40 yıl süren adalet arayışı

• Guatemala iç savaşında asker ve hükümet yanlısı paramiliterler tarafından tecavüze uğrayan kadınlar, 40 yıl sonra mücadeleleriyle geciken adaleti sağladı. 

Guatemalalı askerlerin ve paramiliterlerin, ülkedeki 36 yıllık iç savaşta ayaklanmayı bastırma çabaları sırasında yerli kadınlara tecavüz etmesinden kırk yıldan fazla bir süre sonra, mahkeme geçen hafta üç adamı insanlığa karşı suçlardan suçlu bularak 40 yıl hapis cezasına çarptırdı. Geçen hafta verilen mahkumiyet ve ceza, ordu ve sol görüşlü isyancılar arasında 200.000'e yakın kişinin öldüğü veya kaybolduğu aşırı kanlı bir dönemde, hükümet yanlısı silahlı gruplar tarafından tecavüze uğrayan Maya Achi yerli kadınları için adalete ulaşma yolunda atılan bir adım oldu. 

36 kadının adalet yolculuğu

Maya Achi Yerli grubundan otuz altı kadın, 1981 ve 1985 yılları arasında maruz kaldıkları istismarlar için adalet aramak amacıyla 2011’de başkentin yaklaşık 88 km kuzeyindeki küçük bir kasaba olan Rabinal'den yola çıktılar. Hüküm giyen üç faile karşı altı kadın ifade verdi. 

Ixpata yaşadıkların anlattı

Guetamala’da ordu tarafından örgütlenen ve silahlı gruplar halinde faaliyet gösteren sivil oluşumun eski mensuplarına yönelik dava dört ay önce başladı. AP’nin haberine göre Maya Achi'li bir kadın olan Paulina Ixpata, duruşma sırasında şunları söyledi: “Gece saat 9'da beni (evden) almaya geldiler ve beni büyük bir su tankına götürdüler. Başımı tanka soktular ve boğulmak üzereyken beni dışarı çıkardılar. Bana sorular sordular, ama ben hiçbir şey bilmediğimi söyledim.” Ixpata, daha sonra tecavüze uğradığını, hamile kaldığını ve kürtaj yapmak zorunda kaldığı için daha sonra bir daha çocuk sahibi olamadığını anlattı. Ixpata, ayrıca askeri devriye tarafından 25 gün boyunca nasıl alıkonulduğunu anlattı. 

 

 

Eşini bir daha görmedi

Başka bir kadın ise kapalı oturumda nehirde çamaşır yıkarken paramiliterler ve askerlerin onu içeri zorla soktuğunu ve soyunmasını söylediğini ifade etti. Önce paramiliterler sonra da askerler tarafından tecavüze uğradığını belirten kadın, o gün askerlerin eşini aldıklarını ve bir daha onu hiç görmediğini söyledi.

Planlı ve kasıtlı

Duruşmada adli tıp uzmanı olarak ifade veren antropolog Aura Cumes, kadınların savaşta erkeklerden farklı acılar çektiğini söyleyerek şunları ifade etti: "Cinsel şiddet planlı ve kasıtlı bir yöntemdi. Kadınlara yönelik bu vahşi eylemlerin güvensizliğe yol açma, kadınlar ve erkekler arasındaki sağlıklı ilişkileri yok etme, aile birimini bölme ve toplumun sosyal yapısını yok etme etkisine sahip olması nedeniyle ordunun hedefleri için etkiliydi."

Kadınları temsil eden yerli avukat Haydee Valey, verilen cezanın "tarihi" olduğunu, çünkü on yıllardır adalet talep eden iç savaş mağdurlarının mücadelesinin nihayet tanındığını söyledi.

Bunlardan bahsetmek kolay değil

Savcılar, tecavüzcülere karşı 160'tan fazla kanıt sundu. Yargıç, "Kadınlar failleri tanıdı, olayların gerçekleştiği yerleri tanıdı. İnsanlığa karşı işlenen suçların kurbanı oldular. Bunlar kadını damgalayan yalnızlık suçları. Bunlardan bahsetmek kolay değil” dedi. Ayrıca kadınların defalarca mahkemeye ifade vermek için gelme cesaretini övdü. Üç sanığı  insanlığa karşı suç işlemekten mahkum etti.

Yüzde 89’u yerli kadınlar

Birleşmiş Milletler tarafından iç savaş sırasında insan hakları ihlallerini araştırmak için kurulan Guatemala Tarihi Açıklama Komisyonu, çatışma sırasında 1.465 tecavüz vakasını belgeledi. Rapora göre vakaların yüzde 89'u Yerli Maya kadınlarıydı. HABER MERKEZİ