İşsiz sayısı 8 milyonu aştı

  •  TÜİK yine işsizlik rakamlarıyla oynayıp düştüğünü iddia etti ama İŞKUR'a göre artıyor. DİSK-AR'ın hesaplamasına göre geniş tanımlı işsiz sayısı, salgın öncesine göre 1,6 milyon artarak 8 milyonu aştı. 

TÜİK’in Nisan 2022 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları dün yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 11,3, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 21,7 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye ve Kuzey Kürdistan genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) Nisan 2022'de bir önceki aya göre 65 bin kişi artarak 3 milyon 853 bin kişi oldu. DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre; mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Nisan 2022’de 8 milyon 107 bin kişi olarak gerçekleşti. Salgın öncesine göre geniş tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 595 bin arttı. 

AKP-MHP'nin talimatlarıyla verilerin karartan Türkiye İstatistik Kurumu'na (TÜİK) göre Nisan 2019’da yüzde 13,8 olan işsizlik Nisan 2022’de yüzde 11,3’e düştü. Ancak geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,1’den yüzde 21,7’ye yükseldi.

TÜİK’e göre düşüyor, İŞKUR’A göre artıyor

İŞKUR verilerine göre; Nisan 2021 ve Nisan 2022 arası bir yıllık dönemde kayıtlı işsiz sayısı 2 milyon 910 binden 3 milyon 584 bine yükselerek 674 bin kişi arttı. TÜİK’e göre ise son bir yılda dar tanımlı işsiz sayısı bu dönemler arası 614 bin azaldı. Böylece kayıtlı ve ankete dayalı işsiz sayılarının değişimi arasında 1 milyon 288 bin kişilik fark ortaya çıktı. 

İŞKUR'un kayıtlı işsiz sayıları son bir yılda yüzde 23 artarken, TÜİK'in işsiz sayıları yüzde 14 azaldı. DİSK-AR'a göre; iki verinin bu kadar farklı seyretmesi hayatın olağan akışına aykırı. TÜİK’in yıllık işsizlik verilerinde İŞKUR’un bu eğilimi yer almıyor. 

Geniş tanımlı işsiz sayısı

Nisan 2022 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) dar tanımlı işsizlik, yüzde 11,3; zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 14,8; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 18,5 ve geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) oranı ise yüzde 21,7 olarak açıklandı. Nisan 2019’da 384 bin olan zamana bağlı eksik istihdam (MEA) sayısı, Nisan 2022’de salgının da etkisiyle 1 milyon 212 bin kişiye yükseldi. Nisan 2019’da 1 milyon 653 bin olan potansiyel işgücü sayısı ise Nisan 2022’de 3 milyon 41 bine yükseldi. DİSK-AR'ın TÜİK’in âtıl işgücü oranından hareketle yaptığı hesaplamaya göre; mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Nisan 2022’de 8 milyon 107 bin olarak gerçekleşti. 

Kadın işsizliği yüzde 29,5

Kadın işsizliği tüm işsizlik türlerinde en yüksek kategori olarak görülmeye devam ediyor. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 9,7 iken kadınlarda yüzde 14,5’e yükseldi. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 17,5, kadınlarda ise yaklaşık yüzde 30’dur. geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 12 puandır. 

Nisan 2022 itibarıyla kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 646 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 890 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 2 milyon 207 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 188 bindir.  Nisan 2022 HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori bu ay da yüzde 29,5 ile geniş tanımlı kadın işsizliği oldu. Yüzde 23,7 olan dar tanımlı genç kadın işsizliği ise ikinci sırada yer aldı. Nisan 2022’de kadınlarda dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 14,5 oldu. 15-24 yaş arası gençlerde işsizlik oranı ise yüzde 20 olarak geçekleşti. 

