Pazarcık köylerinde gıda ihtiyacı da var

• Depremin merkez üssü Pazarcık'a bağlı 25 kırsal mahalle ve bağlı obalarda en az 339 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce ev yerle bir oldu. Depremzedeler için gıdaya bile ihtiyaç var.

Pazarcık ve Elbistan merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremler, artçı sarsıntılarla sürüyor. İlk büyük depremden saatler sonra ulaştığımız ilçede, 16 gündür hem kent merkezi hem de çevresindeki yerleşim yerlerini görüntülüyoruz. Kent merkezinde yüzlerce yapı yerle bir olurken, diğer yapıların birçoğu ise ağır hasar gördü. Kente bağlı kırsal mahallelerde de durum farklı değil; bazı mahallelerde yapıların yüzde 90’ı tamamen yerle bir oldu. Bazı mahallelerde ise onlarca ev, işyeri ve ahır yerle bir oldu. Deprem fay hattı üzerinden bulunmasına rağmen hiçbir yapının zarar görmediği mahalleler de yok değil. 

Kent merkezi ve kırsal mahallelerde yaşanan tahribata dair şimdiye kadar bir tek kente koordinatör vali olarak görevlendirilen Kırıkkale Valisi Bülent Tekbıyıkoğlu’ndan açıklama geldi. Tekbıyıkoğlu, 11 Şubat’ta yaptığı açıklamayla kentte arama kurtarma çalışmalarını tamamladıklarını söyledi. Tekbıyıkoğlu, 872 enkazdan 41 yurttaşın canlı olarak kurtarıldığını ve toplam 413 yurttaşın yaşamını yitirdiğini belirtti. Ancak söz konusu verilere kırsal mahallelerin dahil olup olmadığı bilinmiyor. Kırsal mahallelerde yaşanan ölümler ve yıkım göz önünde bulundurulduğunda, Tekbıyıkoğlu’nun aksine daha ağır bir bilançonun olduğu tahmin ediliyor. 

Temel ihtiyaçlar

Soğuk havanın etkili olduğu kentte ilk günlerde en çok çadır, gıda ve giyeceğe ihtiyaç duyuluyordu. Depremin üzerinden 4-5 gün geçtikten sonra bu ihtiyaçlar bir nebze de olsa giderildi. Dışarından gelen yardımların azalmasıyla birlikte yeniden gıda ihtiyacı baş gösterdi. Ayrıca yurttaşlar, seyyar duş ve seyyar tuvaletlere de ihtiyaçlarının olduğunu belirtiyor. Görüştüğümüz kadınlar ise en çok ped, şampuan, el sabunu, dış fırçası, diş macunu, termal içlik ve iç çamaşırlarına ihtiyaçları olduklarını belirtiyor. Depremden etkilenen ve ilk defa MA'nın ulaştığı kırsal mahallelerde, yaşanan can kayıpları ve tahribata dair bilanço şöyle:

BÜYÜKNACAR KOCADERE: Büyükşehir Yasası ile birlikte mahalle oldu. Net bir sayı bilinmemekle birlikte burada yaşamını yitirenlerin sayısı 50’ye yakın. 500’e yakın nüfusu bulunan mahallede evler büyük zarar gördü. Sadece 10 ev içerisinde yaşanabilecek durumda.   

BÜYÜKNACAR MERKEZ: Muhtar Üzeyir Karabulak, mahallelerinde 130 ikametgahın bulunduğu ve deprem sonrası sadece 10-12 evin ayakta kaldığını aktardı. Karabulak, yerle bir olan ev sayısını ise 31 olarak aktardı. Karabulak, 31 kişinin köy merkezinde yaşamını yitirdiğini, 15 kişinin ise köye bağlı Mehmet Akif Ersoy ovasında yaşamını yitirdiğini aktardı. Karabulak, kaç hayvanın enkaz altında kaldığını da bilmediklerini ifade etti. 

FATİH: 80 hanelik mahallede sadece iki-üç ev ayakta kaldı. Burada hayatını kaybedenlerin sayısı da net değil, ancak en az 60 kişinin yaşamını yitirdiği öğrenildi. Edinilen bilgileri göre; daha önce Büyükşehir Yasası ile birlikte birbirinden ayrılan Büyüknacar Kocadere, Büyüknacar Merkez ve Fatih mahallelerinde en az 168 kişi yaşamını yitirdi.

KARAÇAY: 60 hanelik bir mahalle. Deprem nedeniyle neredeyse yıkılmayan ve ağır hasar görmeyen ev kalmadı. Celal Akar yaşamını yitirdi. Elif Horoz ise yaralandı. Mahalle sakinlerinin birçoğunun kış aylarında farklı kentler ve Avrupa’da yaşamasından kaynaklı can kaybı sayısı az oldu. Kimi evlerin tamamı, kimi evlerin de bir kısmı tamamen yıkıldı. Birçok araç da enkaz altına kaldı.  

OSMANDERE: 60 ile 70 arasında evin bulunduğu mahallede, ikisi çocuk dört kişi yaşamını yitirdi. 5 kişi birçok yerde olduğu gibi yurttaşların imkanlarıyla enkaz altından çıkarıldı. AFAD çadırları ve mahalleye yardımlar ise dört gün sonra ulaştı.  

