Hukukun üstünlüğünde 38 sıra geriledi

• Türkiye, World Justice Project’in 2025 Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde 143 ülke arasında 118. sıraya gerileyerek son 10 yılda 38 sıra kaybetti; puan 0,41’e düşerek en düşük seviyelerden birine indi.

Türkiye’de AKP-MHP iktidarı Hukukun Üstünlüğü ilkesini ayaklar altına alıyor. Dünya Adalet Projesi’nin (World Justice Project – WJP) “2025 Hukukun Üstünlüğü Endeksi” verilerine göre 2015 yılında 80. Ve 2024 yılında 117. sırada bulunan Türkiye, bir sıra daha gerileyerek 143 ülke arasında 118. sıraya düştü. Böylece son on yılda 38 sıra geriledi.

Endekste Türkiye’nin puanı 0,41 olarak ölçüldü ve bu skor Türkiye’nin son on yıldaki en düşük seviyelerinden biri oldu. Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesinde 15 ülke arasında 14’üncü sırada bulunan Türkiye, üst-orta gelir grubundaki 41 ülke içinde ise 37’nci sırada. Bu verilerle Türkiye hem küresel hem de bölgesel ve gelir grubu sıralamalarında son sıralarda yer aldı. 2015’te 0,46 olan Türkiye’nin puanı yıllar içinde kademeli bir düşüş gösterdi. Türkiye 2015’te aynı endekste 80. sırada yer alıyordu.

Hukukun üstünlüğü endeksi; hükümetin yetkilerinin sınırlandırılması, yolsuzlukla mücadele, açık yönetim, temel haklar, güvenlik, düzenleyici uygulamalar, medeni ve ceza adaleti gibi sekiz alandaki performansı ölçüyor. World Justice Project’in Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde ülkeler 0 ile 1 arasında bir ölçekte değerlendiriliyor; 1 en güçlü, 0 ise en zayıf devleti uygulamasını gösteriyor.

Türkiye aynı zamanda “Temel Haklar” kategorisinde de 143 ülke arasında 134. sırada yer aldı. Bu başlık; ayrımcılığın önlenmesi, yaşam ve güvenlik hakkı, adil yargılanma hakkı, ifade ve inanç özgürlüğü, mahremiyetin korunması, toplanma özgürlüğü ve temel işçi haklarının güvence altında olması gibi göstergeleri kapsıyor. Türkiye bunun yanı sıra hukukun üstünlüğü alanında son bir yılda en çok gerileyen ülkeler arasında ikinci sırada yer aldı.

Sırbistan, ABD ve Meksika da geriledi

Türkiye’nin puanı 2024–2025 döneminde yüzde 1,9 düşerken, bu oran onu Sırbistan’ın ardından listenin üst sıralarına taşıdı. Macaristan ve Burkina Faso yüzde 2,0, ABD ve Meksika yüzde 2,8, Sudan yüzde 4,4 ve Rusya yüzde 4,9 gerileme ile dikkat çeken diğer ülkeler oldu.

Buna karşılık Dominik Cumhuriyeti yüzde 2,1’lik artışla hukukun üstünlüğünde en çok ilerleyen ülke olurken, Senegal, Sierra Leone, Bangladeş, Gabon ve Kuzey Makedonya da yaklaşık yüzde 1,3–1,6 oranında iyileşme kaydetti. Arnavutluk, Sri Lanka, Brezilya, Botsvana ve Tayland gibi ülkelerde de yaklaşık yüzde 1’lik ilerleme yaşanırken, Çin, Polonya, Güney Kore ve Fas gibi ülkelerde daha sınırlı artışlar gözlendi.

Yargı bağımsız değil

WJP'nin 2025 Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde Türkiye, “Hükümetin Yetkilerinin Sınırlandırılması” kategorisinde 136. sırada yer aldı. Bu denetim, iktidarı zayıflatmak için değil, güçler ayrılığı ilkesi çerçevesinde yasama, yürütme ve yargı arasında denge ve hesap verebilirlik sağlamak için yer alıyor. 2015 yılında bu kategoride 95. sırada yer alan Türkiye, son 10 yıl içinde "Hükümetin Yetkilerinin Sınırlandırılması" alanında 41 sıra gerileme yaşadı.

En keskin düşüş Slovakya ve Macaristan’da

AB’nin 27 üye ülkesi arasında endekste en düşük puanı Bulgaristan ve Macaristan aldı. Buna karşılık, Almanya, İsveç ve Estonya’nın da aralarında bulunduğu sekiz AB ülkesi, Hukuk Devleti Endeksi’nde dünya genelinde ilk 10’da yer aldı. Danimarka ise küresel sıralamada zirvedeki yerini korudu. 2025’te en keskin düşüşler Slovakya ve Macaristan’da görüldü. HABER MERKEZİ