Hannah Arendt sinemada
Filmi, daha önce Rosa Luxemburg ve Hildegard von Bingen’ın hikayelerini sinemaya aktaran Margarethe von Trotta yönetiyor. Filmde Hannah Arendt’i oyuncu Barbara Sukowa canlandırıyor. Axel Milberg, Janet McTeer gibi sanatçıların da rol aldığı filmin senaryosunu Trotta, Pamela Katz ile kaleme almış. Film, Arendt’in ünlü Eichman davası süresince yaşadıkları ve yazdıklarına odaklanıyor.
Eichmann davasını izler
Nazi Almanya’sında Yahudilerin tehcirinden sorumlu olan Adolf Eichmann, 1960’da İsrail istihbaratınca kaçtığı Arjantin’de yakalanır. 6 milyon Yahudi’nin ölümünden sorumlu bu Nazi, İsrail’e götürülüp mahkemeye çıkarılır.
Hitler’in iktidara geldiği 1933 yılında gözaltına alınan Hannah Arendt, ta o zaman Nazi rejimine karşı aktif mücadele edilmesi gerektiğini savunur. Aynı sene ülkesini terk etmek zorunda kalır. Sürgün yolculuğunun son durağı olan ABD’de, sıradışı ve ezberbozan makaleleri ile kısa sürede tanınan bir yazara dönüşür. 1961 yılında The New Yorker gazetesi tarafından Eichmann’ın yargılanmasını izlemek üzere Kudüs’e gönderildiğinde, Nazi’nin caniliğini ortaya koyan yazılar beklenir kendisinden. O da kendini mahkeme salonunda bir cani ile karşılaşmaya hazırlar. Ancak sanık sırasında bir hiç görür. Yoğun bir çelişki içine düşen Arendt, New York’a döndüğünde yüzlerce dava dosyası inceler, eşi ve dostları ile yoğun tartışmalar yürütür.
‘Kötünün sıradanlığı’
Yazı dizisi şubat 1963’ten itibaren The New Yorker gazetesinde yayımlandığında, yoğun bir tepki ile karşılaşır. Hatta bu tepki linç kampanyasına dönüşür. ‘Kötünün sıradanlığı’ kavramını kullanan Arendt, bir anda Yahudiler tarafından ihanetçi olarak damgalanır. ‘Hannah Arendt’ filmi işte 20. yüzyılın en önemli düşünürlerinden sayılan Arendt’in mahkeme salonunda yaşadığı çelişkilere, görüşleri nedeniyle karşı karşıya kaldığı linç kampanyasına ve bu durum karşısındaki duruşuna, duygularına, düşüncelerine odaklanıyor.
Adaletin intikam aracı olarak kullanılmasına karşı çıkan Arendt, Eichmann’ın portresini yazdığı, “Kötülüğün Sıradanlığı- Adolf Eichmann Kudüs’te“ kitabı, bugün bile hala tartışılan bir eser.
Nazilerden kaçtı
20. yüzyılın en önemli siyaset felsefecilerinden birisi olarak görülen Hannah Arendt (14 Ekim 1906), Alman siyaset bilimcidir. 1933 yılında Yahudi olduğu gerekçesi ile gerekli hocalık niteliklerine sahip olmadığı belirtilerek Alman üniversitelerinde ders vermesi engellendi. Bunun üzerine Paris’e kaçan Arendt, orada edebi eleştirmen ve Marxist gizemci Walter Benjamin ile tanışıp dost oldu. Fransa’da kaldığı süre boyunca Yahudi göçmenlere yardım ve destek sağlamaya çalıştı. Buradan da ABD’ye gitmek zorunda kalan Arendt, 4 Aralık 1975 yılında, 69 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Öcalan da Arendt’e işaret etmişti
Hannah Arendt, ‘vita activa’ olarak tanımladığı emek/iş/eylem, kendi kendini yönetme, katılımcı -olabildiğince doğrudan- demokrasi, her bir insanın benzersiz olması, eşitlik, farklılık, insani çoğulluk, şiddet/siyaset, kimlikler/siyaset, iktidar, kapitalist toplum/ liberalizm eleştirisi ve daha bir çok konuda getirdiği özgün açılımlar ile biliniyor. İnsanın benzersizliğine çokça vurgu yapan, insani çoğulluğun altını çizen Hannah Arendt, siyaset ve özgürlük ilişkisini şöyle özetler: “Siyasetin varoluş nedeni özgürlüktür ve özgürlüğün deney (ve tecrübe) alanı eylemdir.”
Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan da, Arendt’i, politika ilgilenen herkesin okuması gereken biri olarak gösteriyor: “Hannah Arendt’in çok önemli tespitleri var. Siyaset sanatı, siyaset felsefesi hakkında çok doğru tespitleri var, benim tespitlerimle çok örtüşüyor. Politikanın özgürleştirdiğini savunuyorum. Bu, savunmamın en özgün tezlerinden biridir. Bunun kaynağı da Hannah Arendt’e aittir. Arendt’i tamamen incelemiş değilim ancak bunu çok iyi işliyor, özgün yanları var.”
KÜLTÜR SERVİSİ
