Bütçe, krizlere çözüm üretmiyor

• Ekonomist İlhan Döğüş, Meclis Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülen bütçenin, toplum lehine düzenlenmediğini ve Türkiye'nin içerisinde bulunduğu çoklu krizlere çözüm olamayacağını belirtti.

Barış ve barışa toplumsal destek ile ekonomik refah arasındaki ilişkiye dikkat çeken ekonomist İlhan Döğüş, yoksulluğun, işsizliğin ve borç yükünün azaltılması gerektiğini söyledi.

University of Europe for Applied Sciences  (Avrupa Uygulamalı Bilimler Üniversitesi) Öğretim Üyesi İlhan Döğüş, Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülen 2026 Merkezi Bütçe Kanun Teklifi'ne dair MA'ya konuştu. Anayasasında "demokrasi ve sosyal refah" tanımlarının olduğu bir ülkede, bütçenin sosyal refahı öncelemesi gerektiğini belirten Döğüş, 1980 sonrası ekonomi ve maliye politikalarına bakıldığında bütçe yapma işinin, kamu harcamalarının ve vergilerin kimlerden alınacağı şeklinde teknik işlermiş gibi yansıtıldığını hatırlattı. Döğüş, "Sanki bütçe politik değilmiş gibi sunulup ana iktisat politikasının merkezine de para politikasını, merkez bankacılığını koyan bir zihniyet var" dedi. 

Faiz artışı ve bütçe

İktisat ile demokrasinin bir arada düşünülmesi ve bu noktada politik tartışmaların da iktisat ile birleştirilmesi gerektiğini savunan Döğüş, şunları söyledi: “Teknokrat yaklaşım, bize şöyle bir yalan söylüyor; enflasyon talep kaynaklı, o yüzden faizi arttırmamız lazım. Bütçe açığını azaltmamız lazım, çünkü artarsa enflasyon artar. Aslında faiz artışları bütçe açığını arttırıyor. Sonra bu bütçe açığını denkleştirmek için dayatılan yapay bir hedef de denk bütçe oluyor."

İktisadi yalanlar

Toplumun ve sol/sosyalist kesimin, neoliberal politikaları meşrulaştıran iktisadi yalanlardan kurtulması gerektiğini de savunan Döğüş, “En başta da 'devletin harcaması için vergi gelirine ihtiyacı var' söylemi yalandır. Devlet vergiden harcamaz. İnsanlar vergi ödediğinde vergi yükümlülüğü ortadan kalktığı için para yok olur. Devlet harcadığı anda para yaratır" diyerek, Almanya'nın pandemi dönemi paketini anımsattı.

Toplumsal barış için refah şart

Döğüş, bütçenin Barış ve Demokratik Toplum Süreci’ne de etki edeceğini belirterek, şöyle konuştu: "Barışa toplumsal desteğin güçlenmesi için ekonomik refahın artması lazım. Dolayısıyla eğer devlet, Kürtlerle bir barış tesisinde ciddiyse ve o barış sürecine toplumsal desteğin güçlenmesini istiyorsa, yoksulluğun ve işsizliğin ve borç yükünün azaltılması lazım. İnsanlar borç yükünün altında ezilirken, işsizse, çalışıyor ama işi garanti altında değilse, güvencesi yoksa ve borcunu borçla çevirmek zorundaysa kendisi de huzurlu olamaz. Komşusu, Kürt ve Arap ile de huzurlu bir ilişki kuramaz. Dolayısıyla, demokrasi ile ekonominin ciddi bir ilişkisi var. Demokrasi ekonomik kalkınmaya ciddi bir katkı sunuyor. Dünyada da örnekleri var." ANKARA