Azmettiler, başardılar

• 18 kadının ortak olduğu Ahtamara Kadın Kooperatifi, kavuttan tarhanaya, reçelden turşuya, 20’nin üzerinde kendi üretimlerini kendi satış noktalarında pazara sunuyor.

HAVAR DERYA/WAN

Kendi üretimini sağlayarak yaşamını sürdürme olarak adlandırılan kooperatifleşme hareketi, tarihte yaşamın olmazsa olmaz bir parçası iken, günümüzde kapitalizmin çarkından, sömürüsünden kurtulabilmek için yeniden hayat bulmaya devam ediyor.

2021 yılında Van’ın Gevaş ilçesinde kooperatif çatısı altında birleşmeye karar veren kadınlardan biri olan ve 15 yaşından bu yana çiftçilik, hayvancılık ve arıcılıkla ilgilenen Aycan Bayezit ile kurdukları kooperatifi konuştuk.

 

 

Kendi işlerinin patronu

Aycan Bayezit, Ahtamara Tarımsal Kalkınma Kadın Kooperatifi’ni kurma fikri ve sürecini şöyle anlattı: “Gevaş’ta kadınlar üretimin her alanında var ama sıra pazara geldiğinde hep işin dışında kalıyorlardı. Kazanılan paranın kullanımında ise söz sahibi olamıyorlardı. Aynı zamanda ürünlerinin çoğunu ya satamıyor ya da değerinin altında satmak zorunda kalıyorlardı. Bütün bunları yaşarken bir araya gelmemiz ve bu duruma bir çare bulmamız gerekir diye düşünürken, başvurular neticesinde Tarım ve Orman Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nden (FAO) destek almaya hak kazandık. Bu proje kapsamında düzenlenmiş olan uygulamalı çiftçi okulu eğitimine de katıldık. Orada bir araya geldik ve kooperatifi kurduk.”

 

 

Engeller tek tek aşıldı

Kuruluş sürecinde kadınların çoğunlukta olması için bir arazi kiraladıklarını söyleyen Bayezit, bu süreç içerisinde çalışmalarına karşı çıkılan kadınların ailelerini ikna etme çalışmalarının da olduğunu söyledi.

Ahtamara Kooperatifi’ne şu anda aktif 18 kadının ortak olduğunu belirten Bayezit, “Kooperatifimizde sadece üye kadınlar çalışma yürütmüyor, üye olmayan gönüllü erkek ve kadınlar da var” dedi.

 

 

Hem üretiyor hem pazarlıyorlar

Üretim süreci ile ilgili de bilgi veren Bayezit, “Tarlada ürettiğimiz bütün ürünlerimizi ayıklayıp, işleyip, paketlemesini yapıp, satış noktalarımızda satışa sunuyoruz. Örneğin; kuru fasulye ayıklama, paketleme, yaş sebze ve meyveyi yıkama, ayıklama ve kuruttuktan sonra paketleyip satışa hazır hale getirme işlemlerini yapıyoruz” ifadelerini kullandı.

Kavuttan tarhanaya, reçelden turşuya

Bayezit, “Ayrıca Van’ın coğrafi işaretli kavutunu kendi buğdayımız, mısırımız ve kuru yemişlerle içeriğini daha da zenginleştirerek kavurup öğütüyoruz. Erişte, tarhana, elma, üzüm, alıç sirkesi yapıyoruz. Yılın bir ayı ise dağlarımızda yetişen aromatik bitkileri toplayıp, (dağ kekiği, lavanta, kantaron, herdem taze, ölmez otu, cıvan perçemi, keledoş otları) vb. bitkileri toplayıp satıyoruz” şeklinde konuştu.

Ceviz içi, kurutulmuş kayısı, dut, kuşburnu reçelleri ve karışık turşu da yaptıklarını belirten Bayezit, 20’nin üzerinde ürünlerinin olduğunu, satış noktalarından birinin de Akdamar Adası olduğunu söyledi.

Zorlandık ama başardık

Tüm bu çalışmaları yaparken toplumsal ve ekonomik birçok kaygılarının olduğunu belirten Bayezit şöyle devam etti: “Özellikle ekonomik fiyatlar çok dengesiz, kooperatif olarak ürün tedarik, ambalaj, barkod işletme numarası ve marka adımızın kulanım hakkını alırken çok ciddi maddi sıkıntılar yaşadık. Bunun üstesinden gelebilir miyiz diye de ciddi kaygılar yaşadık ama başardık.”

 

 

Kendi kendimize yetmeliyiz

Bundan sonraki plan ve projelerinden de söz eden Aycan Bayezit, şunları ekledi: “Üretimimizi artırarak ve daha çok kadını kooperatif bünyesine alarak sosyalleşmek ve kendi ayakları üzerinde durmaları için de daha çok çalışmak, kazanmak istiyoruz.”

Köyden kente göçün azalmasını da önemsediklerini belirten Bayezit, “Kendi kendimize yetmemiz gerekir. Bunun için ne gerekirse yapmaya hazırız. Üretmek ve doğru yerde pazarlamak en büyük hedeflerimiz arasında” dedi. 

Son olarak kadınlara çağrıda bulunan Bayezit, “Kadınlar korkmasınlar, üretsinler; bir araya gelsinler. Birleşerek, çabalayarak, direnerek ve üreterek hep beraber kazanabiliriz, başka şansımız yok” çağrısını yaptı.