Bağışıklık sistemimizin frenleri

• 2025 Nobel Tıp Ödülü'nü "periferik bağışıklık toleransı" keşiflerinden dolayı Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi kazandı.

Bağışıklık sistemimiz, her gün bizi binlerce zararlı mikroptan koruyan güçlü bir savunma mekanizmasıdır. Ancak bu sistem bazen o kadar güçlü davranır ki, kendi organlarımıza da saldırma riski doğar. Bilim insanları uzun süre bu dengeyi yalnızca “merkezi tolerans” adı verilen bir süreçle, yani zararlı hücrelerin timusta (göğüs kemiği arkasındaki bir organ) ortadan kaldırılmasıyla sağlandığını düşünüyordu. 2025 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, işte bu dengeyi nasıl koruduğumuzu aydınlatan üç bilim insanına verildi: Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi.

Bu üç araştırmacı, bağışıklık sisteminin kendimize zarar vermesini engelleyen “düzenleyici T hücrelerini” (regülatör T hücreleri) keşfederek tıpta çığır açtı. Bu hücreler, adeta bağışıklık ordusunun güvenlik görevlileri gibi çalışıyor; gerektiğinde savaş açıyor, ama yanlış hedeflere saldırmamaları için de sistemi sürekli denetliyorlar.

Nobel Komitesi Başkanı Olle Kämpe, bu keşiflerin “bağışıklık sisteminin nasıl çalıştığını ve neden hepimizin otoimmün hastalıklara yakalanmadığını anlamamızda belirleyici olduğunu” söylüyor. STOCKHOLM