Hayatları değiştiren elektrikçi kadınlar

• Gambiya’nın kırsal köylerinde güneş enerjisi sistemleri kuran kadınlar, girişimciliği güçlendirerek birçok insanın   hayatlarını değiştiriyor.

Gambiya’nın batısındaki Tujereng’de bulunan Fandema Kadın Mesleki Eğitim Merkezi, yenilenebilir enerji alanında bir devrim yaratıyor. Fatoumatta Trawally gibi genç kadınlar, güneş enerjisi sistemleri kurarak kırsal kesimlerde elektriğe erişimi artırıyor ve toplumsal cinsiyet rollerini yıkıyor. EL PAÍS’in haberine göre, Fatoumatta Trawally, bir eve güneş paneli kurarken "Bu işi yapacak adam nerede?" diye soruldu. 25 yaşındaki Trawally, "Adam yok, kendim yapacağım" diye yanıtladı. Saatler sonra aile, sistemi evlerine kurdurdu ve kadının uzmanlığını övdü. Gambiya gibi bir ülkede kadınların bu tür işler yaptığını görmek alışılmadık bir durum. Ancak ülkenin batısındaki Tujereng'deki Fandema Kadın Mesleki Eğitim Merkezi bu gerçeği değiştiriyor.

Yüzde 1,6 yenilenebilir kaynak

Gambiya İşgücü Anketi'ne göre, kadınların yalnızca yüzde 36,7'sinin bir işi bulunmaktadır. İşi olanların yüzde 85'i kayıt dışı sektörde çalışmaktadır. Elektriğe gelince, nüfusun yüzde 67'si bu hizmete erişebilmektedir; ancak Dünya Bankası verilerine göre, kırsal alanlarda bu oran yüzde 35'e düşmektedir. Gambiya hükümeti, temiz enerji kaynaklarının kullanımını teşvik etmek, fosil yakıtlara bağımlılığı azaltmak ve ülkenin en büyük sorunlarından biri olan elektrik eksikliğini gidermek amacıyla yenilenebilir enerjiyi, özellikle de güneş enerjisini teşvik etmeyi taahhüt etmiştir. Dünya Bankası verilerine göre, ülke enerjisinin yalnızca yüzde 1,6'sı yenilenebilir kaynaklardan (hidroelektrik enerji hariç) sağlanmaktadır.

 

 

90 öğrenciye eğitim

Diğer önlemlerin yanı sıra, Gambiya'nın batısındaki Jambur'da yaklaşık 18 bin 500 eve elektrik sağlaması planlanan 23 megavatlık bir fotovoltaik güneş enerjisi parkı inşa etti . Fandema'da eğitim alan yirmi kadın, altı ay boyunca santralin kurulumunda çalıştı. Trawally de bunlardan biriydi. Mart 2024'teki açılışında, Cumhurbaşkanı Adama Barrow, hükümetinin 2030’a kadar ülkenin enerji arzının yüzde 50'sinin yenilenebilir kaynaklardan sağlanmasını sağlama niyetini yineledi. Girişim, eğittiği genç kadınlar iş fırsatları yaratmaya odaklanmaktadır. Ayrıca, Gambiya'nın çeşitli köylerinde ağırlıklı olarak kadınların çalıştığı Çok Fonksiyonlu Güneş Platformları adlı ek bir girişim de başlatmıştır. Bu girişim, güneş enerjisi uygulamalarına dayalı girişimler geliştirmektedir. Şimdiye kadar 90 öğrenci eğitim sürecini tamamlamıştır.

Eşit maaş için mücadele

Üç yıllık eğitimin ardından, birinci sınıftaki genç kadınlardan bazıları eğitimlerine devam etmek ve öğretmen olmak üzere seçildi. Şimdi yeni öğrencilere ders verenler onlar. Geri kalanlar çeşitli derneklerde çalışmaya başladı ve ülke genelindeki okullara, sağlık merkezlerine, devlet binalarına, evlere ve özel işletmelere güneş enerjisi sağlayan ekiplerin bir parçası oldular. Okulun amacı onlara sadece eğitim sağlamak değil, aynı zamanda iş gücüne katılımlarını da sağlamak. Gambiya'da bir güneş enerjisi tesisatçısının ortalama maaşı günlük 400 dalasi (yaklaşık 4,70 €), ancak bazı işverenler bu kadınlara bu miktarın yarısını ödemek istedi. Sambou, "Bu kadınların aynı iş için erkek meslektaşlarıyla aynı maaşı almaları için çok mücadele ettik. Ama uzun ısrarlar sonucunda başardık" diyor.

Erkeklerin gururu izin vermemiş

Gambiya Nehri kıyısındaki Tankular köyünde, Fandema kızları, bir kadın kooperatifinin bahçelerini sulamasına olanak tanıyan su sağlayan bir güneş enerjisi pompası kurdular. Bir yıllık test sürecinin ardından, ekili alan ve ürün sayısı arttı. Okulda eğitim alan 33 yaşındaki Fatou Njie, bu programların denetiminden sorumlu. Daha önce ülke genelinde uzun süre güneş enerjisi platformları kurmuş. Bunları ziyaret etmek için düzenli olarak Gambiya'yı dolaşıyor. Tesisleri inceleyip her şeyin yolunda olduğunu gören Njie, projenin ikinci aşaması olan daha fazla su pompalamak ve buzdolaplarına güç sağlamak için daha fazla panel kurulmasını anlatıyor. Programın denetiminden sorumlu olan Fatou Njie, projedeki tek erkek olan ve güneş enerjisi sisteminin bakımından sorumlu olan Aliu Secka ile birlikte tesisatları, pilleri ve kontrol kutularını inceliyor. Köyde tüm sistemi kurmak için bir grup kadının belirdiğini ilk gördüğünde inanamadığını söylüyor. Erkeklerin gururu, kadınlar kablolarla, aletlerle veya panellerle uğraşırken yerinde durmasına izin vermemiş, bu yüzden de engel olmuş. "O gün kendime, bir kadın yapabiliyorsa, ben de daha iyisini yapabilirim dedim." Öğrendiği şey tam tersiydi. Neredeyse elektrik çarparak ölümden kıl payı kurtulmuştu. Bu, fikrini değiştirmiş. "Kadınların böylesine özel bir işi yapabileceğini düşünmemiştim. Şimdi bir erkeğin yaptığı işi bir kadının da yapabileceğini anlıyorum" diye itiraf ediyor. İşini yapmasına ve küçük ayarlamalar yapmasına olanak tanıyan eğitimi almış. Büyük bir sorun varsa, Fandema'yı arıyor ve projenin teknisyenleri gelip sorunu çözüyor. HABER MERKEZİ