• Geniş tanımlı işsiz sayısı, küresel salgın öncesine göre 2,4 milyon arttı. Resmi işsizlerin yüzde 90’ı işsizlik ödeneği alamıyor.

DİSK-AR'ın TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı, Kasım 2022’de 7 milyon 872 bin kişi olarak gerçekleşti. 

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Kasım 2022 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları, dün yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranının yüzde 10,2; mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranının (âtıl işgücü) ise yüzde 20,8 seviyesinde gerçekleştiği ileri sürüldü. TÜİK’e göre Türkiye ve Kuzey Kurdistan genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) Kasım 2022'de bir önceki aya göre 23 bin kişi artarak 3 milyon 576 bin kişi oldu.

DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanılarak yapılan hesaplamaya göre ise mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı, Kasım 2022’de 7 milyon 872 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e göre Kasım 2019’da yüzde 13,3 olan işsizlik, Kasım 2022’de yüzde 10,2 olarak gerçekleşti. Ancak aynı yıllarda geniş tanımlı işsizlik yüzde 18,4’ten yüzde 20,8’e yükseldi.

Yüzde 90'ı ödenek alamıyor

İşsizlik yüksek düzeyde seyrederken dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğunun işsizlik ödeneğinden yararlanamadığı ortaya çıktı. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu, işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. TÜİK, Kasım 2022’de toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 576 bin kişi olarak açıkladı, ancak İŞKUR’un Kasım 2022 verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 408 binde kaldı. Böylece Kasım 2022’de resmi işsizlerin sadece yüzde 11,4’ü işsizlik sigortası alabildi. 3 milyonu aşkın işsiz, işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yaklaşık yüzde 88,3’ünün işsizlik ödeneğinden yararlanmadığı anlamına geliyor.

7 milyon 872 bin işsiz

Kasım 2022 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) dar tanımlı işsizlik, yüzde 10,2; zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 14,3; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 16,9 ve geniş tanımlı işsizlik ise yüzde 20,8 olarak açıklandı. Kasım 2019’da 342 bin olan zamana bağlı eksik istihdam (MEA) sayısı, Kasım 2022’de 1 milyon 450 bin kişiye yükseldi. Kasım 2019’da 1 milyon 637 bin olan potansiyel işgücü sayısı ise Kasım 2022’de 2 milyon 845 bine yükseldi. DİSK-AR'ın, TÜİK’in âtıl işgücü oranından hareketle yaptığı hesaplamaya göre; mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Kasım 2022’de 7 milyon 872 bin olarak gerçekleşti.

Kadın işsizliği yüzde 27,5

TÜİK’e göre de kadın işsizliği tüm işsizlik türlerinde en yüksek kategori olmaya devam ediyor. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,8 iken kadınlarda yüzde 12,9 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 17,0; kadınlarda ise yüzde 27,5 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 10,5 puandır.

Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 13 iken kadınlarda yüzde 16,8’dir. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 13 iken kadınlarda yüzde 24 seviyesindedir.

Kasım 2022 itibarıyla kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 538 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 760 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 2 milyon 38 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 139 bindir.

Kasım 2022 HİA verilerine göre; işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 27,5 ile genç kadın (15-24 yaş) işsizliği oldu. İkinci yüksek işsizlik kategorisi ise geniş tanımlı kadın işsizliğidir. Kasım 2022’de geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 23,9’dur. 

Aradaki fark 10,6 puan

Geniş tanımlı işsizlik oranı ile dar tanımlı işsizlik oranı arasındaki puan farkı, açılma eğilimini sürdürüyor. Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak geniş tanımlı işsizlik oranı artıyor ve dar tanımlı işsizlik ile arasındaki makas açılıyor. Örneğin, Ocak 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,7 olarak gerçekleşmişti. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik, dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti. Kasım 2022’de ise dar tanımlı işsizlik yüzde 10,2 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 20,8 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 10,6 puan oldu. DİSK-AR'a göre; dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artıştır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılıyor. ANKARA

*****

TÜİK’te 'görev değişikliği'

TÜİK, Ulusal Hesaplar Dairesinin Başkanı'nın Uluslararası Ticaret İstatistikleri Dairesi Başkanlığına getirildiği haberlerini doğruladı, ancak bunun üçüncü çeyrek büyüme rakamı kaynaklı bir değişiklik olmadığını öne sürdü. Açıklamada, ilgili kişinin Kültür ve Turizm Bakanlığında geçmiş dönemlerde çalışmış olması ve kendisine diğer dairede daha fazla ihtiyaç bulunması nedeniyle değişikliğin yapıldığı ifade edildi.

 

*****

Mersin Limanı’nda iş bırakma

Mersin Limanı’nda Öz Güneş Taşımacılık Firması ile LDH Lojistik’te çalışan işçiler, haklarını alamadıklarını belirterek iş bırakma eylemi başlattı. İşverenin yüzde 30 oranında verdiği zammı kabul etmeyen işçiler, asgari ücret, prim, ücretli izin ve maaşlarının tamamının elden değil, bankaya yatırılarak almayı talep ediyor.

****

Sendikaya üye olunca atıldı

Arçelik Yetkili Servisi’ndeki işinden Birleşik Metal-İş’e üye olduktan sonra çıkarılan Rıdvan Altınçınar, “Sendika, anayasal haktır” diyerek protesto etti. 

Adana’da, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı Birleşik Metal İşçileri Sendikası (Birleşik Metal-İş) üyesi olduğu için Arçelik Yetkili Servisi’ndeki işinden önceki gün çıkarılan Rıdvan Altınçınar, Yüreğir ilçesindeki Kışla Caddesi’nde açıklama yaptı. Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Emek Partisi (EMEP) yöneticilerinin de destek verdiği eylemde konuşan Altınçınar, 2007'den bu yana yaz kış demeden Arçelik Servisi’nde çalıştığını belirtti. Salgın sürecinde dahi çalışmaya devam ettiğini söyleyen Altınçınar, türlü gerekçelerle çalışma koşulları ve ücretlerinin her yıl gerilediğini ifade etti. 

“Biz bir aileyiz” söylemiyle türlü türlü vaatlerde bulunan işverenin sendika üyesi olduğu için işine son verdiğini vurgulayan Altınçınar, şunları söyledi: “Artık ekmek alamayacak kadar yoksullaştık. Bu yüzden sendikalı olduk. Sendika üyeliği anayasal haktır. Diğer çalışanlar da ‘Sendikalı mısın? Seni de işten çıkarırız’ denilerek baskı altına alınmaya çalışılıyor. Sendikalı olmak yüz kızartıcı suç değil, anayasal hakkımızdan vazgeçmiyoruz."