgisayarlar gibi Trump'ın elden çıkarabileceği şeyler değil. Bunlar bize ait.

Tuğla ve harçtan öte bir mesele

Konut ve Kentsel Kalkınma Bakanlığı (HUD) karargâhı olan Robert C. Weaver binası, yaygın olarak bir brutalist şaheser olarak kabul ediliyor; daralan kaideleri ve yumuşak kavisli şekli, mimar Marcel Breuer'in bir sanat tarihçisinin ifadesiyle 'ağır hafifliği'ni sergiliyor. Wilbur J. Cohen Federal Binası, hem Sosyal Güvenlik İdaresi'ni barındırmak hem de programı 1935'te yaratan yasayı kutlamak amacıyla inşa edilmiş. Architect's Newspaper, bina için "komuta eden kireçtaşı cephesi, savaş öncesi Art Moderne ve soyulmuş klasisizmi hafif Mısır esintisiyle birleştiriyor" diyor. Gösterişli iç mekân, bronz kapılar, Vermont verde mermer panelleri ve merkezi sarı-bronz yürüyen merdivenlerle donatılmış. Duvarlardakiler de var: Utah'taki J. Will Robinson Federal Binası'nda, Erken ve Modern Provo adlı Everett Clark Thorpe'un 1941 ekspresyonist duvar resmi bulunuyor; hazine tarafından sipariş edilmiş ve Amerikalı ressam Thomas Hart Benton'ı anımsatan bu eser, şehrin nüanslı tarihini betimliyor, beyaz bir yerleşimcinin yerli Amerikalılara izleyicilerin bildiği üzere kırılacak bir söz vermesi dahil. Cohen binasının içinde ise ülkenin en önemli Yeni Düzen duvar resimleri var; Ben Shahn, Philip Guston ve Seymour Fogel'in eserleri dahil. Tarihçi Gray Brechin buna "Yeni Düzen'in Sistine Şapeli" diyor.

Kutlansınlar ya da hor görülsünler, bu binaların kamu alanından çalınması tuğla ve harçtan öte bir mesele. Satış, federal hükümetin yerel yüzünü silerek, hizmet ettiği insanlardan kelimenin tam anlamıyla yabancılaştırıyor. Bunun planın bir parçası olmadığını hayal etmek zor. Üstelik bu eserler bir şeyin temsilcisi. Çoğu, Roosevelt'in Yeni Düzen'ine veya İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde insan ilerlemesinin sınırsız göründüğü ve her iki partinin liderlerinin hükümetin bunu maksimize etmesi gerektiğine inandığı döneme damga vurmuş. Fogel'in Ulusun Zenginliği duvar resmi, Yeni Düzen'in bilim, mühendislik ve el emeğine inancını simgeliyor; Halkın Güvenliği ise bir anne ve bebek, okuyan ve oynayan çocuklar ile meyve dolu bir masada okuyan bir adamı betimleyerek, iyiliksever bir devletin sağlayabileceği refahı resmediyor.

Breuer'in Weaver Binası, 1965'te John F. Kennedy yönetiminin yayımladığı 'federal mimari için rehber ilkeler'e –'Amerikan Ulusal Hükümeti'nin onurunu, girişimciliğini, canlılığını ve istikrarını yansıtmak' ve 'en iyi çağdaş Amerikan mimari düşüncesini somutlaştırmak'– uymak üzere tasarlanmış ve HUD'un kentsel yenileme misyonunu övüyor. Bu yapılara somutlaştırılan kamu odaklı iyimserlik yalnızca sembolik değil; maddi. Örneğin, Philadelphia'daki ABD Gümrük Binası'nın Works Progress Administration altında inşası, iki yıl boyunca 4 bin kişiyi istihdam etmiş ve şehrin ekonomisini Büyük Buhran'dan çıkarmaya yardımcı olmuş.

