Gözlemleyin, yardımcı olun

Toplum/Yaşam Haberleri —

Uzman Psikolog Masum Aydın

Uzman Psikolog Masum Aydın

  • Van depreminde saha çalışmalarında aktif yer alan uzman psikolog Masum Aydın deprem sürecinde hem afet sahalarında çalışanlar için hem de afetzede yakınları için dikkat edilmesi gereken hususları ve tavsiyelerini yazdı.

ARAM PİRO/FRANKFURT

Masum Aydın afetin ilk etapta maruz kalan kişilerden başlayıp, yakın ailesi, arkadaşları bulunduğu çevreyi ve diğer kişileri dalgalar halinde çok veya az şekilde etkilediğini belirtti. Aydın etkilenenlerin içinde riskli kişileri şöyle sıraladı: “Çocuklar (özellikle ebeveynlerinden ayrılmış , ebeveynleri ya da arkadaşları ölmüş , ebeveynleri yaralanmış ya da kayıp olanlar ve yetimhanede kalanlar), yaralılar, yerlerinden edilenler, tıbbi, psikiyatrik hastalığı olanlar, engelliler, madde kullananlar, hamile, bebeği ve küçük çocuğu olan kadınlar, kayıpları olanlar, ve yaşamsal tehdit yaşamış olan insanlar.”

İletişimde dikkatli olun

Afeti yaşayan kişilerde, güvenli dünya algısı, değerli benlik, yeterli benlik algısı, kontrol hissi belli bir süre zarar görmüş ve kişi aşırı uyarılmış durumda olabileceklerini vurgulayan Aydın, “Dayanışma içinde olduğumuz kişi ile iletişime geçmeden önce bizi harekete geçiren duygumuzu kontrol etmemiz lazım. İletişimimizi bize ve dayanışma içinde olacağımız kişiye zarar vermeyecek biçimde olmasına özen göstermeliyiz” dedi.

Olası psikolojik yansımaları

Aydın, afetin kişilerde oluşturacağı değişiklikleri şu şekilde sıraladı: “Zihinde; şok, bellekle ilgili sorunlar, dikkatsizlik, kabuslar, araya giren düşünceler, yönünü bulamama, sorun çözememe, yanlış kararlar, kafa karışıklığı. Bedende; mide bulantısı, kusma vb. sorunlar, yorgunluk, kalp çarpıntısı, göğüs ağrısı, titreme, bayılma hissi, baş dönmesi, baş ağrıları. Duyguda; kaygılı olma, üzüntü, çökkün duygu durumu, inkar, korku, suçluluk, panik, hayal kırıklığı, kızgınlık, öfke, çaresizlik, karamsarlık ve davranışta ise; kendini geri çekme, kıpır kıpır olma, ani davranışlar, madde alımı, çabuk tepki verme, başkalarını suçlama, yeme sorunları, uyku sorunları, kolayca korkma şeklinde olabilir. Bunlar normal tepkilerdir bu tepkiler üzerinden etiketlemeler yapılmaması gerekir.”

Zorlayıcı değil, destekleyici olun

Aydın iletişim kurarken ve yardım ederken dikkat edilmesi gereken hususları ise şu şekilde sıraladı:

* Zorlayıcı değil destekleyici bir ilişki kurun

* Güvenliğini sağlayarak, fiziksel ve psikolojik olarak rahatlamasına destek olun

* Duygusal anlamda yüklü olan bireyleri sakinleştirin ve kişisel destek mekanizmalarına yönlendirin

* Acil ihtiyaçlarını belirlenmesinde yardımcı olun ve endişelerini ifade etmek konusunda destekleyin

* İfade edilen ihtiyaçlar ve endişeler ile ilgili pratik bilgiler verin

* Sosyal destek ağlarına ulaşmalarını sağlayın

* Baş etme çabalarını takdir edin, işlevsel baş etmeleri destekleyin

* Olay sonrası yaşanan sıkıntılar ile baş etmede işlevsel olan yollar hakkında bilgilendirin

* Size nasıl ulaşacağı hakkında net bilgiler verin, gerekli durumlarda uygun yer ve kişilere yönlendirin

Sadece yardım edin

* Yardım ederken ilişkiyi sağlamak için ilk yol genellikle pratik yardımlardır (Çadır, ilaç, barınma gibi temel ihtiyaçlar)

* Kişinin kültürel özelliklerini ve yaşam biçimlerini yargılamayın

* Rızası olmadan dokunmaya ve sarılmaya çalışmayın

* İlişki kurmama ya da fazlasıyla iletişim halinde olmalarına hazırlıklı olun

* Sakin bir tonda konuşun, sabırlı ve duyarlı olun. Net ifadeler kullanın, benzetmelerden, jargonlardan kaçının

*Dinlerken güvende olmak için yaptıkları olumlu şeyleri destekleyin

* Çevirmen ile çalışırken çevirmen ile değil, iletişim içerisinde olduğunuz birey ile göz teması kurun

* Uzman tavrıyla konuşmayın, bireyin zayıflıklarına odaklanmayın.

Telkinlerde dikkatli olun

Aydın, herkesin olayı algılama biçiminin farklı olduğunu söyleyerek, telkinlerde bulunurken dikkatli olunması gerektiğini vurguladı. Aydın, kişide suçluluk, pişmanlık uyandırabilecek telkinlere şu örnekleri verdi:

“Yakınlarını kaybeden kişilere yaklaşırken nasıl hissettiğinizi biliyorum, böylesi daha iyi oldu

O şimdi daha iyi, onun için gitme zamanıydı,

En azından hemen öldü

Haydi başka bir şeyden söz edelim

Bununla baş edecek kadar güçlüsünüz, bizi öldürmeyen şey güçlendirir

Yakında iyi hissedeceksin, elinizden gelen her şeyi yaptınız

Bir başkasının daha ölmemiş olması iyi, daha kötüsü olabilirdi

Hiç olmazsa anneniz, babanız ve kardeşiniz var. Bize çekebileceğimizden fazlası verilmez.”

Duygusal sorumluluk yüklemeyin

Kişilere özellikle çocuklara sorumluluklar yüklemekten kaçının diyen Aydın, “Şimdi evin babası, annesi sensin, hiç olmazsa siz hayattasınız gibi telkinler de kişide hangi duyguları harekete geçireceğini bilmediğimiz için kaçınmalıyız” dedi.

Dinleyin, güven verin

Aydın, tüm bunlar dahilinde yapılacakları şöyle özetledi:

* Dayanışma içinde olduğunuz kişiyi gözlemleyin ne olup bittiğini anlayın

* Dinleyip temel ihtiyaçlarını belirleyin

* Temas kurup güvenliğini sağlayacak bir ortamda olmasını sağlamak, yapabiliyorsak ihtiyaçlarını karşılamak veya birimlerle iletişim kurup ihtiyaçların karşılanması için arayışta bulunmak

* Yönlendirmek (Ruh sağlığı hizmetleri, sosyal destek hizmetleri, sağlık hizmetleri, okullar, bakım evleri).

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.