•  Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllık yüzde 7,6 oranında büyüdü, ancak işçilerin payı yüzde 32,6'dan yüzde 25,4'e düştü, buna karşın sermayenin payı yüzde 49,2'den yüzde 54'e yükseldi.

TÜİK'e göre Türkiye büyüyor, ancak asıl üretici güç olan işçilerin büyümeden aldığı pay azalıyor. 2020'nin 2. çeyreğinde emeğin payı yüzde 36,8 iken 2022'nin 2. çeyreğinde yüzde 25,4’e düştü. Sermaye payı ise yüzde 42,9’dan yüzde 54’e çıktı. Sermaye gelirleri de yüzde 134,7 artarken emek gelirleri yüzde 66,4'te kaldı. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Nisan-Mayıs-Haziran aylarını kapsayan Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2. Çeyrek verileri dün yayımlandı. Veriler, işgücü ödemelerinin payının ne kadar küçüldüğünü bir kez daha ortaya koydu. TÜİK’e göre; GSYH, enflasyondan arındırılmış, zincirlenmiş hacim endeksi olarak 2022 yılı birinci çeyrek ilk tahmini, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 7,3 arttı. Emeğin GSYH içinde payı (işgücü ödemeleri) yüzde 25,4’e düşerken, sermayenin payı (net işletme artığı/karma gelir) yüzde 54’e çıktı.

Gayrisafi yurt içi hasıla (gelir yöntemiyle cari fiyatlarla) 2022 2. çeyrekte (Ocak-Mart, 2022) bir önceki yılın aynı dönemine göre (enflasyondan arındırılmamış olarak) yüzde 11,6 oranında arttı. Aynı dönemde işgücü ödemeleri, yüzde 66,4 artarken, net işletme artığı yüzde 134,7 oranında arttı. İşgücü ödemeleri emeğin payını, net işletme artığı ise sermayenin payını ifade ediyor. Böylece emeğin cari fiyatlarla gelir artışı, hem Türkiye ortalamasının hem de sermaye geliri yıllık artışının çok altında kaldı. Verilerde yüksek enflasyon döneminin emek aleyhine işlediği ve emeğin payının küçülmesine yol açtığı görülüyor.

Emek ve sermaye gelirlerinin büyümesi arasındaki asimetri ve dengesizlik 2021 2. çeyrekte de benzer şekilde seyretmişti. 2021 2. çeyrekte GSYH cari fiyatlarla 53,5 oranında büyürken işgücü ödemeleri sadece yüzde 36,5 arttı. Sermaye payı ise yüzde 86,9 oranında arttı.

Artıştaki fark devasa

DİSK-AR, 2020 yılı 100 kabul edildiğinde GSYH cari fiyatlarla 100’den 329,5’e çıkarken, emeğin gelirinin 100’den 227,1’e çıktığını belirterek, böylece iki yılda toplam emek gelirlerinin parasal olarak yüzde 127,1 oranında, aynı dönemde sermaye gelirlerinin ise 100’den 414,8’e yükselerek yüzde 314,8 oranında arttığına dikkat çekti. Sermaye gelirleri parasal olarak emeğin iki katı kadar artmış oldu. Görüldüğü gibi 2021 ve 2022 yıllarında üst üste emeğin payı ortalama GSYH büyümesinin oldukça altında kalırken sermayenin geliri ortalama GSYH büyümesinin çok üzerinde arttı. Bu durum gelirin sınıfsal dağılımını kötüleştirdi.

Salgın öncesine göre ciddi bozulma

Salgınının bölüşüm ilişkilerini kötüleştirdiğini kaydeden DİSK-AR'a göre; GSYH’den emeğin ve sermayenin aldığı pay 2020’den bu yana açılma eğilimi gösteriyor. Salgının görülmeye başladığı 2020 2. çeyrekte GSYH içinde emek payı, yüzde 37  iken 2021 2. çeyrekte yüzde 32,7 ve 2022 2. çeyrekte ise yüzde 25,4 oldu. Buna karşılık GSYH içinde 2020 2. çeyrekte yüzde 42,8 olan sermayenin payı ise 2021 2. çeyrekte yüzde 49,3’e ve 2022 2. çeyrekte ise yüzde 54’e yükseldi. Gelir bölüşümü, salgın öncesine göre ciddi biçimde bozuldu. 2019 2. çeyrekte yüzde 36,8 olan işgücü ödemeleri payı üç yıl sonra 2022 2. çeyrekte yüzde 25,4’e gerilerken, pandemi öncesinde yüzde 45 olan net işletme artığı (sermaye payı) üç yılda yüzde 54’e yükseldi. Pandemi ve yüksek enflasyon emeğin payını keskin biçimde düşürürken bölüşüm ilişkilerinin daha da kötüleşmesine yol açtı. 

Yüzde 25,4’lük emek payı son 20 yılın en düşük düzeyi anlamına geliyor. 2002 yılı 2. çeyrekte emeğin GSYH içindeki payı yüzde 29,2 idi. AKP dönemindeki en düşük düzey, yüzde 25,4'tür.

Emekçi kesimler saldırı altında

Ekonomi gazetecisi Ozan Gündoğdu, emekçi kesimlerin benzersiz bir saldırı altında olduğunu belirterek, "Bu saldırıyı görmeyen demokrasiden de bahsedemez" dedi. Ekonomi yazarı Bahadır Özgür ise Tolstoy'un Çarlık Rusyası'nın çürümüşlüğünü anlatırkenki "Emek ucuz, ekmek pahalıydı" diye söze başladığını hatırlatarak, "Her şeyin altında yatan bu adaletsizliktir" dedi. Özgür, rakamları "İşte tüm kötülüklerin kaynağı" notuyla paylaştı.  ANKARA

 

Karaca 'işine' döndü

Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Kurulu Üyesi ve AKP MKYK üyeliği ile yerel yönetimler başkan yardımcısı Korkmaz Karaca, tüm görevlerinden istifa ettiğini açıkladı.

Sedat Peker'in ifşaatlarında da adı geçen ve artık kamuoyunda "VİP pezevenk" olarak anılan Karaca, sağlık sorunlarını gerekçe göstererek Cumhurbaşkanlığındaki ve AKP'deki görevlerinden istifa ettiğini duyurdu. Korkmaz Karaca istifa metninde şu ifadelere yer verdi: "Görev sürem boyunca TC. Hazinesinden tek kuruş maaş, araç, yakıt v.s almadım. AK Parti'nin ve sayın cumhurbaşkanımızın 2023 yolculuğunda tüm gücümle sade bir nefer olarak mücadele etmeye söz veriyorum. Yıllarca özel sektör yöneticisi ve yatırımcısı olarak halen de devam ettiğim nazik mücadelemi elbette sürdüreceğim. Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde güçlü ve büyük Türkiye yolculuğunu kimse engelleyemeyecektir. Allah yar ve yardımcımız olsun."