Ev işçilerinin yüzde 80’i sigortasız

• Sigortasız ve uzun çalışma koşulları altında çalışan ev işçisi kadınların yevmiyeleri pandemiden kaynaklı 200 liradan 125 liraya düştü. Şerife Kurşun, 14 yıl çalıştığı evde sigorta isteyince habersiz işten çıkarıldığını söyledi.

ESRA SOLİN DAL
MA/ANTALYA

Kayıt dışı ve statüsüz çalıştırılan bir milyondan fazla ev işçisi kadın, ağır sorunlarla boğuşuyor. Çocuk-yaşlı bakımı ve ev temizliği gibi işlerde çalışan kadınların yaşadıkları sorunlara dikkati çeken İmece Ev İşçileri Sendikası Antalya Şubesi Başkanı Minire İnal, güvencesizliğin yüzde 80 düzeyinde olduğunu kaydetti. 
 
Başka gelirleri yok
 
Uzun yıllar ev işçisi olarak çalışan ve 2009 yılında temizlik için gittiği evin camını silerken 3’üncü kattan düştüğünü anlatan Minire İnal, 2 yıl önce emekli olduğunu ancak arkadaşları adına mücadeleye devam ettiğini söyledi. Güvencesiz çalıştırılmanın yüzde 85’lere ulaştığını belirten Minire İnal, çalışanların genel olarak eğitim alma olanakları olmayan, ortalama 40 ila 50 veya daha üst yaşlarda olduklarını ifade etti. İnal, “Bu arkadaşlarımız ailelerini  geçindirmek için çalışmak zorundalar. Birçoğu da tek yaşıyor. Başka bir geliri yok. Evli olanların da eşleri genellikle gündelik işlerde çalıştıklarından kazançları yetmediğinden ötürü ev işlerine gidiyorlar” diye belirtti. 
 
Ödenekten yararlanamadılar
 
“Pandemi herkes için zor, ev işçisi kadınlar için daha da zordu” diyen İnal, bunun nedenlerini şöyle özetledi: "Büyük bir kısmımız işe gidemedik. Hatta sigortalı çalışanlar bile dışarıdan hastalık getirir korkusu ile işten çıkarıldı. Normalleşme ilan edilse de işler düzelmiş değil. Normalde haftada beş altı kere işe gidenler bile şimdi ancak haftada bir ila iki kere işe gidiyor. Bu süreçte işten çıkarılan ev işçisi kadınlar, maalesef iş yasasında (İş Kanunu) işçi olarak görülmedikleri için ne kıdem tazminatı ne de bu işte kısa çalışma ödeneği, hiçbir şeyden yararlanamadılar. Tamamen kaderlerine terk edildiler. Gerçekten çok büyük sıkıntılar yaşadılar. "
 
Sigorta istedi, işten atıldı
 
14 yıldır düzenli olarak bir eve temizliğe giden Şerife Kurşun (54), evli ve üç çocuğu olduğunu söyledi. Yıllardır emek harcadığı ev sahibinden sigorta talep ettiği için işine son verildiğini dile getiren Kurşun, "İşimizin bir saati ve tanımı yok. Sabah en geç 09.00’da iş yerinde olmamız gerekiyor. Bazen gece yarısına kadar çalışıyoruz. Evin penceresi, kapısı, yemeği, çocuklara bakması her şeyi yapıyordum. İşi bitirene kadar iş yerinde olmak zorundayız. 14 yıldır gittiğim evin günlük ücreti ise 50 liraydı. En son çalıştığım yerin sahibine sigorta yapmalarını talep ettim. Bu talebimden sonra bana haber bile vermeden işime son verdiler. Hiçbir şekilde güvencemiz yok. Temizlik yaparken de birçok kimyasallarla karşı karşıya kalıyoruz. Birçok ev işçisi benim çevremde astım hastası dizlerinde menüsküs var. Bu işten dolayı birçok kadın meslek hastalığına yakalanıyor. Bir kaza geçirsek kendimiz ödüyoruz” dedi.  
 
200’den 125 TL’ye indi
 
Eşinden ayrı yaşayan ve 7 yıldır ev işlerine giderek geçimini sağlayan Meral Duman (34) da hiçbir şekilde sosyal güvenceleri olmadığını anlattı. İki haftada bir bazen de ayda bir evlere temizliğe gittiğini aktaran Duman, pandemiden sonra işsiz kaldığını kaydetti. Evler, iş kazalarının en sıklıkla görüldüğü yerler olduğunu ifade eden Duman, “Kelle koltukta çalışıyoruz” diyerek, yaşadıklarını özetledi. Duman, birçok ev işçisi kadının cam silerken yaşamını yitirdiğini ve mesuliyeti kimsenin almadığını hatırlattı. Yol ve yemek masraflarının kendilerinin karşıladığını sözlerine ekleyen Duman, emeklerinin karşılığını alamadıklarını, pandemiden öncesi 2+1 olan evin temizliğini 200 ila 300 TL arasında olduğunu belirterek, "Pandemiden sonra  işsiz insan çoğaldığı için fiyatlar  125 ila 130’a kadar indi.  Biz emeğimizin karşılığını geçtik; bu para bile aşağı çekilip bizimle pazarlık yapılıyor. Biz çaresizlikten kabul etmek zorunda kalıyoruz. Başka işimiz yok çünkü” diye konuştu. 
 
Taciz, mobbing
 
Çalıştıkları evlerde kimi zaman baskıya maruz kaldığını da sözlerine ekleyen Duman, “Bazen gittiğimiz evlerde taciz olaylarıyla karşı karşıya kalıyoruz. Bu durumda işi bırakmak zorunda kalıyoruz. Yaptığımız işi beğenmeyip bir daha evi temizletenler var. Sen itiraz ettiğinde paranı bile vermeyenler oluyor. Genelde hor görülüyoruz. En haklı bir konuda bile hakkımızı savunduğumuz zaman işveren seni küçük görüyor ve kovulmakla yüz yüze kalıyoruz. Biz yasal olarak işçi sayılmadığımız için birçok konuda hakkımız da arayamıyoruz. Tek istediğimiz ev işçilerinin yasal bir güvenceye alınmasıdır. İnsanca yaşamak bizim de hakkımız" dedi.