• İran’ın, İsrail’in hava saldırısı tehditleri altında olan nükleer tesislerden bazılarını yeraltında inşa etmişti.

İran’ın, İsrail’in hava saldırısı tehditleri altında olan nükleer tesislerden bazılarını yeraltında inşa etmişti. İşte ana nükleer tesisleri

Natanz

Tahran’ın yaklaşık 250 kilometre güneyindeki Kum’a yakın dağlık bir ovada yer alır. İran’ın uranyum zenginleştirme programının merkezindeki Natanz, iki ana tesise ev sahipliği yapar. FEP, yaklaşık üç kat yeraltında olduğu için hava saldırılarına karşı tartışmalı bir koruma seviyesine sahiptir.

* Yakıt Zenginleştirme Tesisi (FEP): Yeraltında, ticari ölçekte zenginleştirme için tasarlanmış, 50 bin santrifüj kapasiteli bir tesis. İsrail ve ABD saldırılarından önce yaklaşık 16 bin santrifüj kurulu olup, bunların 13 bin yüzde 5 saflıkta uranyum zenginleştiriyordu.

* Pilot Yakıt Zenginleştirme Tesisi (PFEP): Yüzeyde yer alan bu tesis, daha az sayıda santrifüj içerir ve yüzde 60 saflıkta uranyum zenginleştiriyordu.

Fordo

Kum’un karşı tarafında, bir dağın içine kazılmış bir zenginleştirme tesisi. ABD, İngiltere ve Fransa, 2009’da İran’ın Fordo’yu yıllardır gizlice inşa ettiğini ve UAEA’ya bildirimde bulunmadığını duyurdu. Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, tesisin boyut ve yapısının barışçıl bir programla uyumsuz olduğunu belirtmişti. 

* Fordow, hava bombardımanlarına karşı daha iyi korunan bir tesis olarak uranyum zenginleştirme faaliyetleri yürütür. İsrail ve ABD saldırılarından önce tesiste yaklaşık 2 bin santrifüj, çoğunlukla gelişmiş IR-6 makineleriyle çalışıyordu ve bunların 350’si yüzde 60 saflıkta uranyum üretiyordu.

İsfahan

İran’ın ikinci büyük şehri İsfahan’ın eteklerinde büyük bir nükleer teknoloji merkezi. İsfahan, İran’ın nükleer programının lojistik ve üretim altyapısında kritik bir rol oynar.

* Yakıt Plakası Üretim Tesisi: Nükleer reaktörler için yakıt plakaları üretir.

* Uranyum Dönüşüm Tesisi: Uranyumu, santrifüjlere beslenen uranyum hekzaflorüre dönüştürür.

* Diğer Faaliyetler: Zenginleştirilmiş uranyum depolama ve uranyum metali üretim ekipmanları bulunur; bu, nükleer bomba çekirdeği yapımında kullanılabildiği için hassas bir süreçtir. UAEA, 2022’de İsfahan’da santrifüj parçaları üreten makinelerin olduğunu bildirdi.

Kondab (Arak)

Kısmen inşa edilmiş bir ağır su araştırma reaktörü. Ağır su reaktörleri, nükleer silah çekirdeği yapımında kullanılabilen plütonyum üretebildiği için yayılma riski taşır. 2015 anlaşması uyarınca inşaat durdurulmuş, reaktörün çekirdeği betonla doldurularak kullanılamaz hale getirilmişti. İran, reaktörü plütonyum üretimini en aza indirecek şekilde yeniden tasarlamayı planladı ve UAEA’ya 2026’da işletmeye başlamayı hedeflediğini bildirdi.

Tahran Araştırma Merkezi

Başkent Tahran’da. Nükleer araştırma faaliyetleri için bir araştırma reaktörü içerir.

Buşehr

Körfez kıyısında, İran’ın tek faal nükleer enerji santrali. Rus yakıtı kullanılarak elektrik üretir. Kullanılmış yakıt, yayılma riskini azaltmak için Rusya’ya geri gönderilir.

 

* * *

B-2 ile MOP buluşması

BD Hava Kuvvetleri’ne ait B-2 Spirit hayalet bombardıman uçakları, cumartesi günü İran’ın nükleer tesislerine düzenlenen saldırılarda kullanıldı. B-2, karmaşık hava savunma sistemlerini aşabilen ve İran’ın yeraltındaki nükleer araştırma tesisleri gibi güçlendirilmiş hedeflere hassas saldırılar düzenleyebilen, ABD’nin en gelişmiş stratejik silah platformlarından biridir.

* Maliyet ve Üretim: Her biri yaklaşık 2,1 milyar dolar değerinde olan B-2, tarihin en pahalı askeri uçağıdır. Northrop Grumman tarafından üretilen bu bombardıman uçağından sadece 21 adet üretildi.

* Menzil ve Küresel Erişim: Yakıt ikmali olmadan 6 bin deniz milinden (11 bin 112 km) fazla menzile sahip olan B-2, ABD anakarası üslerinden küresel vuruş kabiliyetine sahiptir. Havada yakıt ikmaliyle Missouri’den Afganistan ve Libya’ya, şimdi de İran’a yapılan görevlerde olduğu gibi dünyanın hemen her hedefini vurabilir.

* Yük Kapasitesi: 40 bin pounddan (18.144 kg) fazla yük taşıyabilen B-2, hem konvansiyonel hem de nükleer silahları taşıyabilir. Dahili silah bölmeleri, iki adet 30 bin poundluk GBU-57A/B MOP (Massive Ordnance Penetrator) sığınak delici bombayı taşıyabilecek şekilde tasarlanmıştır ve gizlilik özelliklerini korur.

* Gizlilik Teknolojisi: B-2’nin radar emici malzemeleri ve açısal tasarımı, radar kesit alanını bir küçük kuşunkine benzer şekilde minimize eder, bu da onu geleneksel radarlar için neredeyse görünmez kılar.

* Mürettebat: İki pilotlu mürettebat konfigürasyonu, gelişmiş otomasyon sistemleriyle operasyonel etkinliği korurken personel ihtiyacını azaltır.

 

Massive Ordnance Penetrator (MOP)

MOP, 30 bin pound (13.600 kg) ağırlığında olup ABD cephaneliğindeki en büyük konvansiyonel bombadır ve güçlendirilmiş yeraltı sığınaklarını yok etmek için özel olarak tasarlanmıştır. B-2, bir görevde yalnızca bir veya iki MOP taşıyabilir, ancak bu bomba eşsiz bir sığınak delme kabiliyetine sahiptir.

* Boyut ve Hassasiyet: 20,5 fit (6,25 m) uzunluğundaki MOP, GPS güdümlü hassas hedefleme sistemiyle belirli yeraltı tesislerine doğru vuruşlar gerçekleştirir. 200 fitin üzerinde sertleştirilmiş betonu delebilme kapasitesi, dünyadaki en korunaklı yeraltı tesislerine karşı etkili olmasını sağlar.

Konvansiyonel Yükler

* JDAM (Joint Direct Attack Munitions): B-2’ye sabit hedeflere karşı hassas konvansiyonel vuruş kabiliyeti sağlar. GPS güdümlü bu silahlar, çok sayıda hedefe aynı anda yüksek doğrulukla saldırabilir.

* JSOW (Joint Standoff Weapons): B-2’nin yaklaşma sırasında gizlilik özelliklerini koruyarak hedeflere uzaktan saldırmasını sağlar. Bu süzülme bombaları, uçağın ağır savunmalı hava sahalarının dışından hedefleri vurmasına olanak tanır.

* JASSM (Joint Air-to-Surface Standoff Missile): Kendi gizlilik özelliklerine sahip uzun menzilli hassas vuruş kabiliyeti sunar. JASSM-ER varyantı, 500 mil (805 km) uzaktaki hedeflere saldırı imkânı sağlar.

 

Nükleer Yük Kapasitesi

B-2 Spirit, ABD’nin nükleer üçlüsünün kilit bir bileşenidir; gizlilik ve hassasiyetle stratejik nükleer silahlar taşıyabilir. Uçak, 16 adede kadar B83 nükleer bomba taşıma kapasitesine sahiptir.