• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilen 400 tutsak, yıllardır tekli hücrelerde tutuluyor. 

MED TUHAD-FED ve ÖHD’nin hazırladığı raporda, 631 hasta tutsağın yaşam mücadelesi verdiği, infaz sürelerini tamamlamış 359 tutsağın rehin tutulduğu kaydedildi. 

MED Tutuklu ve Hükümlü Aileleri ile Hukuki ve Dayanışma Dernekleri Federasyonu (MED TUHAD-FED) ile Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine dair hazırladıkları 6 aylık raporunu, önceki Çand Amed Kongre Merkezi’nde açıkladı. ÖHD Genel Merkez Hapishane Komisyonu Sekreteri Berivan Bekçi, ihlallerin “münferit” olmaktan çıktığını, durumun sistematik, yapısal ve derin bir insan hakları krizine dönüştüğünü söyledi. Berivan Bekçi, kural haline gelen ihlalleri şöyle sıraladı:

* İşkence ve kötü muamele, 

* keyfi disiplin cezaları, 

* sürgün edilmeler, 

* tahliyesi yaklaşanların soyut gerekçelerle infazlarının uzatılması, yakılması,

* sosyal faaliyet ve iletişim haklarının engellenmesi, 

* sağlık hizmetlerine erişim hakkının sistematik biçimde ihlal edilmesi, 

* ağır hasta tutsakların tedavisiz bırakılarak, ölüme terk edilmesi. 

631 tutsak ölüme direniyor

Rapordaki veriler şöyle:

* 631 hasta tutsak, insan onuruna aykırı uygulamalara karşı yaşam mücadelesi vermektedir. 

* Tutsaklar ağız içi arama ve kelepçeli muayene gibi insanlık dışı uygulamalara maruz kalmamak adına hastaneye gitmekten vazgeçmek zorunda kalmaktadır.

* Adli Tıp Kurumu çoğu zaman bilimsel verilerden uzak taraflı ‘cezaevinde kalabilir’ raporu düzenlemekte; ‘cezaevinde kalamaz’ raporu alanlar ise ‘toplum güvenliği için tehdit’ gibi akıl dışı gerekçelerle tahliye edilmemektedir. 

* Yasal infaz sürelerini tamamlamış çok sayıda siyasi tutsak, ‘pişmanlık göstermediği’ veya soyut, hukuki temelden yoksun değerlendirmeler nedeniyle tahliye edilmemektedir. Halen 359 tutsak bu nedenle hapishanelerde tutulmaktadır. 

* Cezaevlerinde tutulan ve ‘vatandaşlık statüsünden yoksun’ olan Rojavalı ve Rojhilatlı yaklaşık 200 tutsak; avukat temininden aile görüşlerine kadar birçok temel haktan mahrum bırakılmaktadır. 

* Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilen yaklaşık 400 tutsak, yıllardır tek kişilik hücrelerde, sosyal ilişkilerden tamamen izole edilerek tutulmaktadır. Bu uygulama, yalnızca fiziksel değil, ruhsal bütünlüğü de derinden sarsmakta; insan onurunu sistematik biçimde ihlal etmektedir. 

Barış için zorunludur

'Umut hakkı'nın, bireyleri sadece hapishaneden değil, dışarıdaki toplumdan da koparan politik bir cezalandırma anlayışına karşı durduğu hatırlatılan raporda, "Umut hakkı, geçmişle barışmanın, demokratik toplum sözleşmesini yeniden kurmanın ve kapsayıcı bir barışı inşa etmenin ön koşuludur. Toplumsal barış en çok tutsakların haklarının tanınmasıyla başlar. Sayın Abdullah Öcalan’ın çağrısıyla gelişen diyalog sürecinin ruhuna uygun bir yaklaşım ile barışçıl bir gelecek için ilk adım hapishanelerden atılmalıdır. İnfazda eşitlik, insan onuruna saygı, 'umut hakkı'nın tanınması ve siyasi tutsaklara dönük düşman ceza hukuku uygulamalarına son verilmesi, yalnızca bir adalet meselesi değil, aynı zamanda barışın toplumsal zemininin kurulması için zorunludur.” AMED

 

* * *

23 yıllık tutsağın cenazesi verildi

Bodrum S Tipi Cezaevi'ndeki 23 yıllık tutsak Mehdi Arin'in geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdiği ileri sürüldü.  

Arin'in cenazesi Muğla Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı, otopsinin ardından dün ailesine teslim edilmesi bekleniyordu. Cezaevi idaresi tarafından sabah aranarak bilgi verildiğini söyleyen Mehdi Arin'in kardeşi Nevzat Arin, ağabeyinin herhangi bir sağlık sorunu olmadığını aktardı. Kendilerine ani bir kalp krizi olduğunun söylendiğini kaydeden Arin, "Ağabeyimin ölümünü şüpheli buluyorum. 23 yıldır cezaevinde ve sadece böbreklerinde taş çıkmıştı. Bunun dışında herhangi bir sağlık sorunu yoktu. Konunun arıştırılması için girişimlerde bulunacağız" dedi. 

Amed'in Farqîn ilçesindeki evinden 2002'de gözaltına alınan Mehdi Arin, çıkarıldığı mahkemece “Devletin birlik ve bütünlüğünü bozma” iddiasıyla müebbet hapis cezası verilmişti. İlk olarak Diyarbakır D Tipi Cezaevi'nde kalan Arin, ardından Tokat T Tipi Cezaevi, son olarak da Bodrum S Tipi Cezaevi'ne sürgün edilmişti. 

 

* * *

80 yaşını aşan hasta tutsağa tahliye

Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan 81 yaşındaki ağır hasta tutsak Kerim Boran’ın cezası, AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kaldırıldı. 

Boran ve kendisi gibi ileri yaşka 8 kişiye, 2021’de çeşitli cezalar verilmişti. Bu tarihten itibaren cezaevinde bulunan 80 yaşını aşan Boran’ın kalp yetmezliği, diyabet, yüksek tansiyon, KOAH, astım, prostat, parkinson, görme ve işitme kaybı gibi çeşitli kronik rahatsızları bulunuyordu. ATK, 2 Ekim 2023’te Boran hakkında, “Kocama hali mevcuttur” raporu verdi, ancak bu rapora rağmen tahliye edilmedi.

Boran’ın avukatı, bu karar sonrasında “Cumhurbaşkanı affı” kapsamında Adalet Bakanlığına başvuruda bulundu. Bakanlık da Boran hakkında verilen ATK raporu ve diğer kronik rahatsızlarını da içeren rapor ve dosyalarla birlikte 18 Eylül 2024’te Cumhurbaşkanlığına yazı yazdı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan imzasıyla yayınlanan kararname ile Boran hakkında devam eden cezalar kaldırıldı. 

Boran, tutulduğu Metris Cezaevi'nden tahliye edildi; Marmara Tutuklu ve Hükümlü Aileleri ile Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MATUHAYDER) ve Halkların Demokratik Kongresi (HDK) yöneticileri ile Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Îdir Milletvekili Yılmaz Hun tarafından çiçeklerle karşılandı.