1918 pandemisinden ders almak

TIM ADAMS

Yandaki fotoğraf 1918’de, dünya çapında 50 milyondan fazla insanı öldüren İspanyol gribi pandemisinin ikinci dalgası sırasında, Kaliforniya’da çekildi.

Hastalığın yayılmasını önleme çabası ile, bazı eyaletler yurttaşlarını karantina altına aldılar; diğerleri, maske takmayı zorunlu kıldı ve “tüm eğlence mekanlarını” kapattı. Aynı yılın Ekim ayında, eyalet çapında enfekte olanların sayısı 50.000’i geçtiği gün, San Francisco’da kabul edilen bir yasaya göre, yüzü kapatan bir maske takmayanlar 5 ila 100 dolar arasında para cezasına ve 10 gün hapis cezasına çarptırılabilecekti.

Resmi uyarı ısrarlıydı:  “Maske takın ve hayatınızı kurtarın! Bir maske gribe karşı yüzde 99 korur.” Bu mesaj reklam kampanyaları ve müziklerle de desteklendi: “Yasalara uy, maske tak. Yüzünü mikroplara karşı koru” [kafiyeli sözlerle okunan “Obey the laws and wear the gauze. Protect your jaws from septic paws” ifadeleri]. Bu fotoğraftaki insanlar ya kampanyanın bir parçası ya da özellikle hevesli destekçiler – sol baştaki kadının taşıdığı küçük pankartta “Maske tak ya da hapse gir” yazıyor.

Yasa San Francisco’da enfeksiyonun “eğrisini düzleştirme” konusunda işe yaramış görünüyor; Atlantik’in öte yakasında Paris ve Manchester’da da teşvik edilen bu uygulamayı ABD’nin diğer eyaletleri de benimsedi. Maske arzı hızla sorun haline dönüşünce ABD’deki kiliseler ve topluluk grupları kitlesel maske üretimi seansları örgütlediler. Yasa Kasım ayının son günü öğlen saatinde kaldırıldığında bangır bangır bir düdük sesi duyuldu ve San Francisco Chronicle gazetesine göre, insanlar maskelerini çıkarıp havaya fırlattı; öyle ki, “kaldırımlar ve kanallar, kahırlı geçen bir ayın kalıntılarıyla kaplandı.”

Ancak ne yazık ki yasanın gevşetilme zamanının henüz gelmediği sonrasında görüldü. Hastalığın üçüncü dalgasında ölü sayısı yükselirken – ve yeni kurulan Maske Karşıtı Birliğin protestolarına rağmen – sonraki yılın başındaki altı haftalık süre için maske takma zorunluluğu yeniden getirildi.

Çeviri: S. Erdem Türközü

Kaynak: The Guardian