• Savaş aygıtları için 468,7 milyar liranın öngörüldüğü 2023 bütçesinde 659 milyar liralık açık bekleniyor. 

 

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın açıkladığı 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi'nde 2023'te bütçe büyüklüğü 4 trilyon 469 milyar lira olarak öngörülürken, 659 milyar liralık bütçe açığı bekleniyor. Oktay, 2023'te planlanan doğalgaz ve elektrik sübvansiyonunun bütçeye yükünün 600 milyar lira olarak hesaplandığını açıkladı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi sunumunu yaptı. Kanun teklifine yönelik hazırlanan bilgi notuna göre; 2023 yılında bütçe büyüklüğü 4 trilyon 469 milyar lira olarak öngörülürken, 659 milyar liralık bütçe açığı bekleniyor. 2023’ta faiz gideri 565 milyar lira olarak öngörülürken, reel sektöre 145 milyar liralık destek planlanıyor.

2023 bütçe gider hedefi 4 trilyon 469 milyar lira, bütçe gelirleri ise 3 trilyon 810 milyar lira olarak belirlendi. Bütçe açığının GSYH’ya oranı ise yüzde 3.5 olarak hesaplandı.

2023’te bütçenin en büyük kalemini 1 trilyon 682 milyar lira ile cari transferler oluştururken, bunu 1 trilyon 102 milyar lire ile personel ve SGK’ye devlet primi giderleri, 565 milyar lirayla faiz giderleri takip etti. 'Savunma ve güvenlik' adı altında savaş için ayrılan kaynak 468,7 milyar lira olarak açıklandı. Mal ve hizmet alım gideri 318.7 milyar lira, sermaye gideri 315.8 milyar lira, sermaye transferi için ise 37.3 milyar lira ayrıldı.

2022 büyüme tahmini yüzde 5 olarak belirlenirken, 2023 büyüme hedefi yüzde 5 olarak yer aldı. 

İşsizlik, 2022 için yüzde 10.8 olarak tahmin edildi, 2023'te ise yüzde 10.4 oranında işsizlik bekleniyor.

Bu yıl 255 milyar dolara çıkması beklenen ihracat, 2023 için 265 milyar lira olarak öngörülürken, ithalat 2022 için 360 milyar dolar bekleniyor. Önümüzdeki yıl ithalatın bu yıla göre 10 milyar dolar azalarak 350 milyar dolara ineceği hesaplanıyor.

2022'de ek bütçe dahil 389 milyar lira olarak öngörülen eğitim harcamaları 2023’te 649 milyar 833 milyon liraya yükselecek. Sağlık harcamaları 463 milyar 931 milyon liradan, 696 milyar 810 milyon liraya, sosyal yardım harcamaları 148 milyar 962 milyon liradan 258 milyar 437 milyon liraya çıkacak.

2023 bütçesinde sermaye transfer, sermaye gider ve yatırımları hızlandırma ödeneğinden oluşan merkezi yönetim bütçe yatırımları 383.1 milyar TL oldu.

Reel sektöre 145 milyar lira destek verilecek. 

Enerji sübvansiyonuna 600 milyar 

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay bütçe sunumunda Türkiye'de enerji arz güvenliği konusunda yoğun çaba harcandığını belirtti. Oktay, 2023'te planlanan doğalgaz ve elektrik sübvansiyonunun bütçeye yükünün 600 milyar lira olarak hesaplandığını açıkladı.  ANKARA

Eylül, açığın rekorunu kırdı

Türk Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın Eylül'e ilişkin merkezi yönetim bütçe istatistiklerine göre; bütçe 78,6 milyar TL ile en yüksek aylık açığını verdi. Son 12 ayın tablosuna bakıldığında ise bütçe açığının 176,6 milyar TL'ye çıktığı görüldü.

Merkezi yönetim bütçesi Eylül'de 78,6 milyar TL açık verdi. Böylelikle 2022'nin en yüksek aylık açığı kaydedildi. Ağustos'ta bütçede 3,6 milyar TL'lik fazla kaydedilmişti. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, Eylül'de faiz dışı denge 45,5 milyar TL açık verdi. Eylül'de bütçe harcamaları 285,6 milyar TL olurken, genel bütçe giderleri de 206,9 milyar TL'de kaldı.

Eylül ayı sonuçlarında faiz harcamalarındaki artış da dikkat çekti. Buna göre; Eylül'de faiz harcamaları 33,1 milyar TL olarak kaydedildi. Böylelikle Şubat'taki 43,7 milyar TL'lik aylık faiz harcamasından bu yana en yüksek faiz harcaması izlendi.