ÖRDEKDEDE: 300 civarındaki ev ve işyerlerinin neredeyse tümü ya ağır hasarlı ya da yerle bir oldu. 10’u çocuk toplam 33 kişinin yaşamını yitirdi. Birçok hayvan da enkaz altında can verdi. Depremin ikinci günü Mersin’den arama ve kurtarma ekipleri geldi. İki kişi enkaz altında çıkarıldı, ancak her ikisi de sonradan yaşamını yitirdi.

 EVRİ: En büyük mahallelerinden biri olan Evri yaklaşık 2 bin nüfuslu bir yer. En az 40 kişi yaşamını yitirdi. En çok çadır talep ediliyor.  

EVRİ-KÜMEEVLER: Evri’nin obası olan yerde, 15 evin tümü tamamen yıkılmış. Sadece yıkılan evler değil, bir o kadar da ahır yıkıldı. Buradaki can kaybı en az 14. Çünkü hastaneye kaldırılan kişilerin durumları bilinmiyor. Yaşamını yitirenlerden 7’si aynı aileden. Ayrıca yüzlerce hayvan öldü.  

SARIERİK: 60 hanelik mahallede 17 aile yaşıyordu. Üç kişi yaşamını yitirdi. Her evin önünde AFAD çadırları bulunuyor. Köyün Avrupa’da yaşayan fertleri tarafından gönderilen yardımlar ev ev dağıtılıyor.

EMİROĞLU: 80 hanelik mahallenin merkezinde 5 kişi enkaz altında can verdi. Çok sayıda ev ve ahırın yerle bir oldu. Birçok aile, sınırlı sayıda verilen çadırlarda birlikte yaşıyor. 

EMİROĞLU-BETİZLER OBASI: Evlerdeki tahribat nedeniyle mahalle, ağır bir savaşın yaşandığı bir yer görünümünde. Her sokak molozlarla dolu. 56 haneli obada, yakınları ve komşuları tarafından enkaz altından çıkarılan 6’sı çocuk 12 kişi yaşamını yitirdi.

YENİKÖY: 120 hanenin bulunduğu mahallede, deprem nedeniyle yıkılan ev yok. Sadece bazı evlerde çatlaklar göze çarptı. Mahallede can kaybı yok. Dîlok'ta bulunan mahalle sakinlerinden 7 kişi hayatını kaybetti. Mahalle sakinleri, en çok yağ, şeker ve deterjana ihtiyaç duyduklarını aktardı.

AKDEMİR: Depremi en az hasarla atlatan mahallelerden biri. Sadece eski okul binası yıkıldı. Bazı evlerde ağır hasar meydana geldi. Can kaybı yok.

KARAHÜYÜK: 120 hanelik mahallede 22 ev tamamen yıkıldı. Evlerin iç taraflarında büyük hasar meydana geldi. Yurttaşlar ya çadırlarda ya da hasar görmeyen evlerinde. Dört kişi enkaz altında kaldı, ancak sağ kurtuldu.  

YARBAŞI: Burada köylülerin büyük bir bölümü yurt dışında ve metropollerde yaşadıkları için mahallede yıkıma rağmen can kaybı yok. Yaklaşık 20 hane bulunuyor. Mahalle sakinlerinden bazı kişilerin kent merkezinde yaşamını yitirdiği öğrenildi. 

ARMUTLU: Yıkım çok az ve can kaybı yok. 100 haneli mahallede yurttaşlar çadırlarda ve kurdukları barakalarda yaşıyor. 

ARMUTLU-ŞEKERLİ OBASI: Üç kişi yaşamını yitirdi.

ÇİÇEKALANI: Sadece istinat duvarları ve birkaç ambar yıkıldı. Can kaybı yok. Yurttaşlar, geceyi hala dışarıda geçiriyor.

TETİRLİK: Bölgenin en büyük mahallelerinden biri olan 300 haneli mahallede yaklaşık 10 yapı yıkıldı. Yurttaşlar, hasar tespit komisyonunun “oturulabilir” raporu verdiği evlere dahi girmeye korkuyor.  

ŞAHİNTEPE: 16 kişi yaşamını yitirdi, üç kişi de ağır yaralandı. Yaralılar halen hastanelerde tedavi görüyor. 

ŞAHİTEPE-ORTAKÖY OBASI: İki kişi enkaz altında yaşamını yitirdi. 

MUSOLAR (PAYAMLIBAĞ): 216 haneli mahallede hasar gören çok sayıda yapı bulunmasına rağmen sadece bir kişinin yaşamını yitirdiğini öğrenildi. 80 yaşındaki İmam Sungur, hala artçı depremlerin devam ettiğini ve deprem sırasında çadırdan dahi dışarı kaçtıklarını söyledi. 

MUSOLAR-İLYASLAR OBASI: 15 haneli bir oba. Yıkılan binalarda kimse yaşamıyor. Can kaybı yok. 

SOKU MİLYANLI: 150 haneli bir mahalle. Burada neredeyse tek bir yapı bile hasar görmemiş. Çevre mahallelerdeki çok sayıda depremzede, buradaki yapılara yerleştirilmiş.

AZAD ALTAY / ABDURRAHMAN GÖK MA / MARAŞ