Sorunlar da öfkeler de politik

• Deprem bölgesinde dayanışma kadar sorunlar ve öfkeler de politik. Depremzedeler, yıkımın mimarını tanıyor, biliyor ve tepki göstermekten geri durmuyor.

Depremin yıkıma yol açtığı Elbistan ilçesinde depremzedeler, eşyalarını enkazların altından ya da yıkıldı yıkılacak binaların içinden çıkarmaya çalışıyor.

Mereş depremlerinin yıkıma yol açtığı Elbistan’a gitmek için Ankara’dan otobüsle yola çıktım. Bulunduğum otobüs, deprem yüzünden terk ettikleri topraklarına ya çocuklarını bir yere bırakıp ya da binbir emekle aldıkları eşyalarının bir kısmını kurtarmak için dönen depremzedelerle doluydu. Deprem bölgesinden Ankara’ya gelen otobüsler, geldikleri gibi tıklım tıklım geri dönüyordu. Sabah saatlerinde vardığım Mereş otobüs terminalinde yüzlerce insan, Mereş’in ilçelerine, köylerine gitmek için servis bekliyordu. Elbistan’a geçmek için bindiğim otobüs ise tıka basa dolu bir şekilde yola koyuldu. Otobüsteki depremzedeler, depremde yaşadıklarını, arama kurtarma faaliyetlerini, olmayan devlet kurumlarını anlatıp dert yanıyordu.   

Elbistan’da ilk olarak enkazlar beni karşıladı. Havadaki kasvet ve enkazlar, yol yürüdükçe artıyordu. Servisten birlikte indiğim bir anne ve baba, çocuklarını Ankara’ya bırakıp ağır hasarlı evlerinde bulunan eşyalarını almak için geri dönmüş; “Çocukları kurtardık, ona şükrediyoruz” diyordu. Yürüdüğümüz esnada “Bak bu Elbistan’ın en eski binalarından. Yirmiler Apartmanı” diye gösterilen binada hasar var, ancak yıkılmamış. Hemen yanında bulunan ve 20 senedir yapıldığını söyledikleri binaların ikisi ise yıkılmış.

Enkazdan çıkarabilecekleri

Elbistan’ın içine girdikçe, sokakları dolaştıkça evini taşımaya çalışanların sayısı artıyor, insanlar doğup büyüdükleri şehirden göçmeye hazırlanıyordu; enkazların başında, hasarlı binalarda, yıkıntıların içinde eşyalarını kurtarmaya çalışıyordu. Bir enkazın dibinde duran peteğe “enkazda ara” diyerek bir numara yazılmış, petek de sahibi de ellenmemiş enkazın altında çıkarılacak eşyaları bekliyordu. Depremzedeler, eşyalarını enkazın altından ya da yıkıldı yıkılacak binaların içinden çıkarmaya çalışıyordu.

Bu kez depremle sürgün

Burada yaşayan halklar, çağlar boyu sürgün edildi. Her sürgün farklı bir kılıfa giydirildi. Sürgün, bugün deprem kılıfına büründürüldü. Yollarından Alevi köyü olduğunu anladığımız güzergahlarda ilerlerken tek tük yaşlılar ile karşılaştık. Yaşlılar, depremden dört gün sonra gelen çadırlarda ısınmaya çalışıyordu. Birçok Kürt ve Alevi köyüne ise yardım götürülmedi. Elbistan’da yaşayan Alevi Kürtlere de depremin ardından 22 gün geçmesine rağmen çadır verilmedi. Yolları olmayan Alevi Kürt köylerine yardım da gitmedi. Alevilere açılan tek yol, her yer kapalıyken işlem yapan pasaport daireleri oldu.

İlçede dayanışma

Elbistan’da büyük bir yıkım vardı ama günler ilerledikçe dayanışmaya arttı. Dayanışma ile Alevi Kürt köylerine yardım, mülteci ailelere battaniye verildi. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kriz Koordinasyon Merkezi ve birçok sol bileşenden oluşan Afet Gönüllüleri öncüllüğündeki dayanışmayla depremzedelerin ihtiyaçları karşılanıyor.   

Yıkımın mimarını biliyorlar

Deprem bölgesinde dayanışma kadar sorunlar ve öfkeler de politik. Depremzedeler, yıkımın mimarını tanıyor, biliyor ve tepki göstermekten geri durmuyor. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın gelmesinden önce hızlanan enkaz kaldırma çalışmalarına, polis ve asker sayısının artmasına tepki gösteren depremzedeler, “depremin ilk günü neredeydiler” diye sormaktan geri durmuyor. Deprem bölgesi Elbistan’da yeniden inşa edilecek konutların yüzde 40’ını ödemeye de karşı çıkan depremzedeler, “biz mi yıktık, biz ödeyeceğiz” diyerek tepkilerini dile getiriyor. Depremin üzerinden 23 gün geçmesine rağmen barınma, hijyen malzemelerine, gıdaya erişim hala sorun. 

YÜSRA BATIHAN - MA/MARAŞ