Ne çiftçi memnun ne de işçi

•  Qerejdağ'da çiftçiler, DEDAŞ ve tüccarlara; tarım işçileri ise iş koşullarının zorluğuna tepkili.

 

Riha’nın Sêwereg (Siverek) ilçesinin Qerejdax bölgesinde sık sık elektriklerin kesilmesi nedeniyle yeterli sulama yapamayan çiftçiler, hedefledikleri hasada erişemedi. Dönüm başı 10 bin ton domates elde etmeyi bekleyen çiftçiler, yeterli sulama yapamadıkları için 3-4 bin ton ürün elde ettiklerini dile getirdi. Çocukların da aralarında yer aldığı mevsimlik işçiler ise yazın kavurucu sıcağında düşük ücretle çalışmak zorunda kalıyor. 

İlçenin kırsal Sofice Mahallesi’nde 500 dönüm arazide ekilen domatesler, kavurucu sıcaklar altında toplandıktan sonra çocuklar tarafından bıçakla ikiye ayrılarak tuzlanıyor. Üç gün yaklaşık 45 derece sıcaklık altında güneşe bırakılıyor. Domatesler kurutulup kıvamına geldikten sonra toplanarak torbalara konularak depoya kaldırılıyor. Kurutmalık domatesler daha sonra TIR’larla İzmir ve Ege bölgesine gönderilip, buradan da Avrupa’ya ihraç ediliyor. Tarlalarda çalıştırılanlar, çoğunlukla 9-17 yaş grubunda yer alan çocuk işçiler. Bu çocuklardan 12 yaşındaki A.İ., çalışma koşullarının son derece zorlu olduğunu belirterek, “Büyük bıçaklar ile domatesleri kestiğimiz için bazen elimize de geliyor. Elimizi kessek de buralarda hastane olmadığı için kendi kendimize yaramızı sarıyoruz. Hastaneye gitme şartlarımız yok. Ben bugüne kadar 7-8 defa elimi kestim” dedi. 

Kasa başı 5 TL

 Bölgede DEDAŞ tarafından sık sık yapılan elektrik kesintileri nedeniyle soğuk su temin etmenin mümkün olmadığını belirten A.İ., şöyle devam etti: “Sıcak havalarda sıcak su içiyoruz. Bu bizim çalışma koşullarımızı daha da zorlaştırıyor. Günde kaç kasa domates doğrarsak o kadar para kazanıyoruz. Günde 40 kasa domates doğrayabiliyorum. Karşılığında ise kasa başı 5 TL alıyorum.”

Tüccarlar kazanıyor

 Tarla sahibi Maruf Kaçmaz (32), 45 derece sıcakların altında günde 13 saat çalıştıklarını, DEDAŞ’ın uygulamalarının zorlu olan koşulları daha da zorlaştırdığını kaydetti. Elektrik kesintileri nedeniyle ürünlerin tarlada çürüdüğünü belirten Kaçmaz, şunları söyledi: “Birçok masraf yaptık, ancak karşılığında çürümüş ürünler elde ettik. Tarlalarda çoğunlukla çocukla çalışıyor. Domatesleri kurutup tüccarlara satıyoruz. Tüccarlar bizden kilosunu 60 TL’den alıyor ama İzmir’de 90 TL’ye satıyor. Emek veren bizleriz, kazanan tüccarlar. Biz kazanamadığımız için yanımızda çalışan çocuklara da hak ettikleri ücreti veremiyoruz. Böyle devam ederse artık ekmeyip batıya mevsimlik işçi oluruz.”   MA/URFA