Cejna Êzî pîroz be!
Êzîdîlerin kutsal bayramı Cejna Êzî, bugün Şengal başta olmak üzere dünyanın her yerindeki Êzîdîler tarafından coşkuyla kutlanacak. Êzîdî kurumları yayınladıkları mesajda “Bayramın halkların birliği, özgür yaşama vesile olmasını diliyoruz” dedi.
Hezar û yek navên Xwedayê navê herî şêrînî her Ezda ye.
Allah’ın bin bir adı var, en tatlı ismi şüphesiz hep Ezda olmuştur.
Êzîdî Kürtlerin dini ritüel ve etkinlikleri bu sözlerle başlar. Êzîdî felsefesine göre isimlerini “Ezda” yani tanrının isminden almışlardır. Aralık ayı Êzîdî inancına sahip Kürtler için kutsal bir ay. Üç hafta süren oruçlar bu inançta önemli bir yer tutuyor. Her hafta başka bir ismi olan oruç tutma sürecinde ilk hafta Şex Seşms orucu, ikinci hafta Xweda orucu üçüncü hafta ise Êzî orucu olarak adlandırılıyor. Êzîdîler haftanın Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri oruçluydu. 3 günlük orucun ardından Cuma günü yani bugün Êzî Bayramı’nı kutluyorlar.
Doğal bir toplum olan Êzîdîlerin bayramlarının kışın en yoğun olduğu süreçe oruç ve bayramların denk getirilmesi, dünyevi işlerin olmadığı süreçte yaradan ile aralarında kuracakları bağ ve oruçlu oldukları dönemde yaradan ile bütünleşmede kusursuz bir motivasyonu sağlamak açısından önem arzediyor. Êzîdîlerin bir kesimi bu bayramı ”Cejna Rojiya Mezin” yani büyük orucun bayramı olarak tanımlıyorlar. Şafak sökmeden başlayan oruç, gün batımına kadar sürüyor. Kürtlerin ”Salnama Kurmancî” dedikleri Rumi Takvim’e göre Êzî Bayramı her yıl Aralık ayının ilk Cuma’sına denk geliyor. Bu da miladi takvimde Aralık ayının üçüncü haftasına tekabül ediyor.
Êzîdîler güneşi kutsarlar ve mitolojilerinde gün ışığını yaradının yer yüzüne yansıyan aydınlığı olarak tanımlarlar. Tanrının aydınlığı yani güneş olmadan da yaşamın olmayacağı gerçeğini dile getiriyorlar.
Êzî bayramı öncesi oruç tutulan günlerde kan dökülmez. Oruca başlanmadan önce Êzîdî aileler Kurban günü olarak da adlandırılan “Roja Serbirê” gününde birer kurban keserler. Oruçtan bir gün önce de kutsal yerleri ziyaret ederler.
Yapılmamış bir şeyi söylememek gerek
Êzîdîler oruç tuttuğu 3 gün boyunca bir iş yapmadan sadece tanrıya dua ederler. Êzîdî halkı bu günlerde yemek, sudan uzak durur. Eşler ayrı yataklarda yatar. Kendilerini her şeyden uzak tutarlar. Oruç tutulan süre boyunca Êzîdîler en çok dikkat ettiği bir şey de dillerine hakim olmak, kötü bir şey konuşmamaktır. Yapılmamış bir şeyi söylememek gerekir. Êzîdî inancında, “Diline hakim olan bir tanrı karşısında bir günlük orucu 40 günlük olarak görülür” der.
Yüzlerini Laleşê çevirirler
Hasta olan ya da yaşadığı evden uzak biri Êzî orucunu tutmayabilir. Oruç sabah gün ağarmadan başlar ve akşam karanlık çökene kadar sürer. Oruç başladığından itibaren yemek yenilmez, su içilmez. Karanlık çöktükten sonra iftar açılmadan önce Êzîdîler ellerini ve yüzlerini temiz bir suyla yıkarlar. Daha sonra her Êzîdî evinde bulunan kutsal Laleş’e yönlerini çevirerek, evdeki evin büyüğü anne ya da babanın öncülüğünde “tanrı ve Êzî bizden, çocuklarımızdan ve herkesten tanrı razı olsun” denilir.
