AB yaptırımları unutmalı 

• Yaptırımlar Rusya’nın kredi itibarına zarar vermiş olabilir ama dünya gaz fiyatlarındaki %70’lik artış tek başına ödemeler dengesini güçlendirdi.

SİMON JENKİNS
Çeviren: MESTAN DİLBİLMEZ

Yaptırımlar, Rusya’yı Ukrayna’dan çıkmaya zorlamak şöyle dursun, gıda ve enerji fiyatları yükselirken dünya çapında büyük acılara neden oluyorlar.

İngiltere’deki altı milyon hane, Avrupa’daki tüketiciler gibi Rusya’ya karşı yaptırımları sürdürmek için sabah ve akşam saatlerinde elektrik kesintisi olasılığıyla karşı karşıya. Bu, Avrupa’nın tüketmeye devam ettiği gaz ve petrolü ödemek için Rusya’ya günde yaklaşık 1 milyar dolar akıtmasına rağmen böyle. Bu çılgınca görünüyor. AB’nin ödemeleri durdurma önerilerine, Rusya’ya yakın ve Rusya’nın fosil yakıtlarına büyük ölçüde bağımlı ülkeler tarafından anlaşılır bir şekilde karşı çıkılıyor; Almanya petrolünün %12’sini ve gazının %35’ini Rusya’dan satın alıyor; bu rakamlar Macaristan’da çok daha yüksek.

Brüksel’dekiler [AB] ne yapacağını bilmiyor gibi görünüyor. Macaristan ve Almanya’yı kurtaracak olan boru hattı yoluyla ithalata yönelik yaptırımlardan muaf tutularak diplomatik bir uzlaşma sağlandı ama pratik bir plan üzerinde uzlaşmaya varılmadı. Gerçek neden, yaptırım silahı üzerindeki tartışmaların maço retoriğe indirgenmiş olmasıdır. Kabul edilemez bir siyasayı değiştirmek için yabancı bir rejimi kışkırtmaları gerekiyor. Bu nadiren olur ve Rusya örneğinde bariz bir şekilde başarısız olmuştur. Yaptırımların savunucuları artık yaptırımların yalnızca caydırıcı olduğunu; orta ve uzun vadede işe yaradığını iddia ediyor. Ukrayna’daki savaş vites değiştirdiğinden, bu süre gerçekten uzun olabilir.

Yaptırımlar Rusya’nın kredi itibarına zarar vermiş olabilir ama dünya gaz fiyatlarındaki %70’lik artış tek başına ödemeler dengesini güçlendirdi. Merkez bankasına göre cari hesap ticaret fazlası, şimdi işgal öncesi seviyenin üç katından fazla. Aynı zamanda, yaptırımlar, onları dayatan Batı ve Orta Avrupa’daki ülkelere açıkça zarar veriyor.

Görünürde sabit bir hedef ya da zaman çizelgesi olmadan, Macaristan’ın kendisini enerjiden yoksun bırakmasını ve onun dediği gibi, ekonomisine “nükleer bomba” atmasını beklemek saçmadır. Yaptırımların, ortadan kaldırılması zor olma gibi korkunç bir alışkanlığı vardır. Daha kötüsü gelmek üzere. Rusya’nın yaptırımlara tepkisi, Avrupa’ya doğalgazı kesmekle tehdit ederek fiyatları daha da avantajlı hale getirmek oldu. Milyonlarca ton Ukrayna tahılının normalde dış dünyaya sevk edildiği Karadeniz limanlarını şimdiden ablukaya alıyor. Bu abluka, tahıl fiyatlarının 2019 bazında %48 arttığını ve özellikle Afrika’daki pazarları mahvettiğini gördü. Bu da Rusya’nın kendi büyük tahıl ihracatının değerini artırdı. Rusya, yaptırımların kaldırılması halinde ablukayı kaldırmayı teklif etti. Bunun anlamı tartışmalı ama Batı, yaptırım savaşının istenmeyen sonuçlarına karşı kör olamaz.

NATO, Ukrayna’daki savaşı Avrupa çapında bir çatışmaya dönüştürmemek konusunda makul derecede titiz davrandı. Yaptırımlar böyle bir incelik tanımıyor. Avrupa genelinde ve kıyılarından uzakta milyonlarca masum insan, gıda ve enerji fiyatları yükselirken zarar görecek. Tedarik zincirleri dağıldı. Ticari bağlantılar çöküyor. Kurbanlar ise ezici bir çoğunlukla yoksullar.

Rusya’yı güçlerini Ukrayna’dan çekmeye zorlamak amacına açıkça ulaşılamadı. Askeri yardım bu açıdan çok daha etkili olmuştur. Ama Avrupa’nın geri kalanına ve dış dünyaya verilen zarar şimdi göze çarpıyor. AB, Ukrayna’nın savaş çabalarına yardım etmeye bağlı kalmalı ve Rusya’ya karşı iktisadî yaptırımları geri çekmeli. Bu yaptırımlar, uygulayanları yenilgiye uğratıyor ve anlamsızca zalimdir.

Kaynak metin: https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/may/30/eu-forget-sanctions-russia-ukraine-food-energy-prices