BOTAŞ'a 18 milyar TL

Açıkta personel giderleri ve cari transferlerde yaşanan artış etkili oldu. Personel giderleri yıllık yüzde 96,2 artışla 61,5 milyar TL oldu. Cari transferler ise yüzde 88,4 artışla 112,7 milyar TL olarak gerçekleşti.

Merkezi bütçeden BOTAŞ’a aktarılan borç miktarı Eylül'de 18 milyar TL, 9 ayda ise 114,9 milyar TL, son bir yılda 160 milyar TL oldu.'Görevlendirme gideri’ olarak Aralık 2021'de aktarılan 19 milyar TL de dahil edildiğinde BOTAŞ’ın merkezi bütçe yükü 179 milyar TL’ye ulaştı.

Devlet şirketlerine 229 milyar

KİT’lere merkezi bütçeden ayrılan toplam borç, Eylül'de 22,5 milyar TL, 9 aylık dönemde 160,3 milyar TL, bir yılda 229,1 milyar TL oldu. KİT’lere geçen senenin toplamında aktarılan borç 86,1 milyar TL olmuştu.

Görev zararları 169,8 milyar

Görevlendirme giderleri de Eylül'de 17,7 milyar TL, 9 aylık dönemde 169,8 milyar TL oldu. Geçen sene görevlendirme giderleri 9 ayda 112,3 milyar TL idi.

Yoksulluk sınırı 25 bini aştı

Birleşik Metal-İş Sendikası’nın verilerine göre; açlık sınırı 7 bin 300 lira, yoksulluk sınırı ise 25 bin 252 liraya çıktı.

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi tarafından (BİSAM) hazırlanan rapora göre; “TÜİK, Eylül 2022 harcama gruplarına göre endeks rakamları, 2003 yıllı madde fiyatları ile İstanbul Halk Ekmek, zincir market internet fiyatları ve BİSAM Beslenme Kalıbı üzerinden yapılan hesaplamaya göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarı Eylül 2022 için 7 bin 300 liradır. Bu harcama tutarı sadece gıda için yapılması gereken minimum tutardır. Açlık sınırı üzerinden hane halkı tüketim harcamaları esas alınarak yapılan hesaplama sonuçlarına göre ise yoksulluk sınırı 25 bin 252 lira olarak gerçekleşmiştir” denildi.

Sağlıklı bir biçimde beslenmenin toplam aile bütçesine maliyetinin 7 bin 300 lira olarak tespit edildiği belirtilen raporda, bu tutarın söz konusu ailenin sadece gıda için yapması gereken zorunlu harcama tutarı olduğu açıklandı. Eğitim, sağlık, barınma, eğlence, ısınma, ulaşım gibi giderler ile birlikte bir ailenin yapması gereken harcama tutarının ise 25 bin 252 liraya ulaştığı belirtildi.

Sepetin yaklaşık üçte biri süt ve süt ürünlerinden oluştuğunu belirten raporda, şunlar kaydedildi: “Günlük harcamalarda Eylül 2022’de en yüksek maliyet grubunu süt ve süt ürünleri grubu 80,52 liralık harcama gereksinimi ile oluşturmaktadır. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 40,71 liradır. Sebze ve meyve için yapılması gereken günlük harcama tutarı ise 45,70 liraya ulaştı. Ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 23,41 liradır. Katı yağ ve sıvı yağ ise 16,07 liralık masraf yapılması gereken ürün gruplarıdır. Yumurta için 6,17, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 8,02 lira harcama yapılması gerekmektedir. Daha dar bir gruplandırmaya göre harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 33,1 ile en yüksek paya sahiptir. Et, yumurta ve kuru baklagil grubunun payı yüzde 25,4 ile ikinci sıradadır. Sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı yüzde 18,8'dir. Ekmek, makarna vb. için ise pay yüzde 12,8'dir. Diğer gıda harcamalarının toplam içindeki payı ise yüzde 9,9'dur.” 

Kur korumaya 85 milyar

Kur korumalı mevduatın Eylül'de bütçeye doğrudan getirdiği maliyet 9,3 milyar TL oldu. Böylelikle 7 ayda toplam maliyet 85 milyar TL'ye çıktı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından dövizden dönen hesaplara ödenen tutar ve vergi muafiyeti hariç kur korumalı mevduatın bütçeye maliyeti 9,3 milyar TL oldu. Böylelikle Mayıs'tan bu yana en düşük maliyet gerçekleşti. Mart başından bu yana verilen veriler dikkate alındığında kur korumalı mevduatın toplam maliyeti 85 milyar TL oldu.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 7 Ekim haftası itibarıyla kur korumalı mevduatta toplamda 1,42 trilyon TL toplandı.