Her güne bir idam

• İran’da 80 bin insanın hayatını kaybetmesine neden salgın da  rejimin idamlarını durduramadı. İfade özgülüğü ortadan kaldırıldı; işkence, dini ve etnik azınlıklara baskı yaygınlaşarak sürdü.

İran İnsan Hakları İzleme Örgütü, Temmuz 2020 raporunu açıkladı. İdamlar yine en önemli konu olarak kadı. Rejimin, toplumdaki baskı atmosferini daha da arttırmak için Temmuz’da günde ortalama bir kişiyi idam ettiğine dikkat çekilen raporda, cezaevi koşullarında herhangi bir iyileşme olmadığı belirtildi. Siyasi tutsaklar üzerindeki baskının artarak sürdüğü, işkencenin rutinleştiği kaydedilen raporda, muhaliflerin ağır hapis cezalarına çarptırılarak susturulmaya çalışıldığı vurgulandı.

31 kişi idam edildi

Raporda, infaz edilen 31 idam mahkumundan ikisinin Kürt siyasi tutsak, bir kısmının da devlete karşı suç işleyenler, gerisin ise adli suçlular olduğu belirtildi. Urmiye Cezaevi’nde 13 Temmuz’da idam edilen Kürt siyasi tutsaklardan Diyako Rasulzade ve Saber Şeyh Abdullah, 2015’ten beri idam edilmeyi bekliyorladı. İşkence altında alınan ifadeleri “itiraflar” kabul edilerek 2015’te ölüm cezasına çarptırılmıştı. Avukatların ağır işkence altında alınan ifadelerin geçerli olamayacağı yönündeki tüm itirazlarına rağmen delil kabul edilerek idam kararı alınmıştı.

Alkol tükettiği için

8 Temmuz’da , İran’ın kuzeyindeki Meşhed Merkez Cezaevi’nde “alkol tüketimi”nden suçlu bulunan Murteza, 8 Temmuz’da idam edildi. Avukatı Husein Habibi Şahri, Murteza’nın en son 2018’de 6. kez alkol tüketmek suçundan tutuklandığını açıkladı.

Protestocuları bastırmak için

İran mahkemeleri son iki yılda ekonominin kötü yönetilmesi, yolsuzluk, enflasyon ve işsizliğe karşı düzenlenen toplu gösterilerde bir çok protestocuyu tutuklayarak ağır hapis cezaları verdi. İran Yargı Sözcüsü, konuyla bağlantılı olarak üç genç protestocunun (Amir Husein Muradi, Muhammed Racabi ve Said Temcidi) ölüm cezasının Yüksek Mahkeme tarafından onandığını doğruladı.

İran Yüksek Mahkemesi ayrıca 5 protestocuyu daha  “Allah’a karşı savaş açmak” ve “devlete karşı silah kullanmak” suçlaması ile ikişer defa idam cezasına çarptırdı. Muhammed Bastami, Hadi Keyani (Kiani), Abbas Muhammedi, Macid Nazari Kondori ve Mehdi Salehi Qaleh Şahrokhi, 2017 ile 2018 protestolara katıldıkları için İsfahan’da tutuklanmışlardı.

İsfahan Yüksek Mahkemesi, 26 Haziran’da protestolarda tutuklanan 8 kişi için de idam cezası vermişti.

İfade, örgütlenme ve toplanma özgürlüğü

İran güçleri, Xuzistan Eyaleti’nin Behbadan kentinde yapılan gösterileri zor kullanarak bastırdı; 50 gösterici tutuklandı. Tutuklananlara ağır hapis cezaları verilerek protestoların önü alınmaya çalışıldı.

Batı İran’da Arman Huseinzade, Bahman Rahimi ve Milad Huseini, Seqiz’deki mahkeme tarafından 16 yıl hapse mahkum edildi. Mahkeme, gençleri “Kasım Süleymani’nin pankartlarını yırtarak devlet karşıtı propaganda yapmak” ve “Kürt partilerine üye olmak” ile suçladı.

Kürt aktivist Ahmedreza Haeri, 26 Temmuz’da Tahran’ın Evin Cezaevi’nde 74 kez kırbaçlandı; 6 aylık hapis cezasını tamamlamak için başka bir cezaevine nakledildi.

İnsan hakları avukatları

Zancan Cezaevi’nde tutulan insan hakları savunucusu avukat Nargis Muhammedi, Kovid-19 teşhisine rağmen tedavi edilmedi. Muhammedi, 5 Temmuz’da belirti gösteren diğer 11 hasta ile birlikte aynı hücreye konuldu ve tıbbi yardım yapılmadı.

Siyasi muhalifler

Tahran’da Şubat 2017’de tutuklanan Macid Asadi, cezasını tamamlamasına rağmen bırakılmadı. İranlı yetkililer yeni bir dava açarak Asadi’yi cezaevinde tutmaya devam etti. Daha önce Gohardaşt’ta tutulan Macid Asadi, gönderildiği Evin Cezaevi’nde ağır işkencelere maruz kaldı.

Din ve inanç özgürlüğü

İran resmi olarak tanımadığı din ve inançlara baskı yapmaya devam etti. İranlı Bahailere yönelik işkence, haksız hapis cezaları, eğitimden mahrum bırakma ve istihdam engellemesi sürüyor. İran’ın güneybatısındaki Fars Eyaleti’nde 12 Bahai toplam 33 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

 HABER MERKEZİ