‘Sadece bedenim tutsak’

• “Sadece şarkı söylediğim için buradayım. Şarkı söylemek ya da dengbêjlik yapmak suç değil. Benim burada sadece bedenim tutsak, sesim değil. Dört duvar arasında olsak da kültürümüzü yaşatmalıyız.”

Behiye Baki, Türk devleti dengbêjlik faaliyetlerini suç saydığı için 2017’den beri Van T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutuluyor.  Hakkında hiçbir delil yokken tanık ifadeleri ve beyanları üzerine ‘örgüte üyeliği’nden tutuklanarak müebbet hapis cezası verildi. 
4 yıldır onlarca kadın tutsağın acılarına, sevinçlerine, yaşamına tanıklık ediyor. Olara gür sesiyle seslendirdiği kilamlarla moral veriyor. 
Behiye Baki, yaşadığı zorlukları ve cezaevindeki yaşamını, Wan’da iki kişinin helikopterden atıldığı iddialarını haberleştirdikleri için tutuklanan gazeteciler Şehriban Abi ve Nazan Sala’ya anlattı. 

Dengbêjliği yaşatmaya çalıştım

13 yaşındayken annesinin dengbêj Ayşe Şan ve Meryem Xan’ın kasetlerini alıp evde dinlediğini ve bu seslerden etkilendiğini belirtiyor: “Kasetlerde çalınan Kürtçe şarkılar çok hoşuma gidiyordu. Ardından dışarıda, evde, yaylada şarkı söylemeye başladım. 15’imde sesim yakınımdakiler tarafından fark edildi. Ailem, arkadaşlarım sesimin çok güzel olduğunu söyledi. Ailem bana ‘sadece evde söyle, dışarıda söyleme’ diyordu ama Gever’de kültür merkezine giderek ses eğitimi aldım. İlk 5 yıl sürekli toplum ve çevre baskısı gördüm ama ben yer yerde kilamlarımı seslendirdim, dengbêjliği yaşatmaya çalıştım.” 

Dengbêj Behiye oldum

İlk olarak bir grup arkadaşıyla Wan’da, 2009 yılında şarkı söyleyerek sesini duyurduğunu belirten Baki, “Artık ‘Dengbêj Behiye’ olarak tanındım. Ve sesin inceliği, tonu, renginin nasıl olması gerektiği üzerine dengbêjlerden eğitim aldım. O zamanlar Erivan Radyosu’nda kilamlar dinliyordum. Benim için en öğretici bu radyo oldu. Kentteki birçok düğün, eğlence ve kutlama gibi etkinliklerde yer aldım. Dengbêjlikte sevinç, mutluluk ve acılar bir kilamla anlatılabiliyor” diye konuştu.

Dört duvar arasında da olsak yaşatmalıyız

Kültür merkezlerinde veya sahnelere çıkarak dengbêjliği yaşattığını yineleyen Baki, iktidarın Kürt kültürüne karşı tahammülsüzlüğünden dolayı katıldığı etkinliklerin suç sayılarak 2017 yılında tutuklandığını belirtti. Baki, “Benim burada sadece bedenim tutsak, sesim değil. Sesim cezaevinde de yankılanıyor. Kadınlarla birlikte sevincimizi ve acılarımızı kilamlarla paylaşıyoruz. Dört duvar arasında olsak da kültürümüzü yaşatmalıyız. Dengbêjliğimle ailemi ve toplumu dönüştürdüm. Sesimin duyulması için çok mücadele verdim. Ben sadece şarkı söylediğim için buradayım. Şarkı söylemek ya da dengbêjlik yapmak suç değil. Beni tanıyan yüzlerce kişi belki burada tutsak olduğumdan haberleri bile yoktur. Çünkü herkes beni dengbêj olarak tanıyor” dedi.
Cezaevi koğuşunda ve avlusunda tutsakların isteği üzerine gür sesiyle kilamlar seslendiren Behiye’ye diğer koğuşlarda bulunan kadınlar, ıslık ve alkış sesleri ile karşılık veriyor.

HABER MERKEZİ