Devlette firar şoku
Bingöl M Tipi Kapalı İnfaz Kurumu’nda PKK davasından 14’ü hükümlü 4’ü tutuklu 18 tutsak, yaklaşık 80 metre tünel kazarak, firar etti. Cezaevi dış duvarına 10 metre uzaklıktan geçen kentin atık sularının geçtiği üstü açık kanalın olduğu mevkide tünelden çıkan 18 tutsak, izini kaybettirdi. Firarın anlaşılması ardından başta Çewlîk merkez olmak üzere geniş çaplı operasyon başlatıldı. Kırsal kesimde havadan helikopterler de arama tarama faaliyetine katıldı. Çewlîk’in yanı sıra Elezîz, Mûş, Amed başta olmak üzere tüm il ve ilçelerdeki güvenlik birimleri alarm moduna geçti. Firar eden tutsaklardan Ozan Alpkaya'nın babası, operasyonlardan endişe duyduklarını ve çocuklarının infaz edileceğinden korktuklarını söyledi. Bingöl-Muş karayolunun 12’nci kilometresindeki Kaleönü Mahallesi’nde bulunan M Tipi Kapalı İnfaz Kurumu’nda kalan 18 tutsağın firar ettiği, dün sabahki sayımda ortaya çıktı. Aralarında çatışmalarda esir düşen gerillaların da bulunduğu 14’ü hükümlü, 4’ü tutuklu 18 tutsağın dün sabah koğuşlarında olmadığı tespit edilince, geniş çaplı arama yapıldı. Türk yetkililerin açıklamasına göre, aramada bir koğuşta tünel kazıldığı ve 18 tutsağın bu tüneli kullanarak gece yarısı cezaevini terk ettikleri belirlendi.
Yapılan araştırmada koğuştan başlayan ve yaklaşık 80 metre olduğu belirtilen tünelin cezaevi dış duvarına yaklaşık 10 metre uzaklıkta bulunan kentin atık sularının geçtiği üstü açık kanalın olduğu yerde bittiği belirlendi. Nöbetçi kulübesinin de bulunduğu bölgede jandarma geniş çaplı araştırma başlattı.
Tutsakların tünel kazarken çıkardıkları topraklar ile tünel kazılırken kullanılan kazma ya da küreğin de bulunmadığı belirtildi. Bu konuda cezaevi içinde de arama başlatılırken, tünelin yaklaşık 1 yılda kazıldığı sanılıyor.
Türkiye tarihinde en büyük tünel kazma kaçışı 29 tutsakla 1988’de Metris Cezaevi’nde yaşanırken, 1997’den bu yana cezaevlerinde teşebbüs edilen birçok tünel-kaçış planları sonuçsuz kaldı.
Bingöl M Tipi Cezaevi’nden firar adan 18 tusağın isimleri şöyle: Baran Günana (Kars), Selami Kızıl (Mardin), Diren Y. (Amed), Veli Taşkıran (Amed), Şeref Gülen (Amed), Ahmet Oyunlu (Diyarbakır), Ramazan Benice (Amed), Rıdvan İpek (Amed), Ali Nergis (Amed), Devrim Kavak (Batman), Diyar Kaydu (Amed), Ekrem Taş (Bingöl), Hüseyin Barsak (Siirt), İbrahim E. (Amed), Emrah Ubiç (Kars), Cemil Doster (Amed), Osman Kılıç (Bingöl), Ozan Alpkaya (Mardin).
Bölgede alarm verildi
Cezaevinden 18 tutsağın firar ettiğinin ortaya çıkması ardından başta Bingöl merkez olmak üzere geniş çaplı operasyon başlatıldı. Havadan helikopterler de arama tarama faaliyetine katıldı.
Tutsakların firar ettiğinin anlaşılmasının hemen ardından Bingöl’ün yanı sıra Elazığ, Muş, Amed başta olmak üzere tüm il ve ilçelerdeki güvenlik birimleri uyarıldı. Bingöl-Amed karayolunun Amed girişinde emniyet birimleri tarafından yol kontrol noktası oluşturuldu. Kontrol noktasındaki polis ekipleri şüphelendikleri araçları durdurup kontrol etti.
Bakan inceleme yaptı
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Bingöl'de M Tipi Cezaevi'ndeki firar olayı ile açıklamalarda bulundu. Bakan Ergin, "Sabah sayımında ortaya çıkan bir tablodur. 14'ü tutuklu, 4'ü hükümlü toplam 18 kişinin firar ettiğine dair bilgi aldık. Konu ile ilgili incelemeler devam etmektedir. 18 kişinin tünel kazarak firar ettiği anlaşılıyor. Adalet Bakanlığı'ndan bir heyet Bingöl'e hareket etti" diye konuştu.
Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Enis Yavuz Yıldırım, Bingöl M Tipi Kapalı Cezaevi'nde incelemelerde bulundu. Önce cezaevi içinde incelemede bulunan Yıldırım, daha sonra firarilerin kazdığı tünelin çıkışına gelerek, burada yetkililerden bilgi aldı. Yıldırım, firarla ilgili araştırma ve çalışmalarının sürdüğünü belirterek, "Şu anda bir açıklama yapılmayacak" dedi.
Bu arada Jandarma Genel Komutanlığı'ndan da bir heyetin gelerek cezaevinde incelemelerde bulunduğu öğrenildi.
Kente 12 kilometre uzaklıkta
M Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, il merkezindeki Kaleönü Mahallesi Muş karayolu üzeri 10’uncu kilometrede il merkezine 12 kilometre uzakta bulunuyor. Bingöl M Tipi Ceza İnfaz Kurumu’nun inşası 1990 yılında tamamlandı, aynı yıl mahkum kabulüne başlandı. Toplam 30 bin 250 metrekare alan üzerinde kurulan cezaevinde Ceza İnfaz Kurumu Ana Binası, Ana Hizmet Binası'nın bitişiğinde Jandarma Bölük Komutanlığı, Ziyaretçi Kayıt Kabul Binası bulunuyor. Firar olayının görüldüğü Ceza İnfaz Kurumu Ana Binası A ve B Blok’tan meydana geliyor. Cezaevindeki her blokta 3 koridor ve toplam 45 oda bulunuyor. Ayrıca birer konferans salonu, revir, derslik, bilgisayar sınıfı, kütüphane, terzihane ve kuaför salonu bulunuyor.
Tutsakların yarısı kadar görevli
Bingöl M Tipi Kapalı Ceza infaz Kurumu, 260 mahkum kapasiteli yaptırılırken Adalet Bakanlığı’nın kararı ile bu rakam 325’e çıkarıldı. Cezaevinin bir bölümü, 'Yüksek Güvenlikli Ceza infaz Kurumu' statüsüne aldı. Cezaevinde 1 müdür, üç 2’nci müdür, 12 İnfaz ve Koruma Başmemuru, 91 infaz ve koruma memuru kadrosu bulunuyor.
Türk medyası da alarmda
Bingöl M Tipi Cezaevi’nden yaklaşık 50 santimetre çapında 80 metrelik tünel kazarak firar eden tutsaklarla ilgili Türk medyasında haberler de günboyu verilerek, tutsakların ne kadar 'tehlikeli' olduğunun propagandası yapıldı.
Ailelere bilgi verilmedi
Konu ile ilgili bilgi almak amacıyla cezaevi önüne gelen ailelere herhangi bir bilgi verilmezken, aileler İHD aracılığı ile Cumhuriyet Başsavcılığı'na başvurdu. Öte yandan geçtiğimiz gün Bingöl M Tipi Kapalı Cezaevi'nde bulunan Aydın Çelik, Ömer Seydaoğlu, Bülent Buluç, Emrullah Kurcan ve Faysal Güner isimli siyasi tutsakların Adalet Bakanlığı tarafından verilen talimat doğrultusunda Çorum L Tipi Kapalı Cezaevi'ne sürgün edilmişti.
Alpkaya'nın babası: Kaygılıyız
Firar eden 18 siyasi tutsaktan biri olan Mardinli Ozan Alpkaya'nın 4 yıl Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevi'nde kaldıktan sonra 2 yıl önce Bingöl M Tipi Kapalı Cezaevi'ne sürgün edildiği ortaya çıktı. "Örgüte üye olmak" ve "Patlayıcı madde bulundurmak" iddiasıyla 30 yıl hapis cezası alan Alpkaya'nın durumuna ilişkin bilgi veren babası Hasip Alpkaya, 18 siyasi tutsağın firar etmesinin ardından gerçekleştirilen askeri operasyonun kendilerini kaygılandırdığını söyledi. Bir hafta önce görüşe gittiklerini belirten Alpkaya, cezaevinde gerçekleştirilen firar olayını televizyondan duyduklarını belirterek, çocukları hakkında net bir bilgi alamadıklarını söyledi. Yaşananları kaygı ile izlediklerini dile getiren Alpkaya, "Eğer cezaevinde kaçanlara ilişkin bir uygulama yapılacaksa yakalandıkları zaman bu yasalar çerçevesinde yapılmalı, operasyonlarla yapılması doğru değil. Sivil toplum örgütleri, siyasi partiler ve insan hakları savunucuları da bu konuda duyarlı olması gerekiyor. Sonuçta bunlar bizim çocuklarımızdır" diye kaydetti.