Mezarlık ziyaretiyle başlıyor
Êzî Bayramı’ndan iki hafta önce tutulan 9 günlük oruçlar var. Üç hafta boyunca Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri oruç tutulur. Bu üç hafta da değişik isimlerle tanımlanır. İlk hafta ”Sêşemis Orucu”, ikinici hafta ”Rojiya Xwedane” ve Üçüncü hafta ”Rojiyên Êzî” olarak tanımlanan bu oruçlar bittikten sonra yani maneviyatla dolu bu sürecin bir finali olarak Cejna Êzî kutlanır. Bayram sabahı önce mezarlık ziyaretleri yapılır ve ölülerin ruhu şad olsun diye adaklar, yiyecekler dağıtılır. Mezarlık ziyareti ve anmalardan sonra ev ziyaretleri başlar. Karşılıklı olarak evler ziyaret edilir ve bayram kutlanır.
Çilengir orucu
Êzîdîler arasında sadece 3 gün orucu yoktur. Çilengi Êzîdîleri yıl içinde 80 gün oruç tutarlar. Kimi Êzîdîler de 40 gün oruç tutar. 40 günlük oruç ise 20 yıla kadar sürer. Çilengir orucu tutanlar 40 günü yazın, 40 günü ise kışın oruç tutarlar. Oruç tutanların özel bir yeri var ve bu yere Çilexan deniliyor. Oruç tutmaya başlayan kişi sabah güneş doğmadan kalkar ve dua etmeye başlar. Bir saat boyunca yönünü doğuya çevirip Cindî Beytini okunur.
Tüm insanlığa kutlu olsun
Bayram vesilesiyle Êzîdî kurumları ortak bir açıklama yaptı.
Ezîdî Kadın Meclisleri Çatı Örgütü-SMJÊ, Êzîdîler Birliği Merkezi-NAV-YEK, Êzîdî Gençler Birliği-HCE, Êzîdî Kültür Merkezi-NCÊ, Şengal Diyaspora Meclisi-MŞD, Suriye Êzîdîler Birliği-YES, Kuzey Kürdistan Ezîdî Köyleri Meclisi-KMGÊB tarafından yapılan ortak kutlama mesajında şunlar dile getirildi:
“Êzîdî toplumu olarak kadim Êzî Bayramı Ortadoğu ve insanlık için kutlu olsun diyoruz. Bayramın halkların birliği, özgür yaşama vesile olmasını diliyoruz. Dini ve kültürel kimliğin korunmasında bayramlar belirleyici bir rol oynadığı gibi, barış, istikrar ve sevginin pekişmesine de katkı sunuyorlar. Doğal bir toplum olan Êzîdîler değerlerini korumak ve günümüze kadar yaşamak için ağır bedeller ödediler. Yaşanan 73 fermana rağmen varlığını ve değerlerini korumaya çalışmıştır. 3 Ağustos 2014’teki katliam Êzîdî toplumu için öz savunma mekanizmalarının oluşturulmasının ne kadar hayati olduğunu gösterdi. Êzîdî toplumu kendi öz gücüne güvenerek yurt içi ve yurt dışında birliğini, kültür ve değerlerini korumak zorundadır. Sadece birlik ve örgütleme yoluyla kutsal topraklarımıza dönüşü gerçekleştirebilir ve Êzîdxan’a sahip çıkabiliriz.
Bu vesile ile Cejna Êzî’yi başta Êzîdxan’ın şehidi Mam Zeki şahsında tüm şehitlere, Êzîdî toplumu ve insanlığa kutlu olsun diyoruz. Halkımıza ve dostlarımıza seferberlik ruhu ile Cejna Êzî kutlamalarına katılmalarını ve özgürlük mücadelesini yükseltmeleri çağrısında bulunuyoruz.”
HABER MERKEZİ
Cejna Êzî kutlama planı
21-12-2019
Bremen
Adres: Otto-Brenner Allee 44 ,
28325 Bremen-Tenever
Saat : 17:00
Achîm
Adres: Laake str 1,
27337 Blender
Saat : 16:00
Heidekreis
Adres: Mala Êzdîyan
Oerbekerstr 6,
29683 Bad Fallingbostel
Saat: 15:00
Hammeln
Adres: Bahnofstr 7,
31840 Fischbeck ( Hessisch Oldendorf )
Saat: 15:00
Emmerich
Adres: Mala Gel
Nierenberger 150,
46446 Emmerich
Saat: 15:00
Wesel
Adres: Ackerstr 242,
46487 Wesel
Saat: 17:00
Saarbrucken
Adres: Am Seelbach 3,
66557 illingen
Saat: 17:00
Wilhelmshaven
Adres:Plauenstr 2,
26388 Wilhelmshaven
Saat : 15:00
Berlin
Adres: Pallasstr 35,
10783 Berlin
Saat: 15:00
