Hakan Fidan, Erdoğan'ın yerine geçmek için ABD'nin desteğini mi istiyor?

• Fidan resmi olarak ilişkilere reset atmaya çalışıyor. Gündemde savunma ve enerji işbirliğinin yanı sıra Ukrayna ve Gazze'de devam eden savaşlar da var.
• Fidan'ın perde arkasında başka bir gündemi daha var. Türkiye'de Erdoğan'ın koltuğunu kimin devralacağı tartışmaları çok yaygın. Komplo, Türk siyasi kültürünün bir parçası.
• Fidan'ın şu anki dışişleri bakanı portföyü, devlet adamlığından ziyade suikast, teröre destek ve adam kaçırma ile tanınan bir adamın imajını yumuşatma, aslında bir domuza ruj sürme çabası.
• Fidan belki de Türkiye'de Erdoğan'ın kendisinden daha tehlikeli olan tek adam. Türkler arasında da acımasız bir üne sahip.
• Erdoğan 2016 darbe girişimini Gülenci (ve diğer) rakiplerine baskı yapma imkanı verdiği için "Allah'ın bir lütfu" olarak nitelendirirken, Fidan "Reichstag Yangını" darbesinin gerçek hikayesini ve devletin bundaki rolünü bilen az sayıdaki Türk yetkiliden biri.

MİCHAEL RUBİN - Çeviri: Serap GÜNEŞ

Hakan Fidan'ın ABD gezisi önemli olabilir, ancak Başkan Joe Biden ya da Recep Tayyip Erdoğan'ın düşündüğü nedenlerle değil.

Fidan'ın Washington ziyareti, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliği üzerindeki şerhini kaldırmasından bu yana üst düzey bir Türk yetkili tarafından gerçekleştirilen ilk ziyaret.

Biden göreve Erdoğan'a mesafe koyarak başlamıştı. Göreve geldikten sonra Erdoğan'ı telefonla aramak için üç ay bekledi ve Erdoğan'ın itirazlarına kulak tıkadı. Bu tutumu, Erdoğan'ı yurtdışındaki en yakın dostlarından biri olarak tanımlayan ve hatta kız çocuklarının nasıl yetiştirileceği konusunda Türk liderden tavsiye aldığını söyleyen (Erdoğan döneminde hızla artan kadın cinayetleri göz önüne alındığında kötü bir şaka olmalı) Başkan Barack Obama ile tezat oluşturuyordu. Başkan Donald Trump da Erdoğan'ın Rahip Andrew Brunson'ı tutuklaması üzerine çıkan kısa bir kriz dışında Erdoğan'a büyük ölçüde hürmet gösterdi. Erdoğan geçen yıl yeniden seçilmeden önce Biden'ı kendisini zayıflatmaya çalışmakla suçlamıştı.

Fidan resmi olarak ilişkilere reset atmaya çalışıyor. Gündemde savunma ve enerji işbirliğinin yanı sıra Ukrayna ve Gazze'de devam eden savaşlar da var. Fidan yıl sonundan önce Erdoğan'ın Beyaz Saray'a resmi bir ziyarette bulunmasını da isteyebilir. Dışişleri Bakanı Antony Blinken Türkiye'ye yaptığı son ziyaret sırasında böyle bir teklifte bulunmuştu.

Fidan'ın başka bir gündemi daha var

Ancak Fidan'ın perde arkasında başka bir gündemi daha var. Türkiye'nin gündeminde 70 yaşındaki Erdoğan'ın sağlığıyla ilgili söylentiler dolaşıyor. 2006 yılında şoförü ve korumaları onu kazara zırhlı aracında baygın halde kilitledi. Epilepsi hastalığı ve kanser epizotları kamuoyunca bilinen meseleler. Geçen yıl seçim kampanyası sırasında Erdoğan canlı bir televizyon röportajı sırasında rahatsızlanmıştı. Ülkede basın özgürlüğünün olmaması ve sağlık sorunlarının geçmişe dönük kabulü, söylentileri azaltmak yerine körüklüyor.

