Papa Francis, 88 yaşında veda etti

• Katolik Hristiyanların ruhani lideri Papa Francis, 88 yaşında yaşamını yitirdi. 1973’te cunta döneminde Arjantin Cizvitleri’nin başına geçen Papa’nın iki Cizvit rahibin kaçırılmasında rolü olup olmadığı büyük tartışmaları beraberinde getirmişti.

Vatikan, Katolik Hristiyanların ruhani lideri Papa Francis, 21 Nisan 2025 Pazartesi günü Paskalya Bayramı’nda, 88 yaşındayken Vatikan’daki Casa Santa Marta’daki evinde hayatını kaybetti.

Jorge Mario Bergoglio, 13 Mart 2013’te Papa Francis adıyla Katolik Kilisesi’nin 266. papası olarak seçildi. Latin Amerika’dan gelen ilk Papa olmasının yanı sıra, Cizvit Tarikatı’na üye olan ilk ruhani lider olarak da tarihe geçti. Seçildiği dönemde hem Kilise içindeki reformist çevrelerden hem de muhafazakâr kesimlerden destek alarak dikkat çeken bir figür haline geldi. Arjantin’deki askeri cunta döneminde oynadığı rol ve kilise içindeki reform çabaları, kariyerinin en çok tartışılan yönleri oldu.

Papa Francis, 17 Aralık 1936’da Buenos Aires, Arjantin’de İtalyan göçmeni bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Gençlik yıllarında kimya alanında eğitim aldı ancak 1958 yılında Cizvit Tarikatı’na katılarak ilahiyat eğitimi almaya başladı. Eğitimine San Miguel’deki Colegio Máximo San José’de devam etti ve burada felsefe ve ilahiyat üzerine yoğunlaştı. 1969 yılında rahip olarak atanarak Cizvit rahipleri arasında yükselmeye başladı.

1973 yılında Arjantin Cizvitleri’nin başına geçtiğinde ülke büyük bir siyasi çalkantı içindeydi. 1976-1983 yılları arasında askeri rejimin yönetimde olduğu “Kirli Savaş” döneminde, Bergoglio’nun iki Cizvit rahibin kaçırılmasında rolü olup olmadığı büyük tartışmalara neden oldu.

Bazıları Bergoglio’nun bu rahipleri cunta yönetimine karşı savunmadığını iddia ederken, destekçileri onları korumaya çalıştığını ve askeri yönetimden gizlice birçok insanı kurtardığını savundu. 2011’de askeri rejim tarafından öldürülen bazı rahiplerin aziz ilan edilmesi için girişimde bulundu ve Vatikan’ın Arjantin askeri yönetimine dair arşivlerini açmasını sağladı.

Papa seçilmeden önceki yılları

1992 yılında Buenos Aires Başpiskopos Yardımcısı olarak atanan Bergoglio, 1998’de Başpiskoposluk görevine getirildi. Bu dönemde yaptığı vaazlar ve sosyal adalet vurgusuyla dikkat çekti. Özellikle yoksulluk, toplumsal eşitsizlik ve insan hakları konularına verdiği önem, onu muhafazakâr Katolik çevrelerin dışında daha geniş bir kesimde popüler hale getirdi.

2001 yılında Kardinal unvanı aldı ve bu tarihten itibaren Katolik dünyasında adı daha fazla duyulmaya başladı. 2005 yılında Papa seçimlerinde güçlü adaylardan biri olarak görülse de bu seçimde Papa XVI. Benedict göreve geldi. 2013 yılında XVI. Benedict’in sürpriz bir şekilde istifa etmesiyle, Bergoglio yeni Papa olarak seçildi.

Gelenekselliği reddetti

Papa Francis, geleneksel papalık anlayışından farklı bir yönetim tarzı benimsedi. Göreve geldiğinde lüks içindeki papalık rezidansında kalmayı reddetti ve Vatikan’daki mütevazı bir misafirhanede yaşamaya başladı. Bunun dışında, kilise içindeki yolsuzlukları ortaya çıkarmak, Vatikan Bankası’nı denetlemek ve çocuk istismarı vakalarıyla mücadele etmek gibi büyük reformlara imza attı. Cizvit geleneğine uygun olarak sosyal adalet konularına yoğunlaşan Papa, göçmen haklarını savundu, çevre krizine dikkat çekti ve kapitalizmi sert bir dille eleştirdi. Ancak kadınların kilisedeki rolünü genişletmekten kaçındı ve kadın rahiplere izin vermedi. Doğum kontrolü ve kürtaj gibi konularda geleneksel Katolik doktrinini desteklemeye devam etti.

Papa Francis, seçilmiş bir papanın hayatının sonuna kadar görevde kalması gerektiği düşüncesini değiştiren ilk liderlerden biri oldu. XVI. Benedict’in istifasının ardından, gerekirse kendisinin de benzer bir adım atabileceğini belirtti.

Son yıllarda sağlık sorunlarıyla sık sık gündeme gelen Papa Francis, akciğer rahatsızlıkları, diz problemleri ve son olarak bronşit tedavisi nedeniyle hastanede yatmasıyla dikkat çekmişti.

Üç tabut içinde gömülmeyecek

Katolik Kilisesi tarihinde papaların cenaze törenleri genellikle görkemli ritüellerle anılsa da, Papa Francis bu geleneği değiştirdi. Kendi isteğiyle, üç tabut içinde gömülme uygulamasını kaldırdı; cypress, kurşun ve meşe tabutlar yerine çinko kaplı sade bir ahşap tabut tercih etti.

Papa Francis’in naaşı, Aziz Petrus Bazilikası’nda yüksek platformda sergilenmeyecek. Bunun yerine, tabutun kapağı açık halde, sade biçimde taziyeleri kabul edecek. Dokuz gün yas ilan edilecek. Francis, aynı zamanda yüzyıldan uzun bir süredir Vatikan dışında defnedilecek ilk Papa olacak. Son durağı, Roma’daki dört büyük bazilikadan biri olan Santa Maria Maggiore olacak. VATİKAN