Kendi suretinde yeniden yaratıyor

Bilime inanç, güçlü hükümet, emeğin onuru, kentçilik ve çağdaş yaratıcılık: Modernitenin değerleri, daha büyük iyiliğe bağlılıkla birleşince, Trump'ın her şeyine zıt düşüyor. Bu arada, "Columbia Bölgesi'ni Güvenli ve Güzel Hale Getirmek" başlıklı yürütme emrinin ruhuyla Trump, Columbia Bölgesi'ni kendi suretinde yeniden yaratıyor.

Boya vurulması planlanan Eisenhower Yönetici Ofis Binası, hazine departmanı ve diğer ofislere ev sahipliği yapıyor ama mimari bir hazine değil. 1888'de açıldığında, Mark Twain Napolyonvari yığına "Amerika'daki en çirkin bina" demiş –tam Trump'ın zevkine göre. Ancak beyaz bir kat boya iyileşme vaat etmiyor. Hatta Fox News'ten Laura Ingraham bile bunun 'büyük beyaz bir leke' gibi görünebileceğini merak etmiş.

Lincoln Anıtı Yansıma Havuzu'nun iyileştirmesi, şimdiye kadar kenarlardaki çamuru temizlemekten öteye gitmiyor gibi görünüyor. Görevindeki 11. ayda Trump, bu göz zevksizliğinden selefini sorumlu tutuyor.

Balo salonu inşaatına yaklaşırken, yeni bir mimar imzalamış (ilk olanın mesleki durumuyla ilgili endişeler var). Bekçi köpekleri sakinleştirilmiş. Doğu Kanat bir enkaz yığınıyken Başkan, ABD Güzel Sanatlar Komisyonu'nun 7 üyesinden altısını kovmuş; bu komisyonun işi, kamu yapı ve alanlarında tasarım ve estetik konusunda yetkililere danışmanlık yapmak. Aniden kuralcı olan Trump, şimdi yenisi Ulusal Başkent Planlama Komisyonu'na getirmeyi planlıyor; başkanlığını Will Scharf üstleniyor, eski avukatı. Scharf, başkana resmi eylemler için cezai dokunulmazlık sağlayan Yüksek Mahkeme davasında çalışmış. Yönetimi vatandaşları sokaklardan kaçırabiliyorsa Başkan kesinlikle bazı eski odaları yıkıp yerlerine 90 bin metrekarelik bir canavarlık dikebilir.

Gündemdeki sonraki madde, neoklasik bir zafer takı; tepesinde altın bir Kanatlı Zafer figürü ve iki kartalla çevrili. Arlington Anıt Köprüsü'ndeki trafik döngüsüne yerleştirilecek, en büyük versiyonu Lincoln Anıtı'nı cüceleştirecek. Tak, Amerika'nın 250. yıl dönümünü anmak için ama Trump'ın iki askeri geçit töreni gibi, daha fani bir onurlandırılanı var. "Bunu kimin için?" diye sormuş CBS News'ten Ed O’Keefe, Oval Ofis'teki maketi fark ederek. Trump, "Benim için" diye cevap vermiş.

1968'de New York Times mimari eleştirmeni Ada Louise Huxtable, Breuer'in HUD binasını "ikisine de şiddetle ihtiyacı olan bir şehre kaliteli tasarım ve gerçek 20. yüzyıl stili ekleyen yakışıklı, işlevsel bir yapı" olarak övmüş, "geçmişin ihtişamının yarım yamalak uyarlamaları" yerine. Anıtsal kamu eserlerini çöpe atarken kendisine ucuz anıtlar dikerken, Trump hem tarihi hem de geleceği, kolektif mirası ve modernite fikrinin kendisini hor görüyor. Huxtable, "Başkentin büyüklüğünü, yüzeysel biçimleri esas ruhla karıştırarak on yıllardır feda ettik" şeklinde eklemiş. Bu cümle Trump'ın Washington'unu –ve onun dar görüşlü, ben-merkezci Amerikan idealini– tarif ediyor.

* Judith Levine, Brooklyn merkezli gazeteci-yazar Judith Levine'nin Teh Guardian'daki yazısı çevrilerek özetlendi.