Annesi de tutuklanmıştı
18 siyasi tutsağın arasında bulunan Ekrem Taş'ın annesi Sürmiye Taş, hakkında daha önce bir kavgadan dolayı verilmiş 3 yıl 1 ay cezasının Yargıtay tarafından onandığı gerekçesiyle Temmuz ayında görüş için gittiği cezaevi girişinde gözaltına alınmıştı. Göğüs kanseri ve yüksek tansiyon hastası olan Sürmiye Taş, sevk edildiği adliyede tutuklanmıştı. Taş'ın tutuklanmasının kabul edilemez bir durum olduğunu belirten İHD Bingöl Şube Başkanı Mehmet Can İnce, mahkeme süreciyle ilgili aileye gerekli bilgilendirmenin yapılmadığını belirterek, hem hasta hem de tedavisi devam eden bir insanın bu şekilde tutuklanmasının insan hakları ihlali olduğunu söylemişti.
BİNGÖL
Tünelden firar girişimleri
Türk cezaevlerindeki tutsakların kaçış yollarını tünellerle araması 1997'den sonra ilk kez Bingöl M Tipi Kapalı Cezaevi'nde başarıya ulaştı. Türkiye tarihinde en büyük tünel kazma kaçışı 29 tutsakla 1988'de Metris Cezaevi'nde yaşanırken, 1997'den bu yana cezaevlerinde teşebbüs edilen birçok tünel-kaçış planları sonuçsuz kaldı.
Türk cezaevlerinde kalan tutsaklar, yıllardan beridir sık sık "tünel kazma" yöntemiyle kaçışın yollarını aradı. Bingöl M Tipi Kapalı Cezaevi'nde olduğu gibi kimi başardı, kimi de ya tüneli kazarken ya da tüneli yarılarken yakalandı. 1987 yılında Diyarbakır Cezaevi'nin çevresinin 6-7 metre derinlikte kazılıp beton dökülmesine rağmen kazılmaya başlanan tünel, 1988 Ekim ayına kadar devam etti. Diyarbakır Cezaevi'nde tünel bitme aşamasına geldiğinde 74 metrenin sonunda, 17 tutsak tünelden ilerledikleri sırada, tünelin çıkışının çökmesi sonucu tutsakların kaçış girişimleri de sonuçsuz kaldı.
En büyük toplu kaçış
Türkiye'nin en iyi korunan cezaevleri arasında yer alan ve 1980 darbesi sonrasında birçok siyasi tutuklunun kaldığı İstanbul'un Esenler semtinde bulunan Metris Askeri Cezaevi'nde, 1988 yılında çeşitli sol örgüt üyelerinden oluşan 29 kişi, tünel kazarak kaçtı. En büyük toplu kaçış eylemi gerçekleşirken, tutukluların, 60 metrelik tünel kazdığı ortaya çıkmıştı.
Dev-Sol ve TİKKO (Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu) üyesi 18 siyasi tutsak, 1993 yılında, kazdıkları 35 metre uzunluğundaki tünelden yararlanarak, Nevşehir E Tipi Kapalı Cezaevi'nden firar etmişti. Çankırı Cezaevi'nde, 28 Haziran 1996'da PKK'li tutsakların kaldığı bölümde 40 metrelik tünel ortaya çıkmıştı. Bursa Özel Tip Cezaevi'nde ise, 13 Nisan 1996'da 5 DHKP-C'li, tırnak makasıyla kazdıkları tünelden firar edemeden yakalanmışlardı.
16'sı yakalandı
İskenderun Cezaevi'nde 7 Mart 1997 tarihinde PKK ve MLKP'li tutsakların da aralarında bulunduğu 28 kişi, 54 metrelik tünel kazdıktan sonra kaçtı. 8 ay boyunca tünel kazılan cezaevinden kaçan tutsaklardan 16'sı daha sonra yakalanmıştı. Yıllardır birçok firara sahne olan Bayrampaşa Cezaevi'nde ise, 1995 yılında 20 metrelik tünelin askerlerce fark edilmesi sonucu tutsakların kaçış planı da sonuçsuz kaldı.
6 metreyi geçemedi
Tünelle cezaevinden kaçma olayı en son Malatya E Tipi Cezaevi'nde ortaya çıkan durumla gündeme geldi. Cezaevinde kalan 24 MKP'li tutsağın bulundukları koğuşta tünel kazdıkları ortaya çıkmıştı. 2013 yılının Mart ayında tünel kazmaya başlayan MKP'lilerin, kazdıkları 6 metre uzunluğundaki tünelin yetkililerce fark edilmesi üzerine bir kaçış planı daha sonuçsuz kalmıştı.
Yakın tarihe dair söz konusu örneklerle birlikte, Türkiye cezaevlerindeki tutsakların kaçış yollarını tünellerle araması 1997'den sonra ilk kez Bingöl M Tipi Kapalı Cezaevi'nde başarıya ulaştı. Cezaevi'nde bulunan PKK'li 18 tutsak, kazdıkları tünelle cezaevinden kaçtı.
