• Emekliler, memurlara verilen ancak kendilerine uygulanmayan seyyanen zam nedeniyle 21 ayda 255 bin lira kayıp yaşadı.

Türkiye ve Kuzey Kürdistan'da emekliler, Temmuz 2023'ten beri memurlara yapılan seyyanen zamdan mahrum bırakılarak büyük bir ekonomik kayba uğradı. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, bu durumun emeklilerin cebinden 21 ayda tam 255 bin lira çaldığını söyledi. Ağbaba’nın açıklamalarına göre; Temmuz 2023’te 8 bin 77 lira olan seyyanen zam, Ocak 2025 itibarıyla 16 bin 43 liraya yükseldi. Ancak bu artış, emekli maaşlarına hiçbir şekilde yansımadı. Sonuç olarak, en düşük memur maaşı 43 bin 698 liraya ulaşırken, en düşük emekli memur maaşı sadece 19 bin 616 lirada kaldı. Bu durum, emekli maaşlarının memur maaşlarının yalnızca yüzde 45’ine denk gelmesine yol açtı. Eğer seyyanen zam emeklilere de uygulansaydı, en düşük emekli memur maaşı 35 bin 659 lira, işçi ve Bağ-Kur emeklisi maaşı ise 30 bin 512 lira olacaktı.

Seyyanen zam uygulamasının emekli ikramiyelerine yansımaması, sadece maaşları değil, kıdem tazminatlarını da olumsuz etkiledi. Kıdem tazminatı tavanı, en yüksek devlet memurunun emekli ikramiyesine endeksli olduğu için seyyanen zamdan etkilenmedi ve düşük kaldı. Bu durum, özellikle asgari ücretin iki katı ve üzeri maaş alan işçilerin daha az kıdem tazminatı almasına neden oldu. Ağbaba, bu uygulamanın işçilerin hak kayıplarını artırdığını ve kıdem tazminatı tavanının yıllar içinde erimesine yol açtığını vurguladı.

Emekliler iş arayışında

Ekonomik kayıplar, emeklileri iş aramaya itiyor. İŞKUR verilerine göre; Mart 2025’te 60 yaş ve üzeri kayıtlı işsiz sayısı 30 bin 367’ye ulaştı; bu, geçen yıla göre bin 857 kişilik bir artış anlamına geliyor. Ocak-Mart 2025 döneminde 60 yaş üstü 3 bin 640 kişi İŞKUR aracılığıyla işe yerleştirilse de işe yerleşenlerin yüzde 84’ü erkeklerden oluştu. Ayrıca, aynı dönemde 2 bin 338 kişi işsizlik ödeneğine başvurdu; başvuranların yüzde 56’sı bu haktan faydalandı.

SGK verileri ise çarpıcı bir gerçeği ortaya koyuyor: Yaşlılık aylığı alan her 100 emekliden 17’si, sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam ediyor. Ocak 2025 itibarıyla bu sayı 2 milyon 96 bine ulaştı. Emekliler, düşük maaşlar nedeniyle geçimlerini sürdürebilmek için iş gücüne katılmak zorunda kalıyor. HABER MERKEZİ

 

* * *

Yurttaş, gelir kaybı yaşıyor

SONAR’ın, 26 ilde ve nüfusu düşük olan diğer illerde, TÜİK'in Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre orantılı şekilde belirlenen 2 bin 423 kişiyle yapılan anketinde, yurttaşların büyük kısmının son bir yılda gelir kaybı yaşadığı görüldü.

Katılımcılara yöneltilen “Son bir yılda parasal durumunuzda bir iyileşme mi yaşadınız yoksa bir gerileme mi?” sorusuna, yüzde 62 “Gerileme yaşadım” dedi. Bu soru, 65 yaş ve üstü yurttaşlarda yüzde 73,3’ü buldu. 

“Gelecek 6 ay içinde sizce Türkiye ekonomisi iyiye mi gider, kötüye mi?” sorusuna, yüzde 62,9 “Kötüye gider” dedi. “Son 6 ayda temel ihtiyaçlarınızı (gıda, kira, fatura vb.) karşılamakta zorlandınız mı?” sorusuna, yüzde 66'dan fazla “Evet, zorlandım; çok zorlandım” yanıtı verdi.