Komplo, Türk siyasi kültürünün bir parçası

Türkiye'de Erdoğan'ın koltuğunu kimin devralacağı tartışmaları çok yaygın. Komplo, Türk siyasi kültürünün bir parçası. Erdoğan, Richard Perle gibi eski Amerikalı yetkililerin onu Washington'da tanıtmasıyla başbakan olma hedefinde önemli bir destek bulmuştu. Bu nedenle başkalarının da Türkiye'nin başına geçmek için Washington'dan yeşil ışık alacağını varsayıyor. Erdoğan'ın, kendi isimlerini olası yedekler olarak Washington'a özel olarak bildirdikten sonra Abdullah Gül ve Ahmet Davutoğlu gibi önceki dışişleri bakanlarını tasfiye etmesinin bir nedeni de bu. Daha sonra koltuğa damat Berat Albayrak favori gösterilse de ekonomiyi kötü yönetmesi ve sadakatsizliği bu iddiaları boşa çıkardı.

Suikast, teröre destek, adam kaçırma; Domuza ruj sürme çabası

Fidan hırslı biri. Türkiye'nin istihbarat şefi olarak uzun süre görev yapması da onu dokunulmaz kılıyor; Türkler Fidan'ın Erdoğan hakkında, yolsuzluklar hakkında ve kendi rakipleri hakkında çok şey bildiğini söylüyor. Ölümüne dek Türk siyasetinin demirbaşı olarak kalmaya devam edecek. O, J. Edgar Hoover'ın* hormonlu hali. Fidan'ın şu anki dışişleri bakanı portföyü, devlet adamlığından ziyade suikast, teröre destek ve adam kaçırma ile tanınan bir adamın imajını yumuşatma, aslında bir domuza ruj sürme çabası.

Biden yönetimi Fidan'ın hırslarını eğlemek yerine onları devre dışı bırakmalı. Fidan belki de Türkiye'de Erdoğan'ın kendisinden daha tehlikeli olan tek adam. Astsubaylık günlerinden bu yana uluslararası sempatisi Batı'dan çok İran İslam Cumhuriyeti'ne yönelikti. İstihbarat şefi olarak İsrail'in İran'ın nükleer programına yönelik operasyonlarını ifşa etti ve hem İslam Devleti'ne hem de Hamas'a mali ve maddi olmasa da lojistik destek sağladı.

Fidan Türkler arasında da acımasız bir üne sahip. Erdoğan bir zamanlar müttefiki olan Fethullah Gülen'le ters düştüğünde, hükümet, ordu, medya ve özel sektördeki Gülen takipçilerinin tasfiyesini yöneten Fidan oldu. İstihbarat şefi olarak Fidan'ın gözetiminde Türkiye Kosova'dan Kenya'ya ve Kırgızistan'a dek birçok ülkede muhalifleri kaçırdı. Erdoğan 2016 darbe girişimini Gülenci (ve diğer) rakiplerine baskı yapma imkanı verdiği için "Allah'ın bir lütfu" olarak nitelendirirken, Fidan "Reichstag Yangını" darbesinin gerçek hikayesini ve devletin bundaki rolünü bilen az sayıdaki Türk yetkiliden biri.

Fidan'a kırmızı halı sermek ya da Erdoğan'ın yerine geçme hırsını desteklemek yerine, başka bir yol izlemek ABD çıkarlarını, bölgesel güvenliği ve Türkiye'nin kendi özgürlüğünü ve gelişme yeteneğini daha iyi savunacaktır. Küresel Magnitsky Yasası'nı** hak eden bir isim varsa o da Fidan'dır. Yolsuzluk ve tekrarlanan insan hakları ihlalleri nedeniyle onu bu yasa kapsamına almak, ABD'nin bir yirmi yıl daha sınırsız egemenlik kurma arzusunda olan bir adamın ortağı olmadığını, aksine özgürlük için bir müttefik olduğunu Türklere gösterecektir.

(*) J. Edgar Hoover, FBI'ın uzun süre görev yapmış (1924'ten 1972'ye kadar) tartışmalı direktörü. Hoover genellikle ABD hükümeti üzerindeki derin nüfuzu, FBI'ın kurulması ve şekillendirilmesindeki rolü ve Büro'yu siyasi figürler ve aktivistler hakkında bazen yasadışı yollarla istihbarat toplamak için kullanmasıyla hatırlanır. Görev süresi, şantaj ve siyasi muhaliflerin izlenmesi de dahil olmak üzere, gücü kötüye kullanma suçlamalarıyla anılmaktadır.

(**) Küresel Magnitsky Yasası, ABD hükümetine dünya çapında insan hakları suçlusu olan yabancı hükümet yetkililerine yaptırım uygulama, mal varlıklarını dondurma ve ABD'ye girişlerini yasaklama yetkisi vermektedir.

7 Mart 2024

Kaynak: 19fortyfive.com