Depremden sonra patron fırsatçılığı

• Adana’nın Yüreğir ilçesinde bulunan ve 290 işçinin çalıştığı Mar&Bit Konfeksiyon adlı tekstil fabrikasında patron fırsatçılığı yaşanıyor. Depremden sonraki yönetim krizini fırsata dönüştürmek isteyen fabrika sahipleri, işçilerin haklarını gasp etmek istiyor.

MIHEME PORGEBOL

Deprem dolayısıyla kapalı olan fabrikaya iş başı yapmak için iki hafta sonra döndüklerinde fabrikadaki makine ve malzemelerin yerinde olmadığını gören işçiler, patronların istifa dayatmalarıyla karşı karşıya kaldı. Patronların, içeride biriken 100 bin TL’ye yakın tazminatları için 3 ila 9 bin TL arasında para teklif ettiği işçiler bu teklifi kabul etmedikleri takdirde hiç tazminat almamakla tehdit ediliyor. Patronlar, işçilere “Bu tazminatı alın. Sizi mağdur etmemek için bu miktarı veriyoruz, eğer almazsanız şirketi iflas etmiş gibi gösteririz, bu sefer hiçbir şey alamazsınız” diyerek dayatmada bulunuyor.

Daha önce de yaptılar, yanlarına kâr kaldı

Konuyla ilgili olarak gazetemize konuşan Birleşik Tekstil Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası (BİRTEK-SEN) Genel Başkanı Mehmet Türkmen “Patronlar depremin yarattığı kaosu fırsat bilerek içeride üç yüze yakın işçinin milyonlarca lira tutarındaki birikmiş tazminatlarından kurtulmak ve bu tazminatlara çökmek istiyor. Yapmak istedikleri şey tam olarak bu. Bunu fabrikanın dört ortağından birinin daha önce aynı şeyi başka bir fabrikada yapmasından ötürü de biliyoruz. Yani daha önce yaptıkları şeyleri tekrarlıyorlar. Daha önce de yapmışlar ve yanlarına kar kalmış. İşçilerin dava açsalar bile muhatap bulamayacaklarına güveniyorlar. Çünkü fabrikalar iflas gösterince işçiler tazminat haklarını alamıyor. Dava açıp kazansalar bile muhatap bulamıyorlar. Alacaklarını tahsil edemiyorlar. Mar&Bit işçilerini de bununla korkutuyorlar. İşçileri arabulucular üzerinden üç – beş bin liraya razı edip haklarından vazgeçmeye zorluyorlar” diyerek, patron fırsatçılığına dikkat çekiyor.

LC Waikiki de sorumlu

Gözlemlerinden yola çıkarak patronların ya isim değişikliğine gideceklerini ya da fabrikayı başka bir yere taşıyacaklarını belirten Türkmen, “Depremden sonra getirilen işten çıkarılma yasağı da suistimal ediliyor. İşçiler fabrikada ücretsiz izinde gösteriliyor. OHAL boyunca ücretsiz izinde gösterip OHAL bittikten sonra fabrikayı kapatacaklar ve böylece tüm işçiler işsiz bırakılacak. Dolayısıyla işçileri istifaya zorladıklarını söyleyebiliriz” ifadeleriyle, göstermelik yasa ve yasakların sermaye tarafından nasıl suistimal edildiğini vurguluyor. Bu fırsatçılığa karşı mücadeleyi büyüteceklerini ekleyen Türkmen konuya dair hukuki mücadeleye de başladıklarını vurguladı. Söz konusu fabrikada LC Waikiki adlı marka için üretim yapıldığını hatırlatan Türkmen, sorumluluğun sadece patronlarda olmadığını dolayısıyla LC Waikiki’nin de bu hak gaspında payı olduğunun altını çizerek geçtiğimiz günlerde LC Waikiki mağazalarında yaptıkları eylem ve protestoları da hatırlattı.

‘Patronlara huzur vermeyeceğiz’

“İşçilerin gasp edilen emekleriyle patronlar yeni bir yatırım, yeni bir üretim alanı, yeni bir fabrikayla ve belki yeni bir isimle tekrar üretime geçecek. Bugün işten çıkardıklarının bir kısmını sonra tekrar çalışmaya mecbur bırakacak. Yani aslında zarar eden veya iflasın eşiğinde bir fabrika yok, bunu bahane ederek işçilerin haklarına çökmek isteyen bir patron fırsatçılığı var. Çünkü aldığımız çeşitli bilgiler var. Patronlar, uzun süredir başka bir yerde fabrika inşaatı yapıyorlar. İşçi arkadaşlarımızın gözlemi mevcut fabrikadaki makinaların bu yeni fabrikaya taşındığı yönünde. Yani deprem sürecini fırsata çevirip işçilerin tazminatlarından kurtulduktan sonra yeni fabrikada üretime geçmek istiyorlar. Patronların planı bu. Ama biz buna izin vermeyeceğiz. BİRTEK-SEN olarak işçi arkadaşlarımızla birlikte haklarını alana kadar patronlara huzur vermeyeceğiz. Bu konuda kesin kararlıyız. Önümüzdeki günlerde bu sorun çözülmezse meseleyi meclise taşımak, daha güçlü eylem ve etkinlikler örgütlemek gibi de planlarımız var” diyen Türkmen, bu mücadelenin sadece Mar&Bit işçilerinin mücadelesi olmadığını da ekledi.

İşçi, patronun insafına bırakıldı

Depremin başından itibaren birçok hak gaspı yaşandığını ve bunun devlet politikalarıyla doğrudan ilintili olduğunu belirten Türkmen, son olarak “Biz böyle fırsatçılıklar yaşanacağını öngördüğümüz için daha depremin ilk günlerinde işten çıkarılmaların koşulsuz bir şekilde yasaklanmasını talep etmiştik. Ama ne yazık ki taleplerimiz dikkate alınmadı ve hükümet bir kararname yayınladı. Tıpkı pandemide olduğu gibi işten atma yasağını istismara alan bırakacak şekilde, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı bir şekilde işten atmayı düzenleyen 25inci maddeyi kapsam dışı bıraktı. Bu yüzden de daha şimdiden sadece Antep, Maraş ve Malatya’da yüzlerce işçi tazminatsız bir şekilde işten çıkarılıyor. Aslında hükümet patronlara ‘işten çıkarmak yasak ama işçileri tazminatsız kovabilirsiniz’ demiş oldu. Çalışamayan işçilerin kısa çalışma ödeneği alabilmesi de yine patronların başvurusuna ve patronların insafına bırakıldı. İşçiler bundan da yararlanamıyor” ifadelerini kullandı. Mar&Bit işçilerinin hak talebinin aslında bütün işçilerin hak talebi olduğunu vurgulayan Türkmen, kamuoyuna da işçileri yalnız bırakmama çağrısında bulundu.

Patronlar daha fazla kaçamadı

Öte yandan haftalar süren hak mücadelesinin ardından Mar&Bit tekstil işçilerinin bugün konfeksiyon patronlarıyla görüşeceği öğrenildi. Gelişme, işçilerin dijital medya hesaplarından “Günlerdir sürdürdüğümüz direniş karşısında Marbit Konfeksiyon patronları geri adım atmaya başladı. Yarın [23 Mart 2023] @birlesiktekstil sendikamız ve avukatlarımız ile birlikte Marbit patronları ile görüşmeye gidiyoruz. Direniyoruz, KAZANACAĞIZ!” ifadeleriyle duyuruldu.