İkisinin farkı 10.4 puan

Eylül 2018’de başlayan ekonomik kriz ve Mart 2020'den beri yaşanan salgınının da etkisiyle işgücü piyasası dışına çıkış eğilimi artıyor. Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak dar ve geniş tanımlı işsizlik oranları arasındaki fark giderek açılıyor. Ocak 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,7 olarak gerçekleşmişti. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti. Nisan 2022’de ise dar tanımlı işsizlik yüzde 11,3 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 21,7 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 10,4 puan oldu. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni salgın dönemindeki işten çıkarma yasağının dar tanımlı işsizliği sınırlı düzeyde tutmuş olması ve işbaşında olunan sürenin azalmasıdır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik fırladı.

TÜİK görmek istemiyor

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, TÜİK'in her ay yaptığı gibi gerçek işsiz sayısındaki artışı bu ay da kendince kırptığını ve kararttığı verilerle gizlediğini söyledi. Ağbaba, yazılı açıklamasında, "İŞKUR verilerine göre, kayıtlı işsiz sayısı son bir yılda 673 bin kişi artarken TÜİK verilerine göre işsiz sayısı bir yıl öncesine göre 614 bin kişi azalmış olarak görülüyor. Aradaki 1 milyon 287 bin kişilik fark, TÜİK tarafından görmemezlikten geliniyor. Öte yandan işsizliğin aylık değişim verilerinde TÜİK ile İŞKUR verileri arasındaki farklılık bu ay da devam etti. İŞKUR verilerine göre Mart-Nisan ayları arasında işsizlik ödeneği başvuru sayısındaki toplam artış 136 bin. TÜİK'e göre Mart ayından nisan ayına işsiz sayısında artış 65 bin. TÜİK her ay yaptığı gibi gerçek işsiz sayısındaki artışı bu ayda kendince kırptığı ve kararttığı verilerle gizlemiş durumda."

 

İflas riskinde 14 yılın zirvesi

Türkiye'nin 5 yıl vadeli borcunu iflasa karşı korumanın maliyetini gösteren CDS'ler, 14 yıl sonra ilk kez 800 puanın üzerine çıktı.

Ekonomi yönetiminin önceki gece açıkladığı yeni tedbirlerin ardından döviz kurları tekrar yukarı giderken, Türkiye’nin 5 yıl vadeli borcunu iflasa karşı korumanın maliyetini gösteren CDS’ler 14 yıl sonra ilk kez dön sabah 800 puanın üzerine çıktı. CDS öğren saatlerinde 827 puanı gördü. Bu rakam, Türkiye’nin 100 dolarlık borç için 8,27 dolarlık ek risk primi ödemesi anlamına geliyor.

CDS, en son küresel finans krizi sırasında Ekim 2008’de bu seviyelere çıkmıştı. CDS’in 800 puanın üzerine çıkması, Türkiye’nin dış borçlanmada ödeyeceği faizi de ciddi şekilde artıracak. Hazine’nin dolar cinsi borçlanma faizinin yüzde 10’un üzerine çıkması bekleniyor.

Hazine, Mart 2022’de yüzde 8,625’lik yüksek faizle 2 milyar dolarlık borçlanmaya gitmişti. Bu oran, 5 yıllık vadede dolar cinsi olarak Şubat 2003 sonrasındaki en yüksek faiz olmuştu. Hazine, 2 milyar dolarlık borç için 948,7 milyon dolar faiz ödeyecek.

İnşaat maliyetinde rekor serisi

TÜİK verilerine göre, inşaat maliyetleri yüzde 106,60 arttı.

İnşaat Maliyet Endeksi, maliyetlerdeki artışın rekor tazelediğini ortaya koydu. Buna göre; Nisan 2022'de bir önceki aya göre yüzde 6,12 bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 106,60 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 7,47, işçilik endeksi yüzde 1,35 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 133,71 işçilik endeksi yüzde 43,75 arttı.

Bina inşaatı maliyet endeksi, bir önceki aya göre yüzde 6,39, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 103,46 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 7,92, işçilik endeksi yüzde 1,23 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 130,03, işçilik endeksi yüzde 43,52 arttı.

Bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi, bir önceki aya göre yüzde 5,27 bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 117,36 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 6,10, işçilik endeksi yüzde 1,81 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 145,83, işçilik endeksi yüzde 44,61 arttı.

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.