Dêrazor’da çocuk işçiliği artıyor

• Dêrazor’da savaş nedeniyle okullar yıkıldı,  eğitim alt yapısı hasar aldı. Çocuklar zorla çalıştırılıyor, dilenciliğe veya aşırılığa sürükleniyor. Özerk Yönetim, çocukların eğitimi için çalışsa da, okul terki olgusu giderek yaygınlaşıyor.

Dêrazor’da birçok faktör çocukları okul sıralarından çocuk işçiliğine itiyor. Çocuklar bugün sadece evlerinin yıkımıyla değil, aynı zamanda en temel hakları olan eğitimden mahrum kalıyorlar. Okul sıraları boş, çantalar unutulmuş eşyaya dönmüş durumda. Okul terki, artık sessizce bütün bir kuşağın geleceğini tehdit eden bir uçuruma dönüşmüş durumda. Birçok aile, ağır ekonomik sıkıntılar nedeniyle çocuklarını erken yaşta çalışmaya göndermek zorunda kaldığı için, eğitimin faydasına olan inancını da yitirmiş.

Salih Hüseyin el-Vezirn adlı çocuk, Jinha’ya ailesinin kendisine ihtiyacının oluğunu belirterek, “Araba boyacılığı yapıyorum, kardeşimin masraflarına yardım ediyorum. Okulu seviyorum ama okul bana ekmek vermiyor. Aileme bakmak için çalışmak zorundayım” diyor. Ala adlı çocuk da benzer bir hikâye anlatıyor: “Babamla birlikte pazarda eşya satıyoruz. Okula dönmeyi hayal ediyorum ama maddi durum izin vermiyor.”

Sekiz çocuk annesi Hule el-Kellab, eğitimin artık ailesi için bir seçenek olmadığını söylüyor ve konuşmasına, “Sekiz yıldır mülteciyiz. Kiralar yüksek, hayat çok zor. Çocuklarım okula gitmeden büyüdü çünkü onları gönderecek imkânımız yok. Oğlum şimdi on yaşında ve artık dönmek istemiyor” sözleriyle devam ediyor.

İki çocuk annesi Meryem el-Hamad da hikayesini şöyle özetliyor: “Eşim hasta, aileyi geçindirmek bana kaldı. Pazarda satış yapıyoruz ama çoğu zaman kazancımız yok. İki oğlumu çalışmaya göndermek zorunda kaldım. Okumalarını isterdim ama şartlar elimizden güçlü.”

Daha büyük destek verilmeli

Dêrazor Kantonu Eğitim ve Öğretim Kurumu Eşbaşkanı Şuruk Bataha, okul terkinin, DAİŞ’in kontrolü döneminde yıllarca süren ihmal ve dışlanmanın sonucu olduğunu belirtiyor. Şuruk Bataha, “Bu dönemde, etkin eğitim kurumları olmayan bir kuşak yetişti; yıllarca eğitimden koptular” diyor. Şuruk Bataha’ya göre en büyük zorluk, uzun yıllar okula gitmemiş çocukları yeniden eğitime kazandırmak: “Bu çocuklarda kaygı var; ayrıca sınıfta akranlarıyla aralarında büyük farklar bulunuyor.”

Şuruk Bataha, Özerk Yönetim’in okul terkiyle mücadele kapsamında alternatif eğitim programları başlattığını belirterek “Eğitimden kopan çocuklar için ‘eğitsel entegrasyon’ sınıfları açtık, psikolojik ve sosyal destek sunuyoruz. Ayrıca ailelere eğitimin önemini anlatan bilinçlendirme kampanyaları yürütüyoruz” diye ifade ediyor.

Onlarca okul harabeye döndü

Savaş nedeniyle Dêrazor Kantonu’nda onlarca okul hasar gördü. Bu da sınıf ve eğitim tesislerinde ciddi eksiklikler yarattı. Özerk Yönetim okulları onarmaya ve temel ihtiyaçları karşılamaya çalışıyor, ancak kaynaklar yetersiz. Şuruk Bataha’ya göre bugün en önemli konu, eğitimi uzun vadeli bir direniş aracı olarak görmek.

“Eğitim bir lüks değil, çocukları aşırılıktan ve yoksulluktan korumanın en etkili yoludur. Her çocuğu yeniden okula kazandırmak, geleceği yeniden inşa etmektir. Dêrazor’daki okul terki yalnızca istatistik değil, süregelen bir toplumsal trajedidir. Çocuklar eğitim fırsatlarını kaybediyor, zorla çalıştırılıyor, dilenciliğe veya aşırılığa sürükleniyor. Özerk Yönetim büyük çaba gösteriyor ama bu sorumluluk ailelerin, toplumun ve uluslararası kuruluşların ortak görevidir.” DÊRAZOR