Emekli Borçlanması ve Mavi Kart (2)
Son günlerde basında sıkça konuşulan ‘Emeklilik ve Mavi Kart’ meselesi beni de ilgilendiriyor. Bundan 5 yıl önce izin alarak Türkiye vatandaşlığından çıkıp Alman vatandaşlığına geçtim. Türk konsolosluk yetkillileri bana o zamanlar ‘Mavi Kart’ alma hakkımın olduğunu ve bununla Türkiye’deki haklarımın korunucağını söylediler. Bende bu kartı almak için gereken mürecatı yaptım ve aldım. Şimdi ise Türkiye’de daha önceki çalışmış olduğum süreyi kullanarak orada borçlanarak emekli olmak istiyorum. Size sormak istediğim konu şu: Acaba ‘Mavi Kart’ sahibi birisi olarak Türkiye’de ‘Borçlanarak Emeklilik’ hakkım var mı?
(G. Aydın/Almanya)
***
Sayın Okurumuz sorunuza kısaca cevap olarak şunlara yazabiliriz:
Türkiye vatandaşlığından izin alıp başka bir ülke vatandaşlığına geçen kişilere, 5203 sayılı kanun uyarınca, Türkiye vatandaşlığından kaynaklanan tüm haklarının saklı tutulduğu ve güvence altına alındığına dair bir belge düzenlenmektedir. Bu belgeye ‘Mavi Kart’ eski adıyla ‘Pembe Kart’ denilmektedir.
Bu kartla Türkiye vatandaşlarına tanınan haklardan birçoğunu kullanabiliyor. Ancak yurtdışı borçlanma yoluyla emekli olma hakkı ‘Mavi Kart’ sahiplerini ne yazık ki kapsamamaktadır. Çünkü borçlanarak emekli olmanın şartı Türkiye vatandaşı olmaktır.
Türkiye’deki mevcut sosyal güvenlik mevzuatlarına ve uygulamalara göre ‘Mavi Kart’ sahipleri borçlanma yapamıyorlar. Çünkü ‘Mavi Kart’ sahibi olarak borçlanma başvurusunda bulunulduğu zaman, 3201 sayılı kanununun 1.md göre, Türkiye vatandaşı olmak gerekmektedir. Bundan dolayı borçlanarak emekli olmak istiyenler Alman vatandaşı oldukları zaman, Sosyal Güvenlik Kurumu onların başvurularını „Borçlanma talebi uygun görülmemiştir“ diye redetmektedir. Hukuki olarak böyle bir karara karşı yani SGK aleyhinde Türkiye’de iş mahkemelerinde dava açmak mümkündür. Yalnız dava açmadan önce Türkiye vatandaşlığından çıkmadan önceki borçlanmaya esas alınan sürelerin emekli olmak için yeterli olup olmadığının bilinmesidir. Eğer bu süre 10 senin altında olması davanın kazanılmasını çok zorlaştırır. Çünkü Türkiye’de hiçbir hizmeti olmayanlar ancak 5510 sayılı kanuna göre, yurtdışındaki sürelerini ancak Bağ-Kur’a yani 4-B’ye göre borçlanabileceğinden, emeklilik için en az 15 yıllık süre aranır. Eğer Türkiye vatandaşı olarak geçen süre, şart koşulan 15 yıllık süreye denk düşüyorsa veya buna yakın ise hukuki yollara başvurmak gerekir. Aksi takdirde uzun ve masraflı bir dava süreçini hesaba katkamk gerekecektir.
YARGITAY’ın borçlanarak emekli olma hakkı kazanan ‘Mavi Kart’ sahibi davacıların lehinde verdiği üç karar bulunmaktadır. Bu kararların Dosya Numaraları: Yargıtay’ın 21. Hukuk Dairesi’nin „2007/24646 Esas, 2008/17469 Karar“ sayılı kararı, Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin „2008/18641 Esas, 2010/13146 Karar“ nolu karar ile Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun „2010/10/210, 2010/240 karar“.
Öte tarafta; Türkiye vatandaşı olarak borçlanma bedelini ödemiş, aylık bağlanması için yapılacak başvuru sırasında ya da aylık alma süresinde yabancı ülke vatandaşlığına geçmiş veya ‘Mavi Kart’ sahibi olan kişilerin kazanılmış haklarının korunması gerektiği konusunda ikincil mevzuat çıkarılarak, onların mağduriyetlerin önlenmesi yoluna gidilmiştir. Şöyle ki; Türkiye vatandaşlığını kaybettiklerinden dolayı eski yönetmelik hükümlerine göre aylıkları bağlanmayan veya aylığı bağlandıktan sonra Türkiye vatandaşlığını kaybetmesi nedeniyle aylıkları durdurulan veya kesilenlerin Mayıs 2008 tarihinden sonra yaptıkları veya yapacakları tahsis başvurularına göre aylıkları, yazılı başvurularını izleyen aybaşından itibaren bağlanmaktadır. Bu sayede borcunu ödeyenlere aylıklarının tekrar bağlanması imkanı sağlanmıştır.
YEK-KOM Beratungsstelle/
Adres: Graf Adolf Str.
70a,40210 Düsseldorf
hukukyardim@gmx.net
Tel: 0211 830 29 25
