Kendine Kürt diyen unutmaz

• Asit fabrikalarının ölüm saçtığı bilinmesin diye AKP/MHP iktidarının baş vurmayacağı oyun, söylemeyeceği yalan yoktur. Rantın adı, hiçe sayılan bir halk ve tamamen yok olan doğamızdır.

* NURAN ATLI

Kürdistan’da ve Türkiye’de herkes Mazıdağı’da zengin fosfat yatakları bulunduğunu bilir. Hatta üniversite sınavlarında bir dönemin bilindik sorularındandı. Bu fosfat her dönem biz Şemrexlilerin başına bela oldu. Doğal zengilikler eğer bir halkın değilse sömürgecilerin imha siyasetinin malzemesi olmaktan kurtulamıyor. 

Şemrex’te 1974’te gübre imalatı için hammadde oluşturacak olan büyük bir fosfat işletme ve tesis kuruldu. Bu işletmenin sosyal tesisleri ve fosfat güçlendirme fabrikasını Şemrex halkı hiç bir zaman kullanamadı. İşletmecileri ve çalışanların çok büyük bir kısmı başka illerden getirilenlerdi. Sonrasında da özelleştirme adına Eti Maden Şirketine devredildi. 

O dönemin işçi sendikaları şimdiki gibi zayıf değildi ve iş güvenliği konusunda etkindiler ve ucuz iş gücü diye bahs edilenler de işte Şemrex’in Kürt halkıydı. Dönem dönem üretimi çıkmaza girdiğinde bu ucuz iş gücü devreye konuluyordu. Halkımız yoksuldur. (Mazıdağı fosfat gerçeği 2006 TOMMOB raporunda ayrıntılı bilgiler sunmaktadır) 

HEP’in 1991 yılında seçimlere girmesi ile Fosfat (Etibank) sosyal konutlarında çıkan oylar HEP’in büyük başarısını işaret ediyordu.

Bu sonuçlar dönemin siyasi ve askeri çevrelerince tehdit olarak algılandı ve halka baskı olarak döndü. O üstten bakan egemen kafa yapısı; "Devletin ekmeğini yiyorsunuz ve oyunuzu teröristlere veriyorsunuz" diyordu. İşin ilginç tarafı sosyal tesiste yaşayanların çoğu Şemrexli değil dışarıdan getirilen teknik elamanlar ve mühendislerdi. Halkımız orda ancak şöför, vasıfsız işçi statüsünde çalışırdı. O tesisin akibeti özelleştireme kapsamına alınması ve 1994’te de kapatılması oldu.

Hikmeti bellidir ama Şemrexliler hep cezalandırıldıklarını düşündüler. Her zaman bunu dile getirdiler. Büyük bir tesis atıl duruma geldi. Tabi ki kimse doğamız tahrip edildi kaynaklarımız talan edildi diye düşünemedi. Belediye başkanlığım dönemimde de halktan ‘her gün protesto düzenliyoruz neden bir gün de bu tesisin açılması için bir şeyler yapmıyoruz’ serzenişleri ile karşılaştım. Zaman içinde özelleştirme adı altında bu fosfat madeni, tesisi Cengiz holdinge devredildi.

Yine taşeron işçiliği gibi sosyal güvencesi olmayan ya da sömürüsü kolay olan ucuz iş gücü olarak bizim insanlarımız ancak yer bulabildi. İnsanların dahi bu talan sisteminde taşerondan taşerona devredildiği bir sistem işletilir durumdadır. Şemrexliler çalışıyor çalışmasına ama genellikle ucuz iş gücü olarak ve iş güvenliği en alt sınırda. Cengiz holdingin iyiden iyiye yerleşmesi ile madene ek olarak iki tane asit fabrikası da kuruldu. Sülfür fabrikaları Kürdistan’da ve bölgemizde ölüm saçıyor. 

Basına da yansıdı işçiler siyanürle zehirlendi diye. Ucuz iş gücü ile çalıştırılan işletmeler değerli materyaller olan fosfat, demir ve altın çıkarıyor. Rantın bir sistem olduğu bu dönemde, yer üstü-altı kaynaklarının bu denli pervasızca talan edildiğine Kürt tarihinde çok az rastlanmıştır. İnsan hayatının olabildiğince ucuzladığı bir durum yaşanıyor. Şemrexlilerin sağlık sorunları bu maden, fabrika ve işletmeler ile birlikte hızla çoğaldı. Bu işletmeler yer altındaki zenginliklerimizi talan ettikten sonra geriye kanserojen atıklarını bırakıyor. 

Kürdistan meşe ağaçlarının da yurdudur. Eskiden meşe ormanları ile kaplı olan coğrafyamızda artık bir kaç ağaç dahi yok. Sömürgeciliğin gelip girdiği, maden açtığı, atıklarını boşalttığı o yer artık Mars’ın yüzeyi gibi. 

Bu manzara insanı ürkütüyor. Kaybolan doğamız, giden sağlığımız, ucuz iş gücü haline getirilen insanımız… Bu felaket ile karşılaşılması kaçınılmazdı. Somada göçük altında kalan 300 işçi gibi ama bizde yaşanan yıkım yüzünü Derik’te gösterdi. Bizi ölü bir halka dönüştürmeye çalışıyorlar. Tepkisiz, kuralsız, ucuz. Ağır yüklü denetimsiz rant tırları Derik’in içinden geçerken katliam yapabiliyor.

Soylu ve grubunun Derik’te yaptığı manipülasyon “sahipleniyoruz söylemleri” de yayın karartma da katliamın yaratacağı tepkiyi bastırmak, örtbas etmek içindi. Yanına dizilen AKP’nin kendine Kürt diyen vekillerini de Şemrex ve Derik halkı unutmayacaktır.
Bu isyan gerekçesidir ama isyan ettiğimizde de orda HDP’liler de çalışıyor diyorlar. Doğru HDP orada ezici çoğunluktur. Bakınız biz ayırım yaptık mı diyorlar. Zaten kimseler Çorum’dan kalkıp Şemrex’e Ve Derik’e ucuz iş gücü olmak için gelmez. HDP’lilerin dışında orada bi tek korucular var onların da kardeşlerine kurşun sıkmakla meşguller.

Asit fabrikalarının ölüm saçtığı bilinmesin diye AKP/MHP iktidarının baş vurmayacağı oyun, söylemeyeceği yalan yoktur. Rantın adı, hiçe sayılan bir halk ve tamamen yok olan doğamızdır. Bunca acı, göz göre göre yapılan talanın sonucu oldu. Kürt halkımızın ve hepimizin başı sağ olsun.

*Eski Mazıdağı Belediye